Quan hệ EU-Thổ Nhĩ Kỳ: Vòng luẩn quẩn

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Răn đe và doạ dẫm, cảnh cáo và cả báng bổ lẫn nhau hiện không còn là chuyện hiếm giữa hai đối tác này. Điều lạ lùng là hiện tại hai bên cần nhau hơn bao giờ hết thì mối quan hệ song phương lại tồi tệ hơn bao giờ hết.

Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên NATO và đã xin gia nhập EU từ lâu. EU đã nhiều lần kết nạp thêm thành viên mới, trong đó có nhiều nước chưa phải là thành viên NATO, mà Thổ Nhĩ Kỳ vẫn bị EU bắt chờ đợi ở bên ngoài.

Thổ Nhĩ Kỳ cần EU vì muốn gia nhập EU, muốn được tận hưởng những ưu đãi về kinh tế, thương mại, tài chính và đầu tư cũng như cả những phúc lợi xã hội từ phía EU. Thổ Nhĩ Kỳ muốn gắn tương lai vào Phương Tây và vì thế muốn đi bằng cả hai chân là thành viên của NATO và EU.

Trong suốt thời gian dài, EU không dành ưu tiên cho việc thu nạp Thổ Nhĩ Kỳ vì việc lôi kéo các nước ở Trung, Đông và Nam Âu còn cấp thiết hơn và vì Thổ Nhĩ Kỳ trong thực chất là một quốc gia Hồi giáo mà Đạo Hồi luôn là một mối lo canh cánh của EU. Nhưng hiện tại, EU lại rất cần Thổ Nhĩ Kỳ.

Không có sự hợp tác của Thổ Nhĩ Kỳ, EU không thể giải quyết được vấn đề người tỵ nạn. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ còn đóng vai trò quyết định trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria mà EU xác định là mối đe doạ an ninh hàng đầu.

Hai bên xô đẩy nhau vào vòng luẩn quẩn của phê trách và buộc tội lẫn nhau, không tin tưởng và gây áp lực lẫn nhau. Bên này tự biến mình thành con tin trong quan hệ với bên kia.

Thổ Nhĩ Kỳ doạ sẽ huỷ thoả thuận với EU về giải quyết vấn đề người tỵ nạn nếu EU không thực hiện cam kết miễn thị thực nhập cảnh vào EU cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ và kết thúc đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ về việc nước này gia nhập EU.

EU đòi Thổ Nhĩ Kỳ phải tôn trọng dân chủ nhân quyền và những chuẩn mực của nhà nước pháp quyền, phê phán những biện pháp chính sách đối nội của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ từ sau cuộc đảo chính quân sự bất thành.

Càng găng nhau như thế, hai bên càng khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn, càng làm hại chính mình và hại lẫn nhau.