Quản lý giá làm sao để tránh chồng chéo

PV: Thưa ông, trong phiên làm việc trước, Quốc hội đã nghe tờ trình của Chính phủ về dự thảo Luật Giá (sửa đổi). Theo đó, dự thảo lần này sẽ khắc phục một số điểm nghẽn của Luật hiện hành, ông có thể chia sẻ rõ hơn về những nội dung này?

Thứ trưởng Tạ Anh Tuấn: Luật Giá hiện hành được Quốc hội thông qua từ năm 2012 có hiệu lực từ 1/1/2013, đến nay đã đạt được nhiều kết quả. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế, Bộ Tài chính đã đánh giá, tổng kết và xuất phát tự thực tiễn đã trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi bổ sung Luật Giá và sẽ được cho ý kiến tại kỳ họp Quốc hội lần này.

Dự thảo Luật Giá (sửa đổi) kiên trì thực hiện theo nguyên tắc thị trường và có sự quản lý của Nhà nước, phù hợp với chủ trương chung của Đảng và Nhà nước là xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo đó, dự thảo Luật Giá (sửa đổi) sẽ củng cố, hoàn thiện 9 nhóm nội dung lớn: Danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá; phương pháp định giá; bình ổn giá; kê khai giá; hiệp thương giá; công tác tổng hợp, phân tích, dự báo giá thị trường; điều kiện đối với doanh nghiệp thẩm định giá; điều kiện đối với thẩm định viên về giá; hoạt động thẩm định giá của nhà nước.

Công tác quản lý giá của chúng ta hiện nay được quy định tại Luật Giá và nhiều luật chuyên ngành khác. Chính vì vậy trong quá trình xây dựng dự Luật, Bộ Tài chính sẽ bao quát, tổng hợp để đảm bảo công tác quản lý giá tránh chồng chéo giữa Luật Giá và các luật chuyên ngành, nhất là những mặt hàng, dịch vụ do Nhà nước định giá.

Qua rà soát, hiện giờ đang có 52 mặt hàng do Nhà nước định giá được quy định bởi Luật Giá và các luật chuyên ngành. Chúng ta cũng sẽ rà soát để đưa ra 14 mặt hàng khỏi danh mục định giá. Ngoài ra cũng bổ sung thêm 2 mặt hàng dịch vụ gồm sách giáo khoa và sản phẩm quốc phòng, an ninh theo đặt hàng, giao nhiệm vụ vào danh sách mặt hàng do Nhà nước định giá.

Sách giáo khoa là mặt hàng đặc biệt ảnh hưởng tới phần lớn hộ gia đình tại Việt Nam. Trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Giá (sửa đổi), Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Tài chính đã báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội đưa sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá trước đây.

Tuy nhiên, để thận trọng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị sẽ bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá vào Luật Giá (sửa đổi). Căn cứ vào ý kiến của cử tri cũng như ý kiến của các đại biểu Quốc hội, sẽ đưa mặt hàng này vào danh mục. Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ quy định mức giá tối đa về sách giáo khoa và các nhà xuất bản sẽ quyết định cụ thể mức giá để đảm bảo cho tính linh hoạt và chủ động của các nhà xuất bản cũng như tránh sự tăng giá bất thường của sách giáo khoa.

Một nội dung đáng quan tâm khác tại dự thảo Luật Giá (sửa đổi) đó là đối với nội dung về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Chính phủ đề xuất giữ Quỹ này, ông có thể bình luận về vấn đề này?

- Bình ổn giá là nhiệm vụ rất quan trọng trong quá trình quản lý về giá. Tất cả các nước đều phải thực hiện bình ổn giá. Trong đó có bình ổn mặt bằng các mặt hàng bình ổn giá. Chúng ta cũng có các giải pháp để bình ổn giá như về tài chính - tiền tệ; giải pháp về cung – cầu; giải pháp về quản lý thị trường. Và Quỹ bình ổn giá cũng chỉ là một trong những giải pháp về bình ổn giá.

Đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu được quy định tại Nghị định 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, sau đó là Nghị định 83/2014/NĐ-CP, nay là Nghị định 95/2021/NĐ-CP. Như vậy, khi Quốc hội thông qua Luật Giá 2012 đã có quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Hiện có nhiều ý kiến khác nhau về Quỹ bình ổn giá xăng dầu và cũng có ý kiến về tính công khai minh bạch trong việc trích lập và sử dụng Quỹ. Tuy nhiên, xăng dầu là một mặt hàng chiến lược và có tác động rất lớn tới CPI của nền kinh tế. Tình hình thực tiễn vừa qua cho thấy giá xăng dầu tại thị trường trong nước và quốc tế biến động rất thất thường. Vì vậy, theo đề nghị của các bộ, ngành trong đó có Bộ Công thương, Chính phủ đã quyết định tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu tranh giai đoạn hiện nay để tránh những biến động của giá xăng dầu.

Về nguyên tắc bình ổn giá thì có những thời hạn, thời điểm vì khi bình ổn giá thì chỉ bình ổn lúc giá lên hoặc xuống biến động thất thường. Hiện nay Ban soạn thảo Luật Giá (sửa đổi) đã đưa ra các phương án khác nhau về Quỹ bình ổn giá, trong đó có phân tích những ưu điểm, nhược điểm của từng phương án. Cuối cùng trong bối cảnh hiện nay Chính phủ tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Tuy nhiên, về lâu dài chúng ta phải thực hiện theo nguyên tắc thị trường.

Trân trọng cảm ơn ông!