Quản lý nhóm trẻ độc lập tư thục: Giải pháp nào?

Ảnh minh họa.

Thiếu trường lớp

Cả nước hiện có gần 15.000 trường mầm non (MN), tăng hơn 300 trường so với cùng kỳ năm học trước. Đáng chú ý, 2/3 số các trường tăng thêm này là trường ngoài công lập. TP HCM, Hà Nội, Đà Nẵng và tỉnh Bình Dương là bốn địa phương có số trường MN ngoài công lập tăng nhanh nhất trong năm học 2015-2016. Tỷ lệ trẻ MN theo học các trường, lớp MN ngoài công lập ở nhiều nơi chiếm tới 50%.

Chương trình giáo dục mầm non (GDMN) ban hành năm 2009 cho phép cơ sở GDMN nhận trẻ từ 3 tháng tuổi nhưng do thiếu trường lớp nên chủ yếu các trường mầm non công lập mới chỉ đảm bảo chính sách cho trẻ em từ 3-5 tuổi (thông qua chương trình phổ cập cho trẻ em 5 tuổi, bắt đầu từ năm 2010).

Một nghiên cứu được thực hiện bởi Trung tâm nghiên cứu GDMN (Viện Khoa học giáo dục Việt Nam) năm 2015 cho thấy hệ thống các cơ sở GDMN công lập hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu gửi trẻ dưới 36 tháng tuổi, sự ra đời của các nhóm trẻ ĐLTT là tất yếu và phù hợp. Tuy nhiên, chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục của các nhóm trẻ này còn nhiều hạn chế.

Về chương trình GDMN, PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Trinh, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết các nhóm trẻ ĐLTT thường đơn giản hoá, cắt giảm các hoạt động thậm chí không hề thực hiện chương trình GDMN. Nhiều nhóm cho trẻ tự chơi hoặc xem ti vi thay cho giờ hoạt động giáo dục.

Các hoạt động giáo dục chưa được chú ý, hầu hết trẻ ngồi thụ động tại chỗ, ít được hoạt động vì không có hoặc có rất ít đồ chơi. Giáo viên chủ yếu là giữ trẻ và cho trẻ ngồi một chỗ.

Các hoạt động giáo dục được các nhóm tự biên soạn hầu như chỉ mang tính hình thức vì không có cá nhân, tổ chức nào kiểm soát hay giám sát nghiêm túc về chất lượng giáo dục trẻ trong nhóm ĐLTT.

Cũng theo khảo sát, việc đảm bảo chi phí thấp phù hợp với khả năng chi trẻ của người dân đang là rào cản trong đảm bảo chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ và phát triển bền vững nhóm trẻ ĐLTT.

Thiếu giáo viên

Theo thống kê, năm học 2015-2016, cả nước huy động được khoảng 26% tỷ lệ trẻ em dưới 36 tháng tuổi ra nhóm, lớp với trên 62 nghìn GVMN dạy trẻ nhà trẻ, trong đó tỷ lệ đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ đào tạo là trên 94%. Số GV công lập chiếm 74% còn lại là ngoài công lập. Tỷ lệ trẻ/GV là 10,37 và tỷ lệ GV/nhóm là 1,3.

Gần đây, Bộ GD&ĐT công bố cả nước thiếu 32.641 giáo viên ở bậc mầm non. Trong đó, thống kê của Sở GD&ĐT Nghệ An cho thấy các huyện của tỉnh này hiện đang thiếu tới 1.600 GVMN.

TP HCM là một trong những địa phương đưa ra chính sách hỗ trợ giáo dục mầm non khá mạnh tay theo Nghị quyết 01, thế nhưng vẫn đang thiếu hơn 780 GVMN.

Cụ thể, Nghị quyết 01 về hỗ trợ giáo dục mầm non của TP HCM thực hiện từ năm học 2014-2015 đưa ra chế độ hỗ trợ dành cho những người công tác trong ngành mầm non.

Đối với cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên hỗ trợ 25% tiền lương/tháng; những người tham gia vào việc nuôi dạy nhóm trẻ 6-18 tháng được hỗ trợ thêm 35% lương/tháng. Đặc biệt đối với GV mới ra trường được tuyển dụng trong 3 năm đầu sẽ được hỗ trợ trong mức 50 - 100% lương.

Chính sách đã có, nhưng nguồn để tuyển không đủ so với nhu cầu. Chưa kể, trong thời gian 3 năm thực hiện chính sách hỗ trợ vẫn có 144 GV bậc học mầm non nghỉ việc. Tình trạng này được lý giải là do các bạn trẻ không mặn mà với nghề.

Không chỉ là đãi ngộ

Theo chuyên gia tâm lý TS Nguyễn Tùng Lâm, so với giáo viên các bậc học khác, thậm chí ngay trong hệ thống giáo viên mầm non thì giáo viên được phân công chăm sóc trẻ dưới 36 tháng phải làm việc vất vả hơn, yêu cầu cao hơn nhưng đánh giá, ghi nhận và đãi ngộ của ngành học, gia đình và nhà trường và xã hội thì không có sự khác biệt.

Ở một góc độ khác, kết quả nghiên cứu của TS Phạm Mạnh Hà (Khoa Tâm lý học, ĐHQG Hà Nội) cho thấy, người làm công tác giảng dạy có nguy cơ mắc stress (căng thẳng) nghề nghiệp cao hơn nhiều so với các ngành nghề khác.

Điều này thể hiện rõ nhất ở GVMN khi thực tế khảo sát cho thấy gần 60% số người được hỏi bị mắc stress nghề nghiệp. Những nguyên nhân khiến họ bị stress thường là do bị quá tải về công việc, thời gian làm việc nhiều, chế độ, tiền lương thấp…

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Trinh, số lượng giáo viên ở các nhóm trẻ ĐLTT, trung bình chung 1-3GV/nhóm, chưa đáp ứng được quy định. Đa số giáo viên tuổi đời trẻ, trung bình 18-30 tuổi, kinh nghiệm công tác từ 1-5 năm – nghĩa là có cô chưa lập gia đình, chưa có con nên ít kinh nghiệm chăm sóc trẻ nhỏ.

Vì vậy, bên cạnh việc tạo điều kiện về chính sách đãi ngộ với GVMN, theo bà Trinh để giảm thiểu tình trạng bạo hành xảy ra ở các cơ sở mầm non nói chung và ở nhóm trẻ ĐLTT nói riêng cần thực hiện các nhóm biện pháp về chính sách và tổ chức hành chính, nhóm biện pháp kinh tế – công nghệ, nhóm biện pháp xã hội con người để khắc phục theo hướng lồng ghép, chi phí thấp ở Việt Nam.

Trong đó, cần tổ chức tuyên truyền, định hướng dư luận để tạo sự quan tâm hỗ trợ và tham gia tích cực vào chính sách giáo dục đối với nhóm trẻ ĐLTT, hiểu đúng vai trò và sự đóng góp của các nhóm trẻ.