Trong những năm qua, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng (GPMB) trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã đạt được kết quả nhất định, qua đó nhiều dự án đóng góp quan trọng cho việc phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn gặp nhiều vướng mắc, bất cập khiến còn nhiều dự án chậm tiến độ.
Xây công trình trái phép chờ đền bù giải tỏa ở vùng đông Quảng Nam.
Dù trao đổi với Đại Đoàn Kết, một lãnh đạo cấp huyện khẳng định, không có việc cán bộ sai phạm trong công tác GPMB, nhất là cán bộ địa chính mua đất đón dự án để gây khó về giá đât cho doanh nghiệp nhưng thực tế đã có những cán bộ sai phạm trong công tác này.
Như vụ người dân khiên quan tài ra chặn thi công đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Cơ quan CSĐT Công an TP Tam Kỳ, Quảng Nam đã khởi Nguyễn Quốc Hội là cán bộ địa chính của UBND xã Tam Ngọc về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Ông Hội không thực hiện hết chức trách, nhiệm vụ được giao trong công tác bồi thường, hỗ trợ tại dự án đường cao tốc nói trên gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền hơn 672 triệu đồng. Trong vụ án này còn có 5 bị can khác cũng bị khởi tố do cấu kết kê khống đền bù đất đai để trục lợi hàng trăm triệu đồng.
Hay mới đây, Cơ quan CSĐT Công an Quảng Nam đã ra quyết định khởi tố vụ án và bắt tạm giam 4 tháng đối với 3 cán bộ của thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam về tội danh “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư (TĐC) khi Nhà nước thu hồi đất”.
Đó là: Lê Tự Trung (52 tuổi), Nguyễn Ngọc Đãi (45 tuổi) - cả hai nguyên là cán bộ Trung tâm phát triển quỹ đất Điện Bàn và Trần Việt Hùng, (40 tuổi) trú Điện Minh, thị xã Điện Bàn, là cán bộ thẩm định, Phòng TN&MT thị xã Điện Bàn. Các cán bộ này đã vi phạm về bồi thường đất gây thiệt hại hơn 4 tỷ đồng.
Rất nhiều nguyên nhân khiến công việc GPMB bị chậm trễ.
Trước những sai phạm này, Đại tá Nguyễn Đức Dũng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam khẳng định: “Công an tỉnh Quảng Nam sẽ cùng các đơn vị chức năng của tỉnh tiếp tục đẩy mạnh việc kiểm tra, rà soát, ngăn chặn những phạm trên lĩnh vực bồi thường đất đai, hỗ trợ TĐC; Kiên quyết xử lý nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật, lợi dụng chính sách của Nhà nước để trục lợi cá nhân gây thiệt hại cho Nhà nước. Đảm bảo thực hiện nghiêm các quy định của Nhà nước trên lĩnh vực đất đai trên địa bàn tỉnh”.
Khó có thể nói hết những nguyên nhân khiến GPMB chậm trễ, kéo dài. Như có nơi “cò đất” đón đầu dự án bằng cách, khi biết có dự án sẽ triển khai, họ đến đàm phán mua đất của người dân để làm giá gây khó cho nhà đầu tư, hay người dân xây dựng trái phép các công trình chờ đền bù giải tỏa. Có những dự án hàng chục ha nhưng chỉ còn vài hộ vướng công tác GPMB là “đứng bánh”.
Ngoài ra còn có hàng loạt nguyên nhân như nguồn gốc đất của các tổ chức, hộ dân chưa rõ ràng trong việc chính chủ. Người dân không đồng tình với giá bồi thường của Nhà nước quy định khi thu hồi đất, cho rằng còn thấp so với giá thị trường.
Có những dự án cần giải tỏa trắng nhưng người dân lại yêu cầu phải TĐC tại chỗ. Có nơi người dân cho rằng, trình tự, thủ tục GPMB vẫn còn tình trạng thiếu công khai, minh bạch. Có những trường hợp người dân không chịu nhận tiền bồi thường có hành vi cản trở quá trình thu hồi đất, không bàn giao mặt bằng khi đã có quyết định thu hồi đất, thậm chí cản trở tiến độ thi công công trình, không chịu đi đến nơi TĐC…. gây khó cho cả chính quyền và nhà đầu tư.
Ông Nguyễn Đức Hạnh, Giám đốc Công ty CP ĐTPT Hạ tầng Quảng Nam cho biết, Công ty của ông đang thi công 2 dự án khu dân cư, trong đó khu dân cư An Phú, Khu phố mới Phước An. Tuy nhiên, công tác GPMB vẫn còn nhiều bất cập, người dân không thống nhất với giá quy định của Nhà nước. “Có nơi, họ đòi đến 2 tỷ thì chúng tôi không cách gì thực hiện được”.
Đó cũng là tâm sự chung của nhiều chủ đầu tu hiện nay và cũng là nguyên nhân chính dẫn đến những dự án còn “đứng bánh” hay chậm tiến độ.