Quảng Ninh: Nâng cao năng lực về tư vấn cai nghiện thuốc lá tại cộng đồng
Nhằm thực hiện hiệu quả tỉnh Quyết định số 568/QĐ-TTg ngày 24/5/2023, Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030, tỉnh Quảng Ninh cũng đã ban hành kế hoạch triển khai, với mục tiêu cao nhất là giảm tỷ lệ người sử dụng thuốc lá và tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc, từ đó giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong.
Thuốc lá từ lâu đã được cảnh báo là “sát thủ thầm lặng” với hơn 25 căn bệnh nguy hiểm, từ đột quỵ, bệnh mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cho đến ung thư phổi, là căn bệnh cướp đi sinh mạng của 40.000 người Việt Nam mỗi năm. Trong khi tỷ lệ hút thuốc truyền thống có xu hướng giảm dần, thì những năm gần đây, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng lại gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở giới trẻ, tạo ra những thách thức mới trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.
Tại tỉnh Quảng Ninh, để chủ động ứng phó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã triển khai kế hoạch tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ y tế, cộng tác viên và nhân viên y tế thôn bản về tư vấn cai nghiện thuốc lá tại cộng đồng. Đây không chỉ là một hoạt động mang tính chuyên môn, mà còn góp phần hình thành mạng lưới tư vấn gần gũi, hiệu quả ngay tại cơ sở. Theo đó, cuối tháng 8/2025, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Ninh đã tổ chức một chương trình tập huấn đặc biệt. Theo đó, hơn 150 cán bộ y tế, cộng tác viên và nhân viên y tế thôn bản trên toàn tỉnh đã tham gia các lớp học, được trang bị kiến thức chuyên sâu về tác hại của thuốc lá mới và các kỹ năng tư vấn trực tiếp cho người nghiện.
Tại các địa phương trọng điểm như đặc khu Vân Đồn, phường Cẩm Phả, Uông Bí, các học viên được cập nhật thông tin về các dạng thuốc lá mới với mẫu mã ngụy trang tinh vi. Họ cũng được hướng dẫn cách nhận biết các hành vi vi phạm pháp luật phổ biến, như: bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, hút thuốc tại các địa điểm cấm (bệnh viện, trường học, cơ quan làm việc) hay quảng cáo trá hình. Điều này giúp mỗi cán bộ, cộng tác viên trở thành một "cánh tay nối dài" của ngành y tế, tự tin hơn trong công tác truyền thông và giám sát tại địa bàn.
Chương trình tập huấn đã nhấn mạnh mô hình “ba trụ cột” để cai nghiện thành công: Kiến thức, quyết tâm và hỗ trợ. Trong đó, sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Thực tế cho thấy, nhiều người đã từ bỏ thuốc lá thành công nhưng lại dễ dàng tái nghiện khi bị bạn bè rủ rê.
Chia sẻ những giá trị đem lại từ lớp tập huấn bà Phạm Thị Ngân, cộng tác viên y tế thôn 14, đặc khu Vân Đồn chia sẻ: “Qua lớp tập huấn, tôi được trang bị thêm nhiều kiến thức rất hữu ích, đặc biệt là cách nhận biết các loại thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vốn đang len lỏi vào giới trẻ. Nhờ đó, khi tiếp xúc với các cháu học sinh trong thôn, tôi có thể sớm phát hiện dấu hiệu sử dụng và kịp thời phối hợp cùng gia đình, nhà trường để ngăn chặn. Bên cạnh đó, lớp học cũng giúp tôi nắm chắc hơn các quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, từ đó tự tin đi truyền thông trong cộng đồng, không chỉ nói rõ tác hại của thuốc lá mà còn hướng dẫn bà con hiểu và tuân thủ pháp luật.”
