Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn: Đảm bảo đồng bộ, thống nhất với các quy hoạch khác

Đại biểu Lê Hữu Trí (Đoàn ĐBQH Khánh Hòa) nhất trí cao về sự cần thiết ban hành Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn đồng thời cho rằng để thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện Luật trong thực tiễn, dự thảo Luật quy định quy hoạch đô thị và nông thôn tức là quy hoạch chung có thời hạn là 20 - 25 năm là phù hợp với lộ trình triển khai các hoạt động đầu tư xây dựng tại đô thị và nông thôn. Tuy nhiên, theo quy định tại Luật Quy hoạch năm 2017 các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải lập, phê duyệt quy hoạch tỉnh theo thời kỳ quy hoạch là 10 năm. Vì vậy, dự thảo Luật cần có các quy định, yêu cầu rõ hơn về nội dung của các loại, các cấp độ quy hoạch đô thị và nông thôn phù hợp với kỳ quy hoạch theo quy hoạch của tỉnh. Đồng thời, rà soát quy định tại Điều 5, cần quy định rõ đối với trường hợp quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết khi phạm vi ranh giới dự kiến quy hoạch có sự chồng lấn, giao thoa giữa khu chức năng và đô thị, giữa khu chức năng và nông thôn, giữa đô thị và nông thôn.

Theo ĐBQH Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông), việc xây dựng dự thảo luật nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, kết hợp hài hòa giữa phát triển đô thị với xây dựng nông thôn mới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Trong xu thế mở cửa tiếp nhận và dung nạp ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa, quy hoạch đô thị và nông thôn đang đứng trước những thách thức lớn. Dễ nhận thấy nhất là về mặt kiến trúc toàn cầu hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa làm nảy sinh một số tác động tiêu cực đến giá trị kiến trúc truyền thống nhằm tăng tối đa diện tích sử dụng, nên việc ganh đua về độ cao trong đô thị chưa có dấu hiệu suy giảm, các tòa nhà chung cư luôn vươn cao. Do đó không gian xanh và hạ tầng sẽ thiếu vì mật độ dân cư cao. Từ đó góp phần làm cho môi trường bị ô nhiễm, cảnh quan nông thôn cũng dần biến mất, biểu tượng đặc trưng văn hóa như cây đa, bến nước, đình làng, nhà theo kiểu kiến trúc truyền thống thay thế bằng nhà ống, nhà theo kiểu kiến trúc ngoại lai, kiến trúc rập khuôn. Do đó, để đảm bảo quy hoạch phát triển bền vững các hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn, cần nghiên cứu bổ sung nguyên tắc về việc bảo vệ, kế thừa, phát huy giá trị truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc, tôn trọng không gian văn hóa vùng miền.

Trong khi đó, theo ĐBQH Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa), cần làm rõ mối quan hệ giữa các quy hoạch đô thị và nông thôn là quy hoạch ngành quốc gia với quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, để tránh chồng chéo giữa các quy hoạch. Bên cạnh đó, xem xét quy định mối quan hệ trong việc xác lập các quy hoạch đô thị và nông thôn, nhất là mối quan hệ giữa quy hoạch nông thôn đối với huyện, xã và quy hoạch đô thị đối với các thị xã, thị trấn, đô thị mới.

Còn theo ĐBQH Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội), quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn mặc dù đây là 2 phạm trù khác nhau nhưng nội dung lại đan xen mật thiết với nhau. Bởi vì trong nông thôn có đô thị, ví dụ như thị trấn trong vùng nông thôn hoặc trong đô thị thì lại có nông thôn. Chính vì vậy cần hình thành một Luật chung về quy hoạch đô thị và nông thôn; vừa bao quát hết các đối tượng cần quy hoạch nhưng lại không bị trùng lặp, chồng chéo giữa các quy hoạch..

ĐBQH Thái Thị An Chung (Đoàn Nghệ An) cho rằng, theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đều phải lập, phê duyệt quy hoạch tỉnh theo thời kỳ quy hoạch 10 năm. Trong khi đó dự thảo Luật quy định quy hoạch đô thị và nông thôn đối với các quy hoạch chung có thời hạn là 20-25 năm, tầm nhìn của quy hoạch chung thành phố trực thuộc trung ương là 50 năm. Sự chưa thống nhất này dẫn đến quá trình thực hiện các phương án quy hoạch để tích hợp, dự báo khó đảm bảo sự đồng bộ, tương thích, thời điểm khớp nối các thành phố trực thuộc trung ương không phải lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh nhưng vẫn phải lập kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Nếu thời kỳ của các quy hoạch này không thống nhất sẽ dẫn đến khó khăn khi lập kế hoạch sử dụng đất của cấp tỉnh, cấp huyện. Vì vậy, cần nghiên cứu để có các giải pháp quy định phù hợp hơn về vấn đề này. Có thể quy định thêm thời gian trong giai đoạn ngắn hạn 5 năm hoặc 10 năm. Tức là phân kỳ quy hoạch để đồng bộ với các quy hoạch khác.

Giải trình về lập quy hoạch chung cho đô thị đối với thành phố trực thuộc trung ương, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, theo Luật Đất đai 2024 đã bổ sung quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh có vai trò tương tự như quy hoạch chung thành phố trực thuộc trung ương, đã cụ thể hóa quy hoạch tỉnh của thành phố trực thuộc trung ương. Bên cạnh đó Luật Đất đai 2024 cũng quy định tại Điều 65 là thành phố trực thuộc trung ương đã có quy hoạch chung được phê duyệt theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị thì không phải lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà căn cứ vào quy hoạch chung để lập kế hoạch sử dụng đất. Theo đó, quy hoạch chung thành phố trực thuộc trung ương vừa đóng vai trò là định hướng phát triển không gian và cũng đồng thời đóng vai trò xác định chỉ tiêu sử dụng đất cấp tỉnh cho thành phố trực thuộc trung ương. Do đó cần thiết phải lập quy hoạch chung cho thành phố trực thuộc trung ương.