Quyết liệt đề xuất cấm thuốc lá điện tử

Thực tế cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hiện nay đang tăng nhanh, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng. Theo kết quả điều tra liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo các nhóm tuổi, nhu cầu và việc sử dụng trong giới trẻ, đặc biệt là đối với phụ nữ và trẻ em gái cũng tăng lên. Trên cơ sở liên quan đến tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đã có rất nhiều báo cáo khoa học, ảnh hưởng tới tim, gan, loạn thần…

PGS.TS Vũ Văn Giáp - Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, hút thuốc lá gây ra nhiều bệnh mạn tính và nan y và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu mà có thể phòng tránh được. Trong khói thuốc lá có khoảng 7.000 chất hóa học, trong đó có 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây ra 25 nhóm bệnh khác nhau, bao gồm 11 loại ung thư, các bệnh tim mạch, các bệnh về hô hấp và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ. Ước tính cứ 2 người hút thuốc lá thì có 1 người sẽ tử vong sớm.

Đáng lưu tâm, theo Thượng tá Nguyễn Duy Trung - Cục Phòng, chống tội phạm về ma túy (Bộ Công an), việc trà trộn ma túy vào thuốc lá điện tử rất đáng lo ngại. Nếu như trước đây, các sản phẩm thuốc lá điện tử chủ yếu nhập lậu, xách tay thì 2 năm trở lại đây các đối tượng đã nhập lậu các bộ sản phẩm, nhập lậu chất ma túy. Sau đó tổ chức pha chế, sản xuất thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy và rao bán tại thị trường Việt Nam với số lượng rất lớn. Năm 2023 Cục Phòng chống tội phạm về ma túy đã phát hiện triệt phá kho sản xuất thuốc lá điện tử có tẩm chất ma túy với số lượng lớn ở quận Hoàng Mai (Hà Nội). Tại đây lực lượng phát hiện 3.500 sản phẩm thuốc lá điện tử trộn ma túy, 84 lít tinh dầu có chứa ma túy và phụ kiện để làm 10.000 sản phẩm… Cùng đó, chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2024, lực lượng Công an cả nước đã phát hiện, bắt giữ, khởi tố 35 vụ; xử lý 24 vụ, 31 đối tượng liên quan đến mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy.

Những tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá thế hệ mới là vấn đề gây lo ngại trong thời gian qua. Cách đây ít lâu, tại phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em”, trả lời câu hỏi của Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, 306 đại biểu trẻ em giơ tay biểu quyết thống nhất cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Khi cả 306 đại biểu đều “đồng ý 100%” với việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng: Điều này thể hiện rằng các mong muốn của trẻ em cần được các cơ quan nghiên cứu một cách nghiêm túc. Các cơ quan làm chính sách phải dựa trên thực tiễn và phải hướng đến thế hệ tương lai.

Trước đó, trong khi Bộ Công thương đề nghị thí điểm quản lý thuốc lá điện tử, Bộ Y tế cho rằng cần cấm nhập khẩu, mua bán mặt hàng này. Tại phiên giải trình do Ủy ban Xã hội tổ chức về trách nhiệm quản lý nhà nước với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, bà Đào Hồng Lan bày tỏ: Đây là trào lưu mới, tập trung chính ở thế hệ trẻ, có nên mở ra cho thử, thí điểm? Mai sau không dừng lại được thì ai chịu trách nhiệm trước sinh mạng của người dân? Trên các diễn đàn, Bộ Y tế vẫn đề xuất cấm và nhất quán từ trước đến nay, bởi thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là loại nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, thế hệ trẻ.

Tại phiên trả lời chất vấn vừa rồi, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho hay, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ này đã đồng ý với đề xuất của Bộ Y tế, thống nhất rằng thuốc lá mới là sản phẩm có hại cho sức khỏe thì phải cấm; đồng thời Bộ Công thương kiên trì với đề xuất phải sớm hoàn thiện khung pháp lý để cấm sản phẩm này. Theo ông Diên, trong một thời gian dài vừa qua tồn tại khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với loại hình sản phẩm này.

Qua lấy ý kiến của các bộ, ngành, Bộ Y tế cho hay đa phần các ý kiến/quan điểm ủng hộ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội có những giải pháp cấm sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Bộ Y tế đã tổ chức đánh giá tác động làm căn cứ khoa học; đã tổ chức công bố tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử ra công chúng. Đây là những giải pháp mang tính chất căn cơ để cung cấp các bằng chứng, căn cứ pháp lý để Chính phủ quyết định các giải pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử.