Quyết liệt phòng ngừa tai nạn thương tích ở trẻ em

Tại Hội nghị đánh giá chương trình, đề án công tác trẻ em giai đoạn 2021- 2025 vừa diễn ra, theo đánh giá của Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), trong những năm qua, công tác bảo vệ trẻ em, trong đó có phòng, chống tai nạn thương tích, đã đạt nhiều dấu ấn quan trọng. Hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến trẻ em tiếp tục được hoàn thiện theo hướng đồng bộ, tiến bộ, tiệm cận các chuẩn mực quốc tế; mạng lưới dịch vụ bảo vệ trẻ em từng bước được mở rộng; nhiều mô hình phòng ngừa tai nạn thương tích được triển khai và nhân rộng tại cộng đồng, trường học và gia đình

Nhờ các giải pháp tổng thể, tỷ lệ tử vong do tai nạn, thương tích ở trẻ em đã có xu hướng giảm trong những năm gần đây, cùng với sự cải thiện đồng bộ của các chỉ số sức khỏe trẻ em. Tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi, tỷ lệ suy dinh dưỡng, tử vong sơ sinh giảm mạnh; tỷ lệ trẻ em được tiêm chủng đầy đủ và cấp thẻ bảo hiểm y tế duy trì ở mức cao. Những kết quả này cho thấy hiệu quả rõ rệt của sự đầu tư ưu tiên cho lĩnh vực bà mẹ – trẻ em.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng tai nạn thương tích ở trẻ em vẫn là vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt là tai nạn giao thông, đuối nước, ngã, bỏng và các tai nạn sinh hoạt trong gia đình. Đáng chú ý, nguy cơ tai nạn thương tích thường tập trung ở nhóm trẻ nhỏ, trẻ em sống tại khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa – nơi điều kiện hạ tầng, môi trường sống và khả năng tiếp cận dịch vụ an toàn còn hạn chế.

Ông Đinh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) cho biết công tác phòng, chống tai nạn thương tích ở trẻ em thời gian qua đã được lồng ghép trong nhiều chương trình, đề án lớn như Chương trình phòng chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2021–2030, Đề án chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em trong những năm đầu đời, các kế hoạch hành động phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em. Thông qua các chương trình này, nhận thức của gia đình và cộng đồng về bảo đảm môi trường sống an toàn cho trẻ em đã được nâng lên rõ rệt, nhiều mô hình “ngôi nhà an toàn”, “trường học an toàn”, “cộng đồng an toàn” được triển khai rộng khắp

Cùng với đó, công tác truyền thông về phòng, chống tai nạn thương tích được đẩy mạnh với quy mô lớn. Nhiều sản phẩm truyền thông, hội nghị, tọa đàm đã được tổ chức, tập trung vào các nguy cơ phổ biến như đuối nước, tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt và an toàn trên môi trường mạng. Việc duy trì các chương trình phát thanh, truyền hình dành riêng cho trẻ em tại 100% tỉnh, thành phố đã góp phần lan tỏa thông điệp bảo vệ trẻ em tới từng gia đình.

Dù vậy, theo đánh giá của ngành y tế, kết quả đạt được vẫn chưa tương xứng với yêu cầu thực tiễn. Tai nạn thương tích vẫn xảy ra ở mức cao tại một số địa phương; sự chênh lệch vùng miền còn lớn; năng lực phòng ngừa và can thiệp sớm tại y tế cơ sở chưa đồng đều. Ở nhiều nơi, thiếu nhân lực chuyên trách công tác xã hội và bảo vệ trẻ em khiến việc hỗ trợ, giám sát và can thiệp còn gặp khó khăn, nhất là trong các tình huống khẩn cấp.

PGS.TS. Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế, đánh giá: phòng, chống tai nạn thương tích ở trẻ em không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành y tế, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Theo Thứ trưởng, trong bối cảnh hệ thống y tế đang vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, yêu cầu đặt ra là phải tăng cường phối hợp liên ngành, hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực y tế cơ sở và mạng lưới bảo vệ trẻ em tại cộng đồng

PGS.TS Nguyễn Tri Thức cũng chỉ rõ, thời gian tới cần tập trung quyết liệt hơn vào các giải pháp phòng ngừa tai nạn thương tích, nhất là tai nạn giao thông và đuối nước ở trẻ em – hai nguyên nhân gây tử vong hàng đầu hiện nay. Điều này đòi hỏi không chỉ tăng cường truyền thông, mà còn cải thiện hạ tầng an toàn, kiểm soát môi trường sống, tổ chức các lớp dạy bơi, kỹ năng phòng vệ cho trẻ, đồng thời nâng cao trách nhiệm giám sát của gia đình và nhà trường.

Nhìn tổng thể, những thành tựu đạt được trong công tác bảo vệ trẻ em thời gian qua là rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, tai nạn thương tích vẫn là “điểm nóng” đòi hỏi sự kiên trì và hành động mạnh mẽ hơn. Chỉ khi phòng ngừa được các nguy cơ ngay từ gia đình, trường học và cộng đồng; khi mỗi trẻ em đều được bảo đảm quyền được sống an toàn, thì mục tiêu “mọi trẻ em đều được phát triển toàn diện, bình đẳng” mới có thể trở thành hiện thực.