Hôm nay, ngày 27/4 tại Hà Nội, Đài Tiếng nói Việt Nam phối hợp với Hội Nhà văn Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật đã chính thức ra mắt cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4. 75” bằng tiếng Anh của tác giả Trần Mai Hạnh.
Bìa cuốn sách bằng tiếng Anh. Trong ảnh bìa có phóng viên VNTTX Trần Mai Hạnh (đeo kính) cùng các đồng nghiệp TTXGP tại cửa ngõ Sài Gòn sáng sớm ngày 30-4-1975. (Ảnh Văn Bảo - Tư liệu TTXVN).
Như vậy, kể từ khi xuất bản lần đầu (2014) đến nay, cuốn sách đã được tái bản tới lần thứ 3. Việc dịch sang Anh ngữ cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” nhằm giới thiệu rộng rãi hơn nữa tới bạn đọc thế giới một cuốn biên niên sử sống động, ghi lại những ngày cuối cùng của chính quyền Sài Gòn trong cuộc chiến cách đây hơn 40 năm.
Cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử "Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75" được NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật thẩm định, ấn hành lần đầu vào tháng 4 năm 2014.
Điều đặc biệt là chỉ trong 2 năm cuốn sách liên tiếp giành được các giải thưởng danh giá ở trong nước và khu vực: "Giải thưởng Văn học năm 2014" của Hội Nhà văn Việt Nam, "Giải thưởng Văn học năm 2015 của các nước Đông Nam Á (ASEAN)".
Còn nhớ lần gặp ông sau khi Hội Nhà văn Việt Nam trao giải năm 2014, ông bảo rằng việc một nhà báo được trao giải của Hội nhà văn - tất cả với ông gói gọn trong hai chữ "cơ duyên”. Nhiều người đã biết, tác giả Trần Mai Hạnh là cái tên quen thuộc trong làng báo. Nhưng theo ông, viết văn vừa là nhu cầu tự thân, đồng thời là trách nhiệm của của người cầm bút với xã hội.
Khi bắt tay viết "Biên bản chiến tranh 1-2-3-4. 75”, ý định lúc đầu không phải nhằm xây dựng một tác phẩm văn học, và càng không phải nhằm mục đích thi thố tài năng văn chương. Chỉ biết rằng để hoàn thiện một tiểu thuyết lịch sử, ông đã phải dày công sưu tầm, nghiên cứu tư liệu và mất tới 4 thập kỷ.
Những ai đã đọc cuốn sách dày 500 trang ấy đều có chung cảm nhận rằng đó là một bộ tư liệu lịch sử chân thực và sống động,được khái quát qua lăng kính văn chương của một người làm báo. Sách được ra đời gần 40 năm sau, kể từ giờ phút lịch sử trưa 30/4/1975 ở Dinh Độc Lập mà ông bảo mình "may mắn” được chứng kiến và viết bài tường thuật đầu tiên của giới báo chí Việt Nam về những giờ phút lịch sử trọng đại của dân tộc.
Từng là phóng viên chiến tranh của TTXVN ở chiến trường miền Nam, đầu năm 1975 tác giả Trần Mai Hạnh được cử tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, với nhiệm vụ là đặc phái viên TTXVN đi trong đoàn do đích thân Tổng Giám đốc TTXVN khi đó dẫn đầu. Bám sát các binh đoàn chủ lực, tác giả đã theo các đoàn quân tiến vào giải phóng hầu hết các thành phố, thị xã suốt từ Huế tới Sài Gòn.
Ông đã có trong tay những trang ghi chép tỉ mỉ tại trận trong quá trình tham gia chiến dịch. Nhưng may mắn hơn cả là ông có được những tư liệu quý giá từ phía chính quyền Sài Gòn do các cơ quan có thẩm quyền trong và ngoài quân đội cho phép tiếp xúc, khai thác.
Vậy là ngay vào thời khắc trưa 30/4 năm ấy, ông đã suy nghĩ, trăn trở: Tất cả những việc đang diễn ra trước mắt chỉ ngày mai thôi sẽ trở thành quá khứ. Và thời gian càng lùi xa thì quá khứ càng lùi xa. Chính vì vậy, ông ấp ủ ý định phải viết sách, viết để phản ánh một cách trung thực nhất sự sụp đổ của chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Có thể nói rằng cuốn tiểu thuyết lịch sử này chính là một góc nhìn cuộc chiến từ phía bên kia một cách chân thực và khách quan nhất.
Theo đánh giá của bạn đọc, cuốn sách vừa có giá trị về văn học, vừa có giá trị về lịch sử và báo chí, những tài liệu nguyên bản được xem là tuyệt mật ở thời điểm đó của phía bên kia (phía Việt Nam Cộng hoà và phía Hoa Kỳ) cùng những tư liệu tác giả viện dẫn trong cuốn sách gắn với sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước có độ chính xác và tin cậy cao.
Cuốn sách đã tái hiện và khắc họa trung thực, sinh động sự sụp đổ của chính quyền Sài Gòn do Nguyễn Văn Thiệu làm tổng thống trong 4 tháng cuối cùng của chiến tranh, từ tháng 1 tới hết tháng 4 năm 1975.
Tại Lễ trao "Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2015" diễn ra ở Bangkok, Thái Lan tháng 12/2015, phát biểu tại Lễ trao giải và tham luận của nhà văn Trần Mai Hạnh tại Diễn đàn Văn học ASEAN cùng tóm lược một số chương cuốn "Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75" được dịch sang tiếng Anh đã giành được sự quan tâm và dư luận rất tốt từ các nước.
BCH Hội Nhà văn Việt Nam sau đó đã có Quyết định dịch "Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75" sang Anh ngữ nhằm giới thiệu, quảng bá các tác phẩm văn học viết về sự nghiệp đấu tranh giữ nước, giải phóng dân tộc và khát vọng hoà bình của nhân dân Việt Nam tới bạn đọc trên thế giới.
Lần này, NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật đã tổ chức việc dịch thuật, hiệu đính để có được phiên bản tiếng Anh cuốn "Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75" tốt nhất, đảm bảo truyền tải trung thành nguyên tác tới bạn đọc bằng Anh ngữ cả về nội dung và phẩm chất văn chương của tác phẩm.
"Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75" - Phiên bản tiếng Anh của nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh, dịch giả Mạnh Chương, do NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật ấn hành là tác phẩm được Giải Văn học đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam được tổ chức dịch sang Anh ngữ để giới thiệu với bạn đọc trên thế giới.
Tác giả Trần Mai Hạnh cho biết, trong vòng 5 năm sau sẽ tiếp tục bổ sung cuốn sách này, có thể sẽ là 1.000 trang, trong đó đầy đủ những tư liệu về cuộc chiến mà ông dày công sưu tầm được. Điều mà ông cảm thấy hài lòng đó là cho đến thời điểm này, một cuốn sách để cập đến lịch sử đương đại, mọi người vẫn còn đang sống cả, kể cả phía mình và phía bên kia, nhưng không ai có ý kiến gì.
Đây cũng là một điều đặc biệt ở một cuốn tiểu thuyết đầu tiên viết ở dạng biên bản. Mà đã là biên bản tức là tác giả đã ký thác toàn bộ con người, sinh mạng mình vào sự thật. Và những sự thực ấy đã không thể gây tranh cãi…