Rộn ràng điệu tiqui-taca cùng Italia và Tây Ban Nha

Trong hơn chục năm qua, chiến thuật bóng đá trải qua giai đoạn phát triển rực rỡ và đa dạng. Một trong những lối chơi đặc sắc nhất, thành công nhất là tiqui-taca, được khai sinh bởi người Tây Ban Nha. Đó là lối chơi chú trọng khâu kiểm soát bóng và cố gắng cầm bóng thật nhiều bằng những đường chuyền chính xác liên tục.

Để đảm bảo cho sự chính xác này, các cầu thủ chủ yếu thực hiện các đường chuyền cự ly gần và những ngôi sao trên hàng công thường xuyên hoán đổi vị trí để kéo giãn và đánh lừa hàng phòng ngự đối phương. Thanh âm của những đường chuyền tí tách liên tục được ví như tiếng tíc tắc đồng hồ, nên gọi đó là tiqui-taca.

Mặc dù thuật ngữ này chưa phản ánh hết ý đồ chơi bóng tuy nhiên đã được chấp nhận trên diện rộng và trở thành bản sắc của bóng đá xứ sở đấu bò. Thế nên, đội tuyển Tây Ban Nha dù thành công hay thất bại luôn là đội áp đảo về thời gian kiểm soát bóng. EURO 2020 không phải là ngoại lệ.

Cho đến hiện tại, thầy trò Luis Enrique dẫn đầu ở cả hai thông số tỷ lệ kiểm soát bóng (trung bình 67,5% mỗi trận) và tỷ lệ chuyền bóng chính xác (89,8%). Tuy kết quả thi đấu có phần phập phù nhưng đến hiện tại, La Roja đã góp mặt tại bán kết. Thú vị hơn nữa, đối thủ của Tây Ban Nha lại là Italia, một đội bóng cũng đang chơi… tiqui-taca.

Bóng đá Ý vốn nổi tiếng với lối đá phòng ngự bê-tông hay còn gọi là catenaccio suốt nhiều thập niên qua. Tuy nhiên, dưới thời HLV Roberto Mancini, Azzurri đã có những biến chuyển rõ rệt. Đoàn quân thiên thanh không còn chơi bóng theo cách co cả đội hình về phòng ngự và rình rập cơ hội phản công nữa. Thay vào đó, họ chủ động cầm bóng, phối hợp nhỏ và nhuyễn để xuyên thủng hàng phòng ngự đối phương. Bằng chứng là Italia có tỷ lệ kiểm soát bóng cao thứ ba tại EURO 2020, lên tới 56,1%, chỉ kém Tây Ban Nha và Đức. Ngoài ra, tỷ lệ chuyền bóng chính xác của Azzurri không hề kém cạnh La Roja, với chỉ số 87,8%.

Điều đáng nói, các học trò của HLV Roberto Mancini không cầm bóng cực đoan như đội tuyển Tây Ban Nha. Lối chơi của Azzurri có tốc độ cao hơn, đột biến hơn và nhuần nhuyễn hơn. Thế nên Italia mới là đội bóng dẫn đầu về số bàn thắng có được từ những pha phối hợp bóng sống, với 8 lần làm tung lưới đối phương, nhiều hơn Tây Ban Nha 1 bàn. Bên cạnh đó, Italia và Tây Ban Nha cũng là hai đội bóng sở hữu hàng công ghi nhiều bàn nhất tại EURO 2020 cho đến nay. La Roja có 12 bàn còn Azzurri 11.

Bởi vậy, cuộc so tài giữa hai đội tại bán kết sắp tới rất được trông chờ, đặc biệt là màn tranh tài ở giữa sân, khi cả hai đội đều sử dụng hàng tiền vệ 3 người theo “chuẩn” công thức tiqui-taca, với hình mẫu là bộ ba Busquets-Xavi-Iniesta. Xavi hiện đã giải nghệ, Iniesta lang bạt sang Nhật dưỡng già, chỉ còn Busquets vẫn còn chinh chiến tại La Roja. Ở 2 trận đấu mở màn, tiền vệ kỳ cựu của Barca không thể ra sân vì dương tính với Covid-19. Hệ quả là Tây Ban Nha lên bóng chậm chạp, thi đấu bế tắc nên bị cầm hòa cả 2 trận và chỉ ghi vỏn vẹn 1 bàn thắng. Từ khi Busquets trở lại, lối chơi của La Roja mới trở nên khởi sắc hơn, bằng chứng là 3 trận gần nhất đội tuyển Tây Ban Nha ghi tới 11 bàn.

Ngoài Busquets giữ vai trò mỏ neo, hai tiền vệ còn lại của La Roja là Koke và Pedri. Đáng chú ý ở đây là Pedri. Tiền vệ 18 tuổi thuộc biên chế Barca này được ví như Iniesta đệ nhị bởi lối chơi nhẹ nhàng, thanh thoát và tinh tế in hệt đàn anh. Busquets còn đó, Iniesta đã tìm thấy truyền nhân, nhưng để nhìn thấy một Xavi phiên bản mới, giới mộ điệu phải nhìn sang Italia với Marco Verratti.

Đích thân Xavi cũng xác nhận tiền vệ của PSG là cầu thủ có lối chơi giống với anh nhất. Một mẫu tiền vệ giàu kỹ thuật, nhãn quan nhạy bén và luôn miệt mài chuyền bóng. Hỗ trợ cho Verratti tại Azzurri là hai tiền vệ cũng rất đáng gờm là Jorginho và Barella. Thậm chí sau những màn trình diễn khởi sắc của Italia, bộ ba Jorginho-Verratti-Barella đang được ví von với tam tấu Busquets-Xavi-Iniesta thời đỉnh cao.

Tất nhiên, Tây Ban Nha và Italia sẽ không giống nhau như hai giọt nước. Tiqui-taca suy cho cùng vẫn là hồn cồn của La Roja. Thế nên dù tấn công hay phòng ngự, các học trò của HLV Luis Enrique đều sẽ cầm bóng. Cầm bóng để tấn công và cầm bóng để không bị tấn công. Tuy nhiên, hồn cốt của Italia vẫn là catenaccio.

Tây Ban Nha đến hiện tại đã nhận tổng cộng 5 bàn thua, từ thủ môn Unai Simon đến cặp trung vệ Laporte-Pau Torres đều đã phạm sai lầm. Ngược lại, Azzurri mới chỉ nhận 2 bàn thua và bộ đôi trung lão tướng Chiellini-Bonucci vẫn vừng vàng như tường đồng vách sắt cho dù tổng số tuổi của cả hai đã trên dưới 70. Nhưng chung quy lại, ai thắng trận này thì chung kết EURO 2020 vẫn chứng kiến một đại diện của trường phái kiểm soát bóng tham gia.