Sau vụ Iran bắn nhầm máy bay dân sự của Ukraine: Biểu tình rầm rộ ở Tehran

Người biểu tình ở thủ đô Tehran của Iran tối hôm 11/1. Nguồn: Anadolu.

Dư luận phẫn nộ

Lực lượng cảnh sát chống bạo động đã phải sử dụng hơi cay để bắn về phía hàng nghìn người biểu tình, những người đổ ra các tuyến đường phố thủ đô và nhiều thành phố khác từ tối hôm 11/1, rất nhiều người giơ biểu ngữ chống chính quyền để thể hiện sự phẫn nộ của họ trước giới lãnh đạo cấp cao.

Nhiều hình ảnh cùng thông tin về cuộc biểu tình rầm rộ được các hãng tin nhà nước đăng tải, trong khi nhiều đoạn video được đăng tải trên mạng xã hội. Nhiều cư dân ở Tehran nói với Reuters rằng cảnh sát đã tăng cường hiện diện ở thành phố thủ đô từ sáng hôm Chủ nhật.

“Hãy xin lỗi và từ chức” - tờ nhật báo Etemad của Iran đăng tải dòng tít trên trang nhất số Chủ nhật, trong đó nói rằng “người dân yêu cầu” những người chịu trách nhiệm cho vụ bắn nhầm máy bay dân sự của Iran phải từ chức.

Tất cả 176 người trên khoang máy bay của Hãng hàng không quốc tế Ukraine đã thiệt mạng trong vụ việc xảy ra trong tuần trước, rất nhiều trong số này là người Iran mang 2 quốc tịch.

Các cuộc biểu tình bùng phát sau khi chính quyền Tehran chính thức thừa nhận rằng quân đội của họ đã bắn nhầm chiếc máy bay trên vào thời điểm chỉ vài phút sau khi nó cất cánh vào hôm thứ Tư tuần trước. Vụ việc xảy ra trong lúc các lực lượng vũ trang Iran đang được đặt ở mức độ cảnh báo cao trước khả năng Mỹ trả đũa.

Trong suốt nhiều ngày liền, giới chức Iran đã cực lực bác bỏ thông tin cho rằng họ đã bắn nhầm chiếc máy bay của Ukraine, mặc dù ngay cả Canada - nước có 57 công dân trên chuyến bay - và Mỹ dẫn một số nguồn tin tình báo nói rằng một tên lửa của Iran đã bắn hạ máy bay này chứ không phải do lỗi kỹ thuật.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani trong hôm 11/1 nói rằng vụ việc vừa qua xảy ra là do “lỗi lầm nghiêm trọng” và đưa ra lời xin lỗi. Nhưng các tướng lĩnh cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) lại khiến dư luận phẫn nộ khi trì hoãn việc thừa nhận lỗi sai của họ.

Hàng loạt thách thức

Một tờ nhật báo khác của Iran là Jomhuri-ye Eslami còn đăng một bài xã luận trong đó viết: “Những người trì hoãn việc công bố nguyên nhân đằng sau vụ rơi máy bay và gây tổn hại tới niềm tin của người dân với giới lãnh đạo nên bị sa thải hoặc tự từ chức”.

Tình trạng biểu tình cùng việc hàng loạt hãng tin trong nước lên tiếng chỉ trích đã tạo ra thách thức lớn đối với giới lãnh đạo Iran. Trước đó, tháng 11/2019, chính quyền Tehran cũng rúng động vì tình trạng biểu tình bạo lực lan rộng, có thể coi là trầm trọng nhất kể từ sau cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979.

Trong lúc các cuộc biểu tình đang lan rộng khắp Iran, bao gồm cả các thành phố lớn - như Shirraz, Isfahan, Hamedan và Orumiyeh - Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Twitter: “Chúng tôi sẽ theo dõi sát sao các cuộc biểu tình, và cảm thấy được tiếp nguồn cảm hứng từ sự dũng cảm của các bạn”.

“Không thể có thêm một vụ thảm sát những người biểu tình hòa bình khác được, hoặc một vụ phong tỏa Internet. Cả thế giới đang quan sát” - ông Trump viết thêm.

Anh cho hay Đại sứ của họ tại Iran đã bị bắt giữ trong một khoảng thời gian ngắn hôm 11/1 bởi chính quyền Tehran. Một hãng thông tấn cho hay ông bị bắt giữ bên ngoài một trường đại học vì xúi giục các cuộc biểu tình. Ngoại trưởng Anh Dominic Raab đã gọi đây là “hành động vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế”.

“Chính phủ Iran đang trong thời điểm nhạy cảm. Họ có thể lựa chọn tiếp tục đi theo con đường bị cô lập về mặt kinh tế - chính trị, hoặc đưa ra các bước để giảm thang căng thẳng và tham gia con đường ngoại giao phía trước”- ông Raab nói.

Các cuộc biểu tình bên trong Iran là diễn biến tiếp nối tình trạng căng thẳng tột độ giữa nước này và Mỹ, bên đã rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran vào năm 2018 và áp đặt trở lại lệnh trừng phạt hà khắc đối với Tehran.