Tăng cường bảo vệ trẻ em trước rủi ro trên không gian số

Cùng với sự phát triển nhanh của công nghệ, trẻ em ngày nay có cơ hội học tập, giải trí và sáng tạo phong phú hơn. Tuy nhiên, song hành với đó là hàng loạt rủi ro: bị bắt nạt, xâm hại trực tuyến, tiếp cận nội dung độc hại, lừa đảo hoặc bị thao túng tâm lý. Những hiểm họa này không chỉ diễn ra tức thời mà còn để lại hậu quả dài hạn với sức khỏe tinh thần, thể chất và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Theo các nghiên cứu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trước đây, trong số trẻ em từ 12-17 tuổi sử dụng internet, có tới 87% online hằng ngày nhưng chỉ có 36% các em biết cách bảo đảm an toàn thông tin trên mạng. Số liệu từ Trung tâm quốc gia về trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC) cho thấy, năm 2023 có khoảng hơn 500 nghìn báo cáo liên quan đến hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng liên quan tới Việt Nam - con số này đặt nước ta vào nhóm bị ảnh hưởng mạnh trong khu vực.

Thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam truy cập internet hàng ngày. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em và sinh viên. Nhiều nạn nhân bị ép buộc cắt đứt liên lạc với gia đình, bị điều khiển từ xa, nhằm mục đích tổng tiền hoặc buôn người.

Phát biểu tại khóa tập huấn, bà Mai Hương Giang – Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho biết, từ năm 2021 đến nay, chúng ta đã có rất nhiều hoạt động, chiến dịch về chống tội phạm mạng, bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương, trong đó có trẻ em. Gần đây nhất, Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) được mở ký tại Việt Nam ngày 25-26/10/2025 thể hiện nỗ lực toàn cầu trong phòng, chống tội phạm mạng, trong đó có bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương, việc Việt Nam tích cực hợp tác kỹ thuật và pháp lý để truy vết, xử lý các hành vi tiêu cực trên không gian mạng cho thấy cam kết của chúng ta trong việc tham gia, đóng góp tích cực vào Công ước này.

Theo bà Giang, các chiến dịch “Không một mình”, “Chậm mà chắc” và nhiều chiến dịch khác đã mang lại hiệu quả tuyên truyền rộng rãi, nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên, phụ huynh, nhà trường và cộng đồng. Trong đó Chiến dịch “Không một mình" được báo chí lan tỏa rất mạnh mẽ, đã truyền đi thông điệp: Trẻ em không đơn độc trên không gian mạng mà luôn có sự đồng hành, hỗ trợ của gia đình, nhà trường, xã hội, mỗi đứa trẻ đều có quyền được an toàn, được bảo vệ và lắng nghe, cả trong đời thực lẫn trên không gian mạng.

“Bảo vệ trẻ em trước những tác động tiêu cực của không gian mạng là trách nhiệm chung của toàn xã hội, trong đó có vai trò rất quan trọng của báo chí, truyền thông. Khóa tập huấn này là dịp để chúng ta trao đổi kinh nghiệm, cập nhật thông tin, chia sẻ bài học thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, một nhiệm vụ vừa mang tính nhân văn sâu sắc, vừa là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay”, Phó Cục trưởng Cục Báo chí nhấn mạnh.

Khóa tập huấn diễn ra với hai chuyên đề: "Hiện trạng bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và các chiến dịch nâng cao năng lực số cho trẻ em và "Nhận diện rủi ro công nghệ, tăng cường bảo vệ trẻ em trong kỷ nguyên số".

Khoá tập huấn góp phần phổ biến, tuyên truyền Chương trình "Bảo vệ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025" của Chính phủ. Chương trình có mục tiêu bảo vệ thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em khi trẻ em tiếp cận thông tin, tham gia các hoạt động trên môi trường mạng và ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm đối với trẻ em dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật. Đồng thời, trang bị kiến thức, kỹ năng số cho trẻ em theo từng độ tuổi để biết tự bảo vệ mình và biết cách tương tác an toàn trên môi trường mạng, trong đó gồm: sử dụng mạng lành mạnh, an toàn; tự bảo vệ mình khi tham gia tương tác trên môi trường mạng và cách thức nhận diện, thông báo, tố giác hành vi, vụ việc xâm hại trẻ em trên môi trường mạng.

Những thông tin tại khoá tập huấn được kỳ vọng giúp đội ngũ làm báo hiểu sâu hơn về những thách thức hiện nay, từ đó xây dựng tuyến bài chất lượng, có trách nhiệm, góp phần tạo dựng môi trường mạng an toàn, nhân văn và lành mạnh cho trẻ em.