Tăng học phí đại học

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 97/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81 ngày 27/8/2021 quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo. Theo đó, lộ trình tăng học phí ĐH lùi một năm so với Nghị định 81, giống như đề xuất của Bộ GDĐT.

Học phí năm 2023 cao nhất là 2,45 triệu đồng/tháng

Cụ thể, học phí năm học 2023-2024 tăng so với học phí năm học 2022-2023 nhưng mức tăng thấp hơn so với lộ trình. Trần học phí (mức cao nhất được thu) ở các ĐH công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên năm học này là 1,2-2,45 triệu đồng/tháng, tùy khối ngành, thay vì mức 1,35-2,76 triệu đồng như Nghị định 81. Còn mức thu đang áp dụng là 0,98-1,43 triệu đồng.

So với mức thu cũ, trần học phí năm học 2023-2024 ở nhóm ngành nghệ thuật tăng không đáng kể (0,02%), khối ngành Y - Dược tăng mạnh nhất (71,3%). Trần học phí các khối ngành khác tăng dao động 20-30%. Riêng nhóm khoa học sự sống, khoa học tự nhiên, mức tăng là 15,8%. Đến năm học 2026-2027, mức trần tăng lên 1,7-3,5 triệu đồng/tháng.

Những trường đã tự chủ (tự chi lương, phụ cấp, sửa chữa cơ sở vật chất...), tùy mức độ được thu tối đa bằng 2-2,5 lần mức trên, tức khoảng 2,4-6,1 triệu đồng/tháng trong năm học 2023-2024. Sau 5 năm, mức trần này tăng lên 3,4-8,75 triệu đồng/tháng. Với chương trình đào tạo đạt kiểm định chất lượng theo tiêu chuẩn của Bộ GDĐT hoặc tiêu chuẩn nước ngoài, các ĐH được tự xác định học phí.

Trước đó, Nghị định 81 quy định học phí ĐH công lập sẽ tăng bình quân 45,7%. Đặc biệt, học phí khối ngành Y - Dược tăng 93%, khối Nhân văn-Khoa học xã hội tăng 53% khiến nhiều học sinh, phụ huynh lo lắng.

Các trường chủ động rà soát

Nghị định 97 có hiệu lực thi hành từ ngày 31/12/2023. Như vậy, đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục ĐH công lập đã ban hành mức thu học phí năm học 2023-2024 theo quy định tại Nghị định 81 sẽ phải thực hiện rà soát, điều chỉnh theo quy định của Nghị định 97 này.

Theo TS Lê Viết Khuyến - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ ĐH, Bộ GDĐT, việc ban hành Nghị định 97 có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh sau 3 năm liên tiếp không tăng học phí, các trường gặp khó khăn trong hoạt động đào tạo, nâng cấp cơ sở vật chất… nhất là lương cơ sở tăng từ tháng 7/2023. Ông Khuyến đồng tình với mức tăng học phí mới thấp hơn mức trần của Nghị định 81 quy định là phù hợp bởi sẽ gia tăng áp lực với những gia đình có hoàn cảnh khó khăn và cả những gia đình có mức thu nhập trung bình. Mặc dù đã có chính sách tín dụng sinh viên nhưng hiện chưa phủ được hết những người học có nhu cầu vay để đóng học phí, nên nếu tăng quá cao sẽ có thể trở thành rào cản với những học sinh có năng lực nhưng hoàn cảnh chưa thực sự khá giả.

“Học phí là nguồn thu chính của các trường, chiếm tỷ trọng 50 -90% nguồn thu của tùy trường. Nhưng nếu chỉ dựa vào học phí để đào tạo thì sẽ rất khó để nâng chất lượng đào tạo. Chính phủ cần có thêm những chính sách khác hỗ trợ các trường, giống như hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là sau thời gian Covid-19 các trường đều gặp khó khăn” – Ông Khuyến nói.

Trước đó, Bộ GDĐT đánh giá: Việc lùi lộ trình tăng học phí một năm, biên độ điều chỉnh học phí năm học 2023-2024 thấp hơn sẽ giảm áp lực cho người học.

Về phía các trường, nhiều trường cho biết trong thời gian sắp tới sẽ tiến hành rà soát, điều chỉnh theo quy định của Nghị định 97. Đến thời điểm này, Trường ĐH Thương mại đã thu học phí học kỳ I năm học 2023 - 2024 áp dụng cho sinh viên chính quy trình độ ĐH giữ nguyên học phí như năm học trước. Với việc Nghị định 97 chính thức có hiệu lực từ ngày 31/12/2023, nhà trường sẽ họp trong thời gian tới để thống nhất mức điều chỉnh và sẽ sớm có thông báo đến người học.

Trong khi đó, có những trường thông báo mức thu học phí năm học 2024 như Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội dự kiến mức học phí đối với chương trình 1 bằng dành cho sinh viên Việt Nam ở ngành Dược học là 70 triệu đồng/năm, ngành kỹ thuật hàng không 100 triệu đồng/năm, bằng với mức thu năm 2023. Các ngành khác dự kiến thu 53 triệu đồng/năm, tăng 3 triệu đồng so với mức 50 triệu đồng năm 2023.