Tạo cơ chế để Quỹ Đầu tư mạo hiểm phát huy tối đa hiệu quả

Theo dự thảo tờ trình của UBND TP và Nghị quyết của HĐND TP, trong bối cảnh kinh tế ngày càng phụ thuộc vào tri thức và đổi mới sáng tạo, các quốc gia, địa phương định hướng phát triển bền vững đều chú trọng xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp, đặc biệt là khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất của doanh nghiệp khởi nghiệp vẫn là tiếp cận nguồn vốn, nhất là vốn đầu tư mạo hiểm ở giai đoạn sớm. Do đặc thù rủi ro cao, thiếu thông tin và công cụ hỗ trợ quản trị đầu tư, nhiều nhà đầu tư tư nhân còn dè dặt.

Thực tế này đòi hỏi phải có một quỹ đầu tư mạo hiểm do Nhà nước đóng vai trò vốn mồi, vừa cung cấp nguồn vốn chiến lược, vừa hỗ trợ phi tài chính như đào tạo, cố vấn, kết nối quốc tế. Qua đó, doanh nghiệp có thể phát triển sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và tạo hành lang pháp lý cho quỹ hoạt động.

Theo dự thảo, Quỹ được thành lập theo hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND TP Hà Nội và tối đa 6 nhà đầu tư khác để đầu tư vào công nghệ cao, khoa học - công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực trọng điểm. Vốn điều lệ gồm phần vốn ngân sách thành phố và phần góp vốn của nhà đầu tư trong, ngoài nước; tỷ lệ vốn ngân sách không vượt quá 49% vốn điều lệ.

Các ý kiến chuyên gia thống nhất việc thành lập Quỹ là cần thiết để thực hiện mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ của Thủ đô. Tuy nhiên, nhiều vấn đề cần được làm rõ để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

Về nguyên tắc thành lập, TS Lê Văn Hoạt cho rằng, điều 4 dự thảo khuyến khích sự tham gia của tổ chức, doanh nghiệp, quỹ trong và ngoài nước, nhưng điều 5 lại giới hạn tối đa 6 nhà đầu tư, điều này chưa thống nhất. Ông đề nghị rà soát và điều chỉnh để phù hợp với nguyên tắc đã nêu.

Về cơ chế miễn trừ trách nhiệm, TS Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ đề xuất mở rộng phạm vi miễn trừ không chỉ cho Hội đồng quản lý và tổ chức quản lý Quỹ, mà cả doanh nghiệp, tổ chức được đầu tư khi rủi ro xảy ra do nguyên nhân khách quan.

Ông cũng nhấn mạnh việc giám sát, đánh giá rủi ro cần dựa vào chuyên môn, công nghệ, tuân thủ quy trình và năng lực nghiên cứu, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học.

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng điều 11 cần quy định cụ thể hơn về miễn trừ dân sự, hành chính, hình sự, hoặc diễn đạt rõ là theo pháp luật hiện hành. Về giám sát, ông cho rằng quy định 3 năm thuê đánh giá một lần là quá dài, nên thực hiện hàng năm để kịp thời điều chỉnh.

PGS.TS Bùi Thị An - Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn kinh tế, lưu ý cần làm rõ mối quan hệ với các luật hiện hành như Luật Đầu tư, Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa để tránh chồng chéo. Bà An đề xuất giới hạn tỷ lệ vốn Nhà nước ở mức khoảng 30% để giữ vai trò vốn mồi, khuyến khích vốn tư nhân và tránh hành chính hóa hoạt động quỹ. Đồng thời, cần cơ chế giám sát vốn ngân sách, công khai tiêu chí lựa chọn dự án, phòng ngừa lợi ích nhóm.

Kết luận hội nghị, bà Nguyễn Lan Hương, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội, ghi nhận và cảm ơn những đóng góp tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học và thành viên Hội đồng tư vấn. Chỉ trong tháng 7 và nửa đầu tháng 8, thành phố đã tổ chức 6 hội nghị phản biện, góp ý văn kiện Đại hội Đảng và các dự thảo nghị quyết, thể hiện tinh thần cầu thị, chủ động trong công tác chuẩn bị.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP Hà Nội đề nghị Sở Tài chính tiếp thu đầy đủ, toàn diện các ý kiến góp ý, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết với chất lượng cao nhất, đảm bảo khi trình HĐND TP sẽ được thông qua và nhanh chóng đi vào cuộc sống.