Thái Nguyên: Hàng loạt sai phạm từ việc vượt quyền

Đề án Xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu tại TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên với 9 dự án thành phần có tổng mức đầu tư hơn 9.800 tỷ đồng, do Liên danh Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Lộc - Cienco 8 làm chủ đầu tư.

Ngày 23/10/2017, UBND tỉnh Thái Nguyên có Tờ trình 167/TTr-UBND và HĐND tỉnh Thái Nguyên đã thông qua chủ trương đề xuất chuyển “Dự án” thành “Đề án gồm 9 dự án thành phần” (Dự án nhóm B). Sau đó, Liên danh Tập đoàn Phúc Lộc và Cienco 8 triển khai thi công được khoảng 300m đê bờ hữu sông Cầu thì dừng lại.

Thanh tra Chính phủ đã có Kết luận thanh tra số 1113/KL-TTCP ngày 15/7/2021 đối với “Dự án Xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu”.

Theo đó, đối với dự án này, tại thời điểm sau khi được Tỉnh ủy đồng ý về chủ trương đầu tư, UBND tỉnh Thái Nguyên có báo cáo, được HĐND tỉnh chấp thuận và thông qua chủ trương Đầu tư xây dựng thì dự án được thực hiện theo hình thức PPP với tổng mức đầu tư (TMĐT) dự kiến hơn 18.211 tỷ đồng, gồm có: thực hiện dự án BT có TMĐT 9.811,61 tỷ với quy mô sử dụng đất là 150 ha và thực hiện dự án khác có quy mô 700 ha với TMĐT khoảng 8.400 tỷ đồng (GPMB và đầu tư xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng khu đô thị 2 bên bờ sông) để thu hồi vốn dự án BT.

Tuy nhiên, với quy mô và tổng mức đầu tư dự kiến đã được Tỉnh ủy, HĐND tỉnh Thái Nguyên thông qua thì theo Luật Đầu tư công, Dự án thuộc nhóm A, thẩm quyền quyết định đầu tư thuộc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc Sở KHĐT; UBND tỉnh; HĐND tỉnh Thái Nguyên vì: HĐND tỉnh Thái nguyên ban hành Nghị quyết số 17/NQ-HĐND thông qua chủ trương đầu tư, UBND tỉnh phê duyệt quyết định đầu tư Dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu khi Dự án không nằm trong kế hoạch trung hạn 2016-2021 của tỉnh Thái Nguyên, chưa được bố trí nguồn vốn NSNN tham gia; dự án có TMĐT lớn hơn 1.500 tỷ đồng là không đúng thẩm quyền và không đúng quy định pháp luật về đầu tư công và PPP. Khi phê duyệt đề xuất Dự án và phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi thì các quy hoạch (quy hoạch chung của thành phố; quy hoạch phòng chống lũ; quy hoạch đê điều) đều trong quá trình thực hiện điều chỉnh hoặc chưa thực hiện đầy đủ và chưa được chấp thuận của các cấp có thẩm quyền phê duyệt là không phù hợp với quy định tại điểm a, khoản 2, điều 20 và điều 15 Nghị định 15/2015/NĐ-CP về điều kiện đề xuất dự án. Báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn không rõ ràng, thiếu cơ sở trong khi nghị quyết về vốn đầu tư trung hạn của HĐND chưa được thông qua.

Một số sai phạm được Thanh tra Chính phủ quy trách nhiệm như: Việc thẩm định phương án tài chính (thu hồi vốn dự án BT, xác định quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư) thể hiện việc buông lỏng quản lý.

Khi thẩm định và phê duyệt Báo cáo nghiên cứu kỹ thuật thì cả 9 dự án đều chưa có quyết định phê duyệt đánh giá tác động môi trường là không phù hợp với quy định. Kế hoạch sử dụng đất năm 2017 chưa được HĐND thông qua và chưa được UBND tỉnh phê duyệt là không phù hợp với quy định Luật Đầu tư, Nghị định 15/2015/NĐ CP.

UBND tỉnh phê duyệt đề xuất dự án; báo cáo nghiên cứu khả thi khi chưa đủ điều kiện, thiếu cơ sở; Quy hoạch; nguồn vốn chưa xác định và chưa được thẩm định khả năng cân đối là trái với quy định Luật Đầu tư công. Báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn NSNN tham gia dự án thẩm định không rõ ràng; thiếu chính xác; Nguồn vốn NSNN tham gia dự án hỗ trợ bồi thường GPMB đối với dự án BT và dự án khác (dự án đối ứng dự án BT) không phù hợp với quy định tại Luật Đầu tư công và Nghị định 15/2015/NĐ CP.

Từ đó, Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc UBND tỉnh Thái Nguyên và các sở: Sở KHĐT, Sở TN&MT, Sở Tài chính, Sở Xây dựng…

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân lãnh đạo UBND tỉnh, các sở (KH&ĐT, Tài chính, TN&MT, Xây dựng,…) đối với các vi phạm để nghiêm túc kiểm điểm, có hình thức xử lý phù hợp hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định.

Theo quy định, đối với dự án nhóm A, cơ quan lập đề xuất dự án là UBND tỉnh Thái Nguyên, cơ quan thẩm định đề xuất là Bộ KHĐT và thẩm quyền quyết định đầu tư là Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, UBND tỉnh Thái nguyên chưa lập và trình thẩm định phê duyệt đề xuất dự án là không phù hợp với quy định Luật Đầu tư công. Việc UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành quyết định phê duyệt chủ trương đề xuất đầu tư dự án (thuộc dự án nhóm A) là không đúng thẩm quyền.