Theo báo cáo của Chi cục Thủy lợi tỉnh Thanh Hóa, từ đầu năm 2022 đến nay, địa bàn tỉnh xảy ra 7 sự cố công trình về đê điều, trong đó, có 3 sự cố công trình đê từ cấp 1 đến cấp 3; 4 sự cố trên đê cấp 4, cấp 5. Nhiều tuyến đê nằm trong tình trạng xuống cấp, trong khi mưa, bão đang liên tiếp xảy ra nguy cơ gây sạt lở cao.
Nỗi lo về an toàn đê điều
Đoạn đê phía Đông sông Cùng, qua xã Hoằng Ngọc, huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) là một trong 7 sự cố đê điều nói trên. Theo quan sát, tại đây đang xảy ra hiện tượng nứt dọc mặt đê bê tông từ K5+500 đến K5+650 với các vết nứt dài 150m, chiều rộng khe nứt hiện tại từ 2-8cm và mặt đê tiếp tục có hiện tượng lún về phía sông.
Bà Chu Thị Quyên - người dân trú tại thôn Đức Tiến, xã Hoằng Ngọc, huyện Hoằng Hóa cho biết: Hiện tượng nứt mặt đê và ăn sâu vào thân đê đã xảy ra cách đây 3 năm nhưng năm nay, khe nứt dài, sâu hơn. Người dân lưu thông qua lại rất nguy hiểm, nhất là học sinh đi xe đạp nếu không để ý dễ bị trật bánh xe xuống vết nứt. “Là người dân sống trong vùng ảnh hưởng trực tiếp, chúng tôi mong muốn chính quyền sớm khắc phục đoạn đê xuống cấp để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho nhân dân trong mùa mưa, bão” - bà Quyên nói.
Tìm hiểu thêm, được biết, ngoài sự cố nứt dọc mặt đê phía Đông sông Cùng qua xã Hoằng Ngọc, hiện trên tuyến đê Tây sông Cùng đoạn qua xã Hoằng Thắng cũng xảy ra hiện tượng sạt lở mái đê. Để đảm bảo an toàn cho tuyến đê sông Cùng, UBND huyện Hoằng Hóa đã xây dựng phương án trọng điểm phòng, chống thiên tai trong mùa mưa lũ năm 2022 đối với 2 vị trí này cũng như thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến công trình, chuẩn bị lực lượng, phương tiện kịp thời xử lý khi có sự cố xảy ra.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Cường - Trưởng Phòng Nông nghiệp, UBND huyện Hoằng Hóa cho biết: Để đảm bảo an toàn trong mùa mưa, bão năm nay, UBND huyện đã chuẩn bị phương án ứng phó đối với các dự án, công trình đê điều, kè chống sạt lở; đồng thời tăng cường lực lượng kiểm tra, canh gác phát hiện sớm sự cố đê điều để xử lý, ứng cứu ngay từ đầu, đặc biệt là vị trí đê xung yếu. Đối với tuyến đê chưa đạt cao trình chống lũ, chưa đạt về độ cao và mặt cắt, đơn vị đã dự trữ vật tư, cọc, phên, tre, đá... sẵn sàng ứng phó khi mưa, bão đến.
Tại tuyến đê hữu sông Mã đoạn từ K60 đến K60+970 qua địa bàn các phường Quảng Cư và Quảng Tiến, TP Sầm Sơn là một trong 30 trọng điểm, vị trí đê điều xung yếu, không bảo đảm an toàn năm 2022. Là đê cửa sông, chịu ảnh hưởng trực tiếp của thủy triều cũng như gió bão, trước khi được đầu tư, cải tạo, đoạn đê này chưa bảo đảm nhiệm vụ chống lũ khi triều cường và bão mạnh, có năm nước lũ dâng cao chỉ cách đỉnh đê khoảng 30cm. Các cơn bão lớn năm 2005, 2017... đã làm toàn bộ mái kè bị lốc, lở, hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng.
Tìm phương án xử lý
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) tỉnh Thanh Hóa, hiện địa phương này còn 132,5km đê từ cấp 1 đến cấp 3 thiếu cao trình so với thiết kế, nhiều đoạn đê có mặt đê nhỏ, hẹp, chưa được cứng hóa... Một số đê sông như đê sông Hoạt, sông Càn (huyện Nga Sơn), đê hữu sông Thị Long (thị xã Nghi Sơn), đê kênh Tam Điệp (huyện Hà Trung), đê tả sông Yên (huyện Nông Cống)... đang có diễn biến sạt lở, chưa có kè bảo vệ. Đáng lưu ý, Thanh Hóa có 30 điểm đê xung yếu chưa đảm bảo an toàn trong mùa mưa, bão năm 2022 và 17 hạng mục công trình đang thi công dở dang, trong đó, có 16 công trình đạt khối lượng công việc từ 80-95%, riêng công trình đê biển Nga Sơn mới đạt 51%.
Có thể thấy, mặc dù những năm gần đây, được sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương cùng nguồn ngân sách của tỉnh, Thanh Hóa đã đầu tư kinh phí tu bổ, nâng cấp hệ thống đê điều, hồ, đập nhưng vẫn chưa đáp ứng được so với yêu cầu thực tế. Hiện, nhiều đoạn đê được đắp trên những nền sình lầy, đất yếu, thân đê được đắp bằng loại đất không đồng chất, địa chất thân và nền đê yếu, một số đoạn đê dễ xảy ra sạt trượt khi có mưa, bão lớn...
Ông Lê Minh Trường - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Sở NNPTNT Thanh Hóa cho biết: Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo các cấp, ngành khẩn trương kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình đê điều trước lũ, xác định các vị trí xung yếu; đồng thời, xây dựng, phê duyệt phương án bảo vệ đoạn đê trọng điểm, xung yếu và triển khai công tác chuẩn bị “4 tại chỗ” theo phương án được duyệt. Bên cạnh đó, ngành Nông nghiệp đã phối hợp với các địa phương trong toàn tỉnh xây dựng 30 phương án bảo vệ trọng điểm đê xung yếu gồm 2 trọng điểm loại I, 12 trọng điểm loại II và 16 trọng điểm loại III để thực hiện tốt công tác sẵn sàng hộ đê, giảm thiệt hại do thiên tai gây ra ở mức thấp nhất.
Ông Lê Minh Trường - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Sở NNPTNT Thanh Hóa cho biết: Từ nay đến kết thúc mùa mưa, bão, Chi cục Thủy lợi Thanh Hóa tiếp tục rà soát, đốc thúc các địa phương chưa thực hiện tốt công tác phát quang mái đê ở Thọ Xuân, Hậu Lộc, Quảng Xương, Nông Cống... Cùng với đó là chuẩn bị đủ số lượng, chủng loại vật tư dự trữ hộ đê cho từng tuyến, từng phương án trọng điểm và có kế hoạch huy động vật tư trong nhân dân trường hợp có sự cố xảy ra.