Chiều ngày 18/10, Thanh tra Chính phủ (TTCP) chính thức công bố Thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai, bảo vệ và phát triển rừng, bảo vệ môi trường, xây dựng đối với các dự án đầu tư trên bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng).
Khu nghỉ dưỡng quy mô xây dựng dở dang tại Bãi Nam (Sơn Trà). Ảnh: Tấn Lực.
Theo TTCP, Bán đảo Sơn Trà là khu vực tổng hòa của hệ sinh thái rừng tự nhiên gắn liền biển và đô thị, có các yếu tố về cảnh quan môi trường, bảo tồn tự nhiên, với hệ sinh thái đa dạng, phong phú trong đó có loài quý hiếm thuộc Sách Đỏ, như Voọc chà vá chân nâu… có lợi thế về vị trí địa lý, tiềm năng phát triển du lịch và có tầm quan trọng đặc biệt về quốc phòng, an ninh và đã được quy hoạch là Khu du lịch quốc gia.
Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, UBND TP Đà Nẵng chưa phê duyệt quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà. Các cơ quan, đơn vị chức năng chưa thực hiện điều tra, đánh giá tổng thể về đa dạng sinh học, chưa lập báo cáo hiện trạng đa dạng sinh học trên Bán đảo Sơn Trà theo quy định. Chưa thực hiện báo cáo tình trạng loài thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định… gây khó khăn cho công tác quản lý, bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học trên Bán đảo Sơn Trà.
Bên cạnh đó, UBND TP Đà Nẵng, các sở, ngành chức năng chưa thực hiện công tác xác định rõ các phân khu chức năng (phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái, phân khu dịch vụ - hành chính và vùng đệm) làm cơ sở cho việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên Bán đảo Sơn Trà là chưa đúng quy định. Tại Quyết định số 6758/QĐ-UBND ngày 20/8/2008, UBND TP Đà Nẵng phê duyệt quy hoạch rừng đặc dụng bán đảo Sơn Trà với diện tích là 2.591,1 ha, so với diện tích UBND TP trình và được Bộ NN và PTNT thẩm định là 3.871 ha, thì đã cắt giảm 1.279,9 ha để đưa diện tích rừng này vào các dự án tại Bán đảo Sơn Trà, vi phạm quy định. Tuy nhiên, thực tế các dự án đều chưa triển khai nên diện tích rừng đặc dụng trên Bán đảo Sơn Trà không có biến động nhiều.
Theo kết quả tổng điều tra, kiểm kê rừng thành phố Đà Nẵng năm 2016, đã được Bộ NNPTNT thống nhất phê duyệt, công bố, thì tổng diện tích rừng tại Bán đảo Sơn Trà năm 2016 là 3.729 ha. Trong tổng số 18 dự án trên Bán đảo Sơn Trà được UBND TP Đà Nẵng phê duyệt, chấp thuận 9 dự án có một phần diện tích là rừng tự nhiên với tổng diện tích là 163,32 ha nhưng chưa xác định trong phương án giao quản lý, bảo vệ rừng. 2 dự án UBND TP Đà Nẵng có văn bản lấy ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 nhưng chỉ có 1 dự án Bộ Quốc phòng có ý kiến thống nhất, còn lại 16 dự án, UBND TP Đà Nẵng chưa có văn bản lấy ý kiến Bộ Quốc phòng..
Đối với các Sở, ban ngành chức năng TP Đà Nẵng, TTCP kết luận, các Sở, ban ngành chức năng chưa thực hiện xác định rõ ranh giới các phân khu chức năng rừng đặc dụng làm cơ sở cho việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên Bán đảo Sơn Trà, là chưa đúng quy định. Các cơ quan, đơn vị chức năng chưa thực hiện điều tra, đánh giá tổng thể về đa dạng sinh học, chưa lập báo cáo hiện trạng đa dạng sinh học trên Bán đảo Sơn Trà theo quy định…
TTCP cũng khẳng định, đối với UBND quận Sơn Trà, thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý theo thẩm quyền đối với vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng. UBND quận Sơn Trà ban hành Quyết định số 1340/QĐ-XPVPHC ngày 20/3/2017 xử phạt hành chính đối với Chủ đầu tư Dự án Khu du lịch sinh thái biển Tiên Sa chưa đủ căn cứ, cơ sở, chưa đúng với Luật Xây dựng năm 2014.
Đối với Bộ NN&PTNT, TTCP kết luận, Bộ này sử dụng số liệu của UBND TP Đà Nẵng tại Quyết định số 6758/QĐ-UBND ngày 20/8/2008, Nghị quyết số 105/NQ-CP ngày 12/9/2013 của Chính phủ về Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu (2011-2015) của thành phố Đà Nẵng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1976/QĐ-TTg ngày 30/10/2014 phê duyệt quy hoạch hệ thống rừng đặc dụng cả nước đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, trong đó diện tích rừng tại Bán đảo Sơn Trà là 2.591,1 ha, không đúng với hiện trạng và diện tích rừng đã được Bộ thẩm định trước đó (3.871 ha), chưa thực hiện đúng trách nhiệm quản lý nhà nước được giao.
TTCP nhận định, trách nhiệm đối với các khuyết điểm, vi phạm trên thuộc về: Chủ tịch, các Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, Giám đốc các Sở, lãnh đạo các phòng ban, thủ trưởng các đơn vị trực thuộc và các cán bộ có liên quan qua các thời kỳ có các khuyết điểm, vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra. Mặt khác, trách nhiệm cũng thuộc về lãnh đạo Bộ, thủ trưởng, cán bộ các cục, vụ, đơn vị thuộc Bộ NN&PTNT chịu trách nhiệm về khuyết điểm, vi phạm thuộc lĩnh vực quản lý nêu tại Kết luận thanh tra. Chủ đầu tư các dự án, tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm về các vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra.
Trên cơ sở đó, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP Đà Nẵng theo thẩm quyền, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với tổ chức, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra.
Giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo, kiểm điểm xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân thuộc Bộ. Đồng thời giao Bộ Công an điều tra, xử lý theo quy định đối với các vi phạm tại tại Dự án Khu du lịch sinh thái biển, biệt thự cao cấp Ghềnh Bàn - Bãi Đa và tại Dự án Khu biệt thự Suối Đá.