Thanh tra việc cổ phần hóa loạt 'ông lớn' ngành xây dựng: Kiến nghị xử lý vi phạm tài chính hơn 5.690 tỷ đồng

Kiến nghị xử lý vi phạm tài chính hơn 5.690 tỷ đồng

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP) Bùi Ngọc Lam vừa ký ban hành kết luận thanh tra việc thực hiện sắp xếp lại, cổ phần hoá, thoái vốn các doanh nghiệp nhà nước thuộc Bộ Xây dựng.

Tại kết luận này, TTCP đã chỉ ra nhiều tồn tại, khuyết điểm vi phạm trong cổ phần hoá tại các tổng công ty.

Qua thanh tra về xử lý tài chính, xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá tại 10 công ty mẹ - tổng công ty cho thấy, vi phạm về tài chính phải tiếp tục xử lý với số tiền (tạm tính) đến thời điểm thanh tra (31/12/2019) là hơn 5.690 tỷ đồng.

Cụ thể, Tổng công ty Licogi (Licogi) tính thiếu khoảng 348 tỷ đồng tại dự án khu đô thị mới Thịnh Liệt; Tổng công ty Đầu tư nước và môi trường Việt Nam (Viwaseen) tính thiếu 23,8 tỷ đồng khi chuyển nhượng dự án khu đô thị An Thịnh 6; Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) khi xác định giá trị doanh nghiệp đã không tính giá trị lợi thế thương mại đối với quyền khai thác khoáng sản các mỏ đá vôi, đất sét khoảng 1.507 tỷ đồng.

Trong quá trình xử lý tài chính để cổ phần hóa Vicem, Vicem Hải Phòng, Vicem chưa xử lý, thu nộp khoản chênh lệch 3.011 tỷ đồng giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ là chưa đúng quy định.

Thanh tra việc xác định giá trị một số tài sản, nhà cửa vật kiến trúc trong giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá cho thấy, một số tài sản được xác định giá trị chưa chính xác, thấp hơn quy định, làm giảm giá trị doanh nghiệp.

Các khoản đầu tư của Tổng công ty Xây dựng số 1, Tổng công ty Vicem, Tổng công ty Viglacera lỗ lũy kế tại thời điểm 31/12/2019 khoảng 4.817 tỷ đồng. Một số tổng công ty dù thực hiện thoái vốn nhà nước nhưng vẫn còn các khoản đầu tư ngoài ngành, không thuộc lĩnh vực kinh doanh chính, có nhiều rủi ro thua lỗ với số tiền khoảng 147 tỷ đồng.

"10/16 tổng công ty thuộc Bộ Xây dựng đang quản lý, sử dụng khoảng 1.348.172m2 đất nhưng trong quá trình cổ phần hóa, một số tổng công ty chưa hoàn thành việc rà soát, sắp xếp tài sản nhà đất; chưa hoàn thành phương án sử dụng đất sau cổ phần hóa để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đáng chú ý, một số trường hợp xây dựng phương án sử dụng đất không đúng quy hoạch sử dụng đất địa phương", kết luận thanh tra nêu rõ.

Ngoài ra, nhiều tổng công ty không cung cấp đầy đủ thông tin, hồ sơ, tài liệu đất đai theo đề nghị của địa phương. Một số địa phương nhận được văn bản đề nghị của Bộ Xây dựng và các tổng công ty nhưng chưa có văn bản tham gia ý kiến về phương án sử dụng đất, chưa phê duyệt giá đất để xác định giá trị tài sản đất đai phục vụ định giá doanh nghiệp.

Kiến nghị chuyển 2 vụ vi phạm trong cổ phần hóa sang Bộ Công an

Từ những vi phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các tổng công ty khẩn trương chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, vi phạm thuộc trách nhiệm của đơn vị.

Tập trung rà soát, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án sử dụng đất, xác định giá đất, kiểm tra, rà soát đối với tài sản đất đai có giá trị, lợi thế thương mại, quyền phát triển dự án, quyền khai thác khoáng sản tại các mỏ… vào giá trị doanh nghiệp.

Việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành, thoái vốn tại các công ty con, công ty liên kết phải đảm bảo đúng quy định pháp luật, không để thất thoát tài sản, vốn Nhà nước. Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện vi phạm có dấu hiệu hình sự phải kịp thời báo cáo, chuyển cơ quan điều tra xử lý.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các tổng công ty tập trung rà soát, xử lý theo quy định đối với vi phạm về tài chính đã nêu trong kết luận thanh tra với tổng số tiền khoảng 5.690 tỷ đồng.

Đồng thời, Thanh tra kiến nghị 9 tổng công ty đã hoàn thành cổ phần hóa xử lý số tiền vi phạm khoảng 1.160 tỷ đồng, trong đó thu nộp ngân sách 753 tỷ đồng, ghi tăng giá trị vốn nhà nước tại doanh nghiệp 34 tỷ đồng.

Từ những vi phạm trong cổ phần hóa 2 đơn vị Coma và Viwaseen, TTCP kiến nghị chuyển thông tin, tài liệu vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định 2 vụ việc.

Trong đó, vụ vi phạm quy định về quản lý sử dụng đất đai của Công ty Decoimex (thuộc Coma) tại dự án nhà ở Decoimex mở rộng phường 6, phường 9, TP Vũng Tàu có dấu hiệu vi phạm điều 228, 229, Bộ luật Hình sự 2015 về quản lý, sử dụng đất đai. Còn vụ việc vi phạm quy định trong việc thoái vốn đầu tư của Viwaseen tại Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng Viwaseen - Huế, có dấu hiệu vi phạm điều 219, Bộ luật Hình sự 2015.

Đối với khoản tiền 4.529 tỷ đồng tại Vicem, TTCP yêu cầu Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng chỉ đạo thu nộp ngân sách số tiền chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ của Vicem tạm tính là 2.910 tỷ đồng và xử lý đối với khoản chênh lệch 101 tỷ đồng giữa vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tại Vicem Hải Phòng.