Thẻ hành nghề cho nghệ sĩ: Vẫn dừng ở dự thảo

Nhiều bất cập trong việc cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ (ảnh minh họa).

Được phê duyệt từ tháng 1/2014, Đề án cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ, người mẫu… trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn ngay trước khi được ban hành đã nhận được sự đồng thuận cao từ giới truyền thông và nghệ sĩ. Thế nhưng, sau hơn 1 năm việc triển khai vẫn rất chậm.

Tại hội nghị sơ kết công tác 9 tháng của Bộ VHTT&DL vừa diễn ra, người đứng đầu Cục Nghệ thuật biểu diễn (NTBD) cho hay hiện tất cả mới ở dạng dự thảo đề án.

Hoãn tới hoãn lui

Như vậy rốt cuộc thì thời hạn cấp thẻ hành nghề cho giới nghệ sĩ, người mẫu bị lùi lại. Bởi trước đó Bộ VHTT&DL cho hay, dự kiến việc cấp thẻ hành nghề theo dự kiến sẽ thực hiện từ tháng 7/2015.

Theo của Cục NTBD, cả nước có khoảng gần 2.000 doanh nghiệp có chức năng tổ chức biểu diễn nghệ thuật, có khoảng gần 10.000 nghệ sĩ, người mẫu, trong đó có khoảng 1/3 ngoài công lập.

Con số nghệ sĩ đông đảo, sự bùng nổ tự phát của nhiều thành phần tham gia hoạt động biểu diễn nghệ thuật dẫn đến tình trạng cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn toàn quốc không nắm được số lượng, nhân thân của các cá nhân tham gia hoạt động biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang trên địa bàn được giao quản lý. Và tấm thẻ hành nghề được xem là giải pháp hiệu quả.

Không phải cho đến bây giờ, thời hạn cấp thẻ cũng đã bị lui lại nhiều lần. Gần đây nhất theo kế hoạch ngày 1-4-2014 việc cấp thẻ hành nghề cho ca sĩ, người mẫu lẽ ra đã phải hoàn tất. Trên thực tế cho đế nay, việc cấp thẻ hành nghề vẫn khá mông lung với nhiều tranh cãi xung quanh các vấn đề sẽ triển khai ra sao trong thực tế.

Cụ thể, với việc cấp thẻ hành nghề người mẫu, hiện nay, ở nước ta chưa có trường đào tạo nghề người mẫu, việc đào tạo chủ yếu là theo cách nghề truyền nghề, chưa có giáo trình đào tạo chính thức, cơ sở đào tạo chủ yếu dựa theo một số giáo trình của nước ngoài và mạnh ai nấy dạy. Vậy khi thẩm định để cấp thẻ, sẽ theo tiêu chí nào?

Ngay cơ quan xây dựng dự thảo đề án vẫn còn băn khoăn: Nên cấp phép thẻ có thời hạn 5 năm đối với những người được đào tạo chuyên nghiệp và 3 năm với những người còn lại, hay sẽ cấp thẻ một lần và có hiệu lực vĩnh viễn.

Một vấn đề khác là trình tự thủ tục thu hồi giấy phép và việc cấp thẻ hành nghề cho trẻ em dưới 15 tuổi, thiếu nhi tham gia biểu diễn có cần thêm quy định về số giờ lao động tối thiểu mỗi ngày hoặc các quy định khác để tránh tình trạng vi phạm quy định pháp luật về lao động trẻ em hay không?..

Thẻ hành nghề để quản lý nghệ sĩ tự do?

Tới thời điểm này đã qua hạn hơn 1 năm, việc cấp thẻ vẫn “dậm chân tại chỗ”.

Thậm chí, theo đại diện của Cục NTBD, những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật sẽ vẫn phải tiếp tục chờ đợi đến khi Nghị định 79 sửa đổi (quy định về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; thi người đẹp và người mẫu; lưu hành, kinh doanh bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc, sân khấu) được Chính phủ ban hành.

Theo đó, việc xây dựng Nghị định 79 sửa đổi đã được soạn thảo xong, đang được gửi đến các Bộ, ban, ngành và UBND các tỉnh, thành phố để xin ý kiến đóng góp bổ sung. Cùng với đó, bên cạnh những vướng mắc về Luật, thì xung quanh những quy định trong việc cấp thẻ khi áp dụng vào thực tế cũng đã nẩy sinh nhiều bất cập.

Ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục NTBD cho biết, nguyên nhân của sự chậm trễ này là qua quá trình triển khai Cục nhận thấy bất cập lớn nhất không phải nằm ở những nghệ sĩ chuyên nghiệp mà lại nằm ở những nghệ sĩ tự do. Chính vì vậy, đề án đã xây dựng chủ yếu tập trung vào quản lý các nghệ sĩ tự do. Theo đó, các nghệ sĩ tự do sẽ cũng được quyền tự chọn địa phương để tham gia sát hạch. Lý giải về thay đổi này.

“Các nghệ sĩ biên chế trong các đơn vị công lập ở tất cả các loại hình nghệ thuật thì hầu như không có trường hợp nào vi phạm, chỉ nằm chủ yếu ở các nghệ sĩ tự do. Đề án này khi lấy ý kiến cũng đã được sự đồng tính nhất trí cao của các đơn vị trực thuộc Bộ. Nếu không có gì thay đổi, Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ 79/2012 sẽ được ban hành vào tháng 1/2016”- ông Chương bảo vậy.

Ngoài ra, theo ông Chương để được cấp thẻ hành nghề, nghệ sĩ phải đạt được 3 tiêu chuẩn.

Thứ nhất là về độ tuổi, Cục NTBD quy định độ tuổi tối thiểu, nhiều nghệ sĩ trẻ quá thì Cục không cấp thẻ hành nghề. Đang có 2 hướng quy định độ tuổi tối thiểu là 16 tuổi và 18 tuổi nhưng trong xu thế hội nhập, nhiều ý kiến nghiêng về độ tuổi 16 là hợp lý.

Thứ hai là nghệ sĩ phải có giấy phép hoạt động trong lĩnh vực của mình.

Cuối cùng là phải được sự đồng ý thẩm định của cơ quan quản lý ở địa phương. Tấm thẻ hành nghề có thể được cấp và sẽ bị thu.

Với các nghệ sĩ dưới tuổi cấp thẻ, khi có vi phạm, đơn vị tổ chức biểu diễn sẽ phải chịu trách nhiệm về hành vi của các nghệ sĩ đó. Nếu đơn vị tổ chức có nghệ sĩ vi phạm đến lần thứ ba, họ sẽ không được cấp phép biểu diễn nữa.

Trong khi đợi chờ tấm thẻ hành nghề được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền, những nghệ sĩ chân chính và cả công chúng đều đang hi vọng, sau rất nhiều những sự việc phản cảm, trái thuần phong mỹ tục diễn ra ở lĩnh vực biểu diễn, thẻ hành nghề sẽ là một trong những công cụ hữu hiệu để cơ quan quản lý nhà nước giám sát việc thực hiện đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề biểu diễn, để vàng thau không lẫn lộn như thời gian vừa qua.

Dẫu vậy, vẫn còn đó nỗi lo bởi hệ thống văn bản pháp luật trong lĩnh vực này chưa đồng bộ. Hiện Luật Nghệ thuật biểu diễn - cơ sở pháp lý cao nhất để quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật đang được bắt tay triển khai xây dựng.

Theo lộ trình, kế hoạch triển khai xây dựng dự án Luật Nghệ thuật biểu diễn (NTBD) sẽ được triển khai từ tháng 3/2015 đến tháng 5/2018 bước đầu nhằm rà soát, đánh giá các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành so với yêu cầu của thực tiễn và quy chiếu các văn bản pháp luật có liên quan để tìm ra những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của hạn chế, bất cập đó; tổ chức hội thảo tại khu vực phía Bắc và phía Nam nhằm đánh giá những mặt tích cực và hạn chế của văn bản quy phạm pháp luật đang có hiệu lực thi hành; dự báo xu thế phát triển của hoạt động nghệ thuật biểu diễn trong thời kỳ mới... trước khi đưa ra từng chương, điều cụ thể.

Nếu thuận lợi có lẽ phải 5 năm nữa khung của bộ luật này mới được hình thành.