Thị trường cầm đồ phát triển trong những tháng đầu năm 2021

Cầm đồ là mô hình thông thường và phổ biến ở nhiều quốc gia, có điểm đặc trưng và có phân khúc riêng biệt. Ở khu vực Đông Nam Á, mô hình cầm đồ khá phát triển, thậm chí một số chuỗi cầm đồ còn có sở hữu cổ phần của chính phủ hoặc chính quyền địa phương. Đối tượng của các chuỗi cầm đồ này không chỉ có khách hàng cá nhân, mà còn có cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tại một số quốc gia, ngành cầm đồ tương đối phát triển, nhiều chuỗi cầm đồ đã hoàn thành chào bán cổ phần ra công chúng (IPO), thậm chí có chuỗi có sự tham gia vốn của chính phủ như ở Thái Lan hay Indonesia. Tại Việt Nam, phân khúc cầm đồ được đánh giá có tiềm năng và ít doanh nghiệp (DN) cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp.

Theo khảo sát, hàng loạt các nghệ sĩ lớn cũng kiếm bộn tiền nhờ việc kinh doanh lĩnh vực này, nhiều người đầu tư vào lĩnh vực cầm đồ, một kênh cung cấp tiền nhanh nhưng với lãi suất cao.

Điển hình như Hoa hậu Ngọc Hân - người đã chi 20 tỷ đồng vào hệ thống cầm đồ thuộc CTCP Tập đoàn Tài chính T99. Đại diện công ty cho biết, hoa hậu Ngọc Hân hiện đang là cổ đông lớn của Hệ thống cầm đồ T99.

Đây là một thông tin khá bất ngờ và thu hút sự chú ý của giới đầu tư bởi sự nổi tiếng của hoa hậu Ngọc Hân cùng với một quyết định đầu tư dài hạn vào một lĩnh vực khá nhạy cảm, vốn mang khá nhiều tai tiếng từ trước tới nay.

Theo T99, hoa hậu Ngọc Hân đã có một quá trình tìm hiểu và nghiên cứu đầy đủ về thị trường đặc biệt này cũng như công ty chủ quản. Theo đó, đây là một thị trường tiềm năng và còn rất nhiều dư địa tăng trưởng. T99 hiện đã có mặt tại các tỉnh thành trọng yếu trên toàn quốc và sẽ nhanh chóng phủ khắp tỉnh thành cả nước với mục tiêu 500 phòng giao dịch trong 3 năm đầu khai trương dịch vụ.

Hoa hậu Mai Phương Thúy cũng là một đối thủ đáng gờm, cô đã đầu tư 10 tỷ đồng mua trái phiếu của chuỗi cầm cố tài sản F88. Được biết, F88 là doanh nghiệp tiên phong trong thị trường cho vay cầm cố tại Việt Nam, chuyên cung cấp cho khách hàng dịch vụ cho vay cầm cố xe cộ. Được hậu thuẫn bởi các nhà đầu tư như Mekong Enterprise Fund III (2016) và Granite Oak (2018), F88 đã phát triển 180 phòng giao dịch ở 25 tỉnh thành trên toàn quốc. Giữa năm 2020, hoa hậu Ngọc Hân nối bước đàn chị, đầu tư 20 tỷ đồng vào hệ thống cầm đồ T99. Mới nhất, ca sĩ Cao Thái Sơn cũng đổ 20 tỷ vào chuỗi này, cho thấy dịch vụ cầm đồ đang thu hút vốn đầu tư khá mạnh mẽ.

Giới chuyên gia nhận định, dù năm 2020 kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề vì dịch Covid-19 nhưng các hệ thống cầm đồ vẫn hoạt động khá hiệu quả. Ông Phùng Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty F88 (hệ thống cầm đồ F88), cho biết năm 2020 đánh dấu sự bứt phá trong hoạt động phát triển kinh doanh. Ước tính dư nợ cho vay tăng trưởng 230% so với năm 2019; doanh thu và các nguồn thu tăng 220%. Vốn chủ sở hữu của F88 tăng 160% so với đầu năm với nhân sự đạt gần 2.000 người. Cuối năm 2020, F88 đã phát hành thành công trái phiếu với tổng giá trị 400 tỷ đồng qua Công ty chứng khoán Mirae Asset.

Ông Trịnh Văn Phương, Tổng giám đốc và đồng sáng lập Công ty Vietmoney (chuỗi cầm đồ Vietmoney), cho biết: “Tốc độ tăng trưởng doanh số của công ty trong năm qua là 270%, với mạng lưới 23 chi nhánh hoạt động tại TP HCM, Cần Thơ, Bình Dương... Vietmoney cũng vừa hoàn tất nhận vốn đầu tư series A từ Quỹ đầu tư Probus Opportunities (Probus là cổ đông lớn của chuỗi cầm đồ Srisawad tại Thái Lan) và Digi Ventures (DV).

Theo đó, Probus và DV sẽ đồng nắm giữ 30% cổ phần tại Vietmoney và cùng tham gia hội đồng quản trị”. Tương tự, chỉ mới ra mắt trong những ngày đầu năm nay, Công ty cổ phần Tập đoàn tài chính T99 tuyên bố có vốn điều lệ lên tới 1.300 tỷ đồng, kỳ vọng sẽ đạt 500 phòng giao dịch trên toàn quốc trong 3 năm tới và có thể niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam.

Theo số liệu thống kê của FiinGroup, có khoảng 48% dân số Việt Nam có thu nhập thấp (dưới 300 USD/tháng, tương đương dưới 7 triệu đồng/tháng) là khách hàng tiềm năng của các công ty cho vay tiêu dùng. Dù không có số liệu chính xác nhưng ước tính, chỉ riêng ở Hà Nội và TP HCM cũng có khoảng trên 4.000 cửa hàng cầm đồ đã tồn tại lâu năm, chủ yếu kinh doanh theo hình thức hộ gia đình, công ty TNHH một thành viên nhỏ lẻ hay đi kèm với hoạt động kinh doanh vàng bạc, trang sức...

Ông Phùng Anh Tuấn nhận xét cầm đồ là một ngành có thị trường rất lớn. Ước tính thị trường tín dụng ngoài ngân hàng (Unbank/Underbank) có quy mô dư nợ vào khoảng 50 - 60 tỷ USD. Trong khi theo thống kê hiện nay chỉ khoảng 30% dân số Việt Nam có tài khoản ngân hàng, 70% còn lại chưa có cơ hội được tiếp cận các dịch vụ tài chính. Vì vậy, thị trường ngoài ngân hàng nói chung và ngành cầm đồ nói riêng rất tiềm năng.

Dù vậy, ông Tuấn cảnh báo hiện nay với sự xuất hiện của các loại hình cho vay mới như cho vay online nên đã phát sinh nhiều biến tướng và các hành động cho vay lách luật, bắt tay giữa các cửa hàng cầm đồ và tín dụng đen làm méo mó thị trường. Do đó cần thiết phải có cơ chế quản lý rõ ràng để bảo vệ khách hàng và các mô hình kinh doanh chuyên nghiệp, minh bạch, có trách nhiệm với xã hội.

Có thể thấy, về bản chất, cầm đồ cũng là hoạt động tín dụng, nên để thị trường phát triển và bền vững trong tương lai thì cần phải có quy định chặt chẽ hơn và kiểm soát tốt hơn. Dù vậy, theo nhiều chuyên gia, cầm đồ là một mô hình đặc thù nên không cần gộp chung vào nhóm các tổ chức tín dụng khác.

Tuy nhiên, thị trường vẫn cần thiết có những quy định kiểm soát chúng chặt chẽ hơn nếu muốn phát triển trong dài hạn. Thêm nữa, “siết” lại hoạt động cầm đồ cũng là cách thức kiểm soát dòng vốn “ngầm” có rủi ro trong hoạt động cho vay tiêu dùng cả cầm cố lẫn tín chấp “lách luật”, chưa kể đến các hệ lụy xã hội. Đây cũng là một phương thức tăng cường kênh tiếp cận vốn chính thức cho người dân, giảm thiểu tín dụng đen.