Thống nhất trình Quốc hội dự án cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa-Chơn Thành

Báo cáo tại phiên họp, trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự án cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông)-Chơn Thành (Bình Phước) là dự án trọng điểm quốc gia. Việc triển khai dự án không chỉ tạo động lực, sức lan tỏa, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nguyên mà còn góp phần hoàn thiện mạng lưới cao tốc theo quy hoạch liên kết vùng.

Mục tiêu đầu tư dự án theo ông Thắng nhằm kết nối Tây Nguyên với vùng Đông Nam Bộ, kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh Bình Phước, Đắk Nông, Đắk Lắk, Gia Lai và các địa phương khác trong vùng, tạo không gian phát triển mới. Khai thác tiềm năng sử dụng đất, phát triển du lịch, công nghiệp chế biến, khai khoáng góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và quốc gia theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông)-Chơn Thành (Bình Phước), có điểm đầu giao đường Hồ Chí Minh (QL.14) tại Km1915+900, thuộc địa phận huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông; điểm cuối kết nối với đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành-Đức Hòa, thuộc địa phận thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Tổng chiều dài khoảng 128,8km; trong đó đoạn qua địa phận Bình Phước khoảng 101km, đoạn qua địa phận Đắk Nông khảng 27,8km; chiều dài đường cao tốc khoảng 126,8km, chiều dài đoạn tuyến kết nối từ nút giao với cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Chơn Thành đến đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành-Đức Hòa khoảng 2km.

Theo quy hoạch, Dự án sẽ có quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh; giải phóng mặt bằng thực hiện một lần theo quy mô quy hoạch 6 làn xe. Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 25.540 tỷ đồng bao gồm 12.770 tỷ đồng vốn Nhà nước và 12.770 tỷ đồng vốn do nhà đầu tư huy động. Dự án sẽ tiến hành chuẩn bị đầu tư từ năm 2023, thực hiện Dự án từ năm 2024, phấn đấu hoàn thành Dự án năm 2026. Cụ thể, chuẩn bị dự án năm 2023-2024; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư năm 2024-2025; thi công xây dựng từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành năm 2026.

Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, Thường trực Uỷ ban nhất trí sự cần thiết đầu tư Dự án nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021 -2030 và các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Ở góc độ thẩm tra, ông Thanh cho rằng, việc đầu tư Dự án sẽ từng bước hoàn thành mạng lưới cao tốc theo quy hoạch, mở ra không gian phát triển mới cho các địa phương và tăng cường liên kết vùng nói chung và liên kết nội vùng nói riêng, tạo động lực, sức lan tỏa, thuận lợi kết nối với Cảng Hàng không quốc tế Long Thành và cảng Cái Mép-Thị Vải, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, giúp tăng cường việc bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, theo ông Thanh có ý kiến đề nghị cần đánh giá kỹ về khả năng bố trí nguồn lực, đánh giá tác động của việc triển khai cùng lúc nhiều dự án hạ tầng đối với khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, sự cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, khả năng gây ra tình trạng khan hiếm và tăng giá nguyên vật liệu, để bảo đảm hiệu quả trong việc sử dụng vốn đầu tư. Một số ý kiến đề nghị bổ sung đánh giá tác động của Dự án đến phát triển kinh tế-xã hội của địa phương để làm rõ hơn sự cần thiết, cấp thiết của Dự án.

Cũng theo ông Thanh, có một số ý kiến đề nghị cân nhắc mở rộng đầu tư đoạn kết nối 2 km của Dự án theo quy mô 4 làn xe tiêu chuẩn TCVN 5729:2012, để bảo đảm kết nối đồng bộ với đường cao tốc thành phố Hồ Chí Minh-Chơn Thành đang triển khai đầu tư, phát huy hiệu quả đầu tư (giảm thiểu chi phí trong quá trình nâng cấp, mở rộng sau này).

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, việc xây dựng tuyến đường này góp phần rất quan trọng phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương cũng như đảm bảo quốc phòng an ninh, tạo ra dư địa mới cho sự phát triển của các địa phương mà tuyến đường đi qua như thông thương hàng hóa, phát triển du lịch.

Theo ông Cường, liên quan đến cơ chế, chính sách đặc thù của dự án, cơ chế chỉ định thầu, Chính phủ đã đề xuất chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kĩ thuật, gói thầu thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư áp dụng trong 2 năm kể từ ngày dự án được Quốc hội quyết định đầu tư. Do đó cần phải rà soát theo hướng những nội dung gì khác với luật thì mới cần đề xuất đặc thù, còn những nội dung nào mà luật đã quy định thì không cần xin cơ chế đặc thù.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là Dự án có ý nghĩa quan trọng. Dự án có ý nghĩa chiến lược giúp kết nối khu vực Tây Nguyên với Đông Nam Bộ tạo điều kiện phát triển cho các địa phương trong khu vực. Để bảo đảm chuẩn bị kỹ lưỡng, đề nghị các cơ quan tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra và các ý kiến tại phiên họp để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, bổ sung báo cáo ý kiến của Kiểm toán nhà nước để hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông)-Chơn Thành (Bình Phước) xin ý kiến Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 tới. Đề nghị Chính phủ tiếp thu rà soát để đầu tư dự án phù hợp với quy hoạch, tiết kiệm hiệu quả, tránh ảnh hưởng đến môi trường hệ sinh thái.

Ông Hải cũng đề nghị, Chính phủ bổ sung hồ sơ báo cáo thêm về việc giảm chiều dài đầu tư, đầu tư thêm 2 km đoạn kết nối, lựa chọn nhà đầu tư, chi phí liên quan đến chuyển đổi đất rừng, đất lúa, hệ thống hướng tuyến các nút giao, tiết kiệm thu hồi đất, đảm bảo cuộc sống cho người dân và quyết tâm hoàn thành Dự án đúng tiến độ. Chỉ đề xuất cơ chế chỉ định thầu khi vượt quá các quy định của Luật Đấu thầu. Không để xảy ra tham nhũng, thất thoát, lợi ích nhóm trong triển khai Dự án.