Thu sai bảo hiểm: Giải quyết chế độ cho hộ kinh doanh ra sao?

2 phương án giải quyết

Trong đó, số người đã hoàn trả tiền đóng BHXH là 28 người, 275 người hưởng chế độ hưu trí, tử tuất và 397 người hưởng chế độ BHXH một lần. Còn lại 2.867 người đang có quá trình đóng BHXH bắt buộc đối với chức danh chủ hộ chưa được tính thời gian đã đóng để giải quyết hưởng các chế độ BHXH. Để giải quyết vấn đề thu sai bảo hiểm, BHXH Việt Nam đề xuất 2 phương án.

Phương án 1, bổ sung chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc vào dự thảo Luật BHXH sửa đổi. Theo đó, dự thảo Luật có một nội dung chuyển tiếp quy định các trường hợp chủ hộ đã tham gia, đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp trước thời điểm luật này có hiệu lực thi hành được tính để hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật.

Cùng với đó, Chính phủ sẽ quy định việc hoàn trả số tiền đã đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất, số tiền đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và thu hồi số tiền đã chi trả các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp (nếu có) đối với trường hợp chủ hộ muốn thay đổi nguyện vọng có nhu cầu hoàn trả số tiền đã đóng vào Quỹ.

Phương án 2, Chính phủ ban hành hoặc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc tính thời gian đã đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp để hưởng các chế độ đối với các chủ hộ. Trường hợp chủ hộ muốn hoàn tiền đã đóng, cơ quan chức năng sẽ thực hiện chi trả. Mục đích, kịp thời giải quyết dứt điểm các vướng mắc cho người tham gia, nhất là trường hợp đã đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Đối với trường hợp hoàn trả số tiền đã đóng, thu hồi số tiền đã hưởng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, BHXH Việt Nam cũng đề xuất 2 trường hợp trình Chính phủ. Thứ nhất, hoàn trả số tiền đã đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất (không bao gồm các trường hợp đã hưởng BHXH một lần, hoặc đã được tính hưởng lương hưu), và số tiền đã đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, nhưng chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp (không tính lãi). Thứ hai, hoàn trả số tiền đã đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp và thu hồi số tiền đã chi trả các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp với số tiền cao hơn, gồm số tiền phải hoàn trả và số tiền phải thu hồi có tính đến lãi suất.

Để người đủ điều kiện được hưởng lương hưu

Việc chủ hộ được ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp giúp người lao động ổn định cuộc sống, khắc phục khó khăn khi được bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập và được chăm sóc sức khỏe do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp. Qua đó, mở ra cơ hội sẽ có nhiều người hơn đủ điều kiện hưởng lương hưu khi về già, giúp họ ổn định cuộc sống lâu dài khi hết tuổi lao động, góp phần đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội bền vững.

Đồng thời, góp phần giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước khi không phải chi trả trợ cấp người cao tuổi, bảo hiểm y tế đối với chủ hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện hưởng lương hưu. Nhờ vậy, tạo thuận lợi cho công tác vận động, tuyên truyền, thuyết phục người dân tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, góp phần thúc đẩy mục tiêu bao phủ BHXH, bảo hiểm y tế và độ bao phủ người có lương hưu sau độ tuổi lao động.

Mặt khác, việc sớm tính thời gian đã đóng để hưởng các chế độ BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp phát sinh, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho chủ hộ được hưởng chế độ, chính sách theo quy định.

Nhất là với các chủ hộ đã đủ điều kiện để hưởng lương hưu, và các trường hợp đã đủ điều kiện về tuổi đời, có thời gian đóng BHXH từ đủ 10 năm trở lên, có nguyện vọng đóng BHXH tự nguyện một lần cho thời gian còn thiếu để được hưởng lương hưu. Vì thế, đảm bảo an sinh xã hội trong năm 2024, 2025 trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực thi hành. Ngoài ra, việc trả lại số tiền đã đóng theo nguyện vọng của người tham gia và thu hồi số tiền đã hưởng các chế độ ngắn hạn của bảo hiểm sẽ đảm bảo công bằng giữa người đã được giải quyết và người chưa được giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm.

“Từ đó, giải quyết triệt để nguyện vọng của người lao động và không phát sinh đơn thư, tránh khiếu kiện, khiếu nại kéo dài, đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội như thời gian qua…” - BHXH Việt Nam đề xuất.

Liên quan đến vấn đề trên, lãnh đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, Chính phủ thống nhất đề xuất Quốc hội cho phép giải quyết ghi nhận thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để tính hưởng BHXH đối với chủ hộ kinh doanh. Đối với trường hợp chủ hộ có yêu cầu hoàn trả tiền đóng BHXH bắt buộc thì thực hiện hoàn trả tiền đóng BHXH bắt buộc và thu hồi tiền chi trả chế độ BHXH bắt buộc đã giải quyết (nếu có) không bao gồm tiền lãi.