Thúc đẩy làn sóng startup xanh
Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, Việt Nam đang trở thành điểm sáng với nhiều chương trình khởi nghiệp sáng tạo. Đặc biệt, khởi nghiệp xanh còn mở ra cơ hội để doanh nghiệp (DN) trẻ vừa phát triển kinh tế, vừa chung tay bảo vệ môi trường và hiện thực hóa cam kết Net Zero 2050.
Xu hướng và dấu ấn tiên phong
Xu hướng đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải. Việt Nam đã đưa ra cam kết Net Zero 2050, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh cùng nhiều chính sách ưu tiên đổi mới sáng tạo. Trong đó, TPHCM nổi lên là địa phương tiên phong khi liên tục triển khai chương trình hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo xanh, khuyến khích ứng dụng chuyển đổi số, AI, công nghệ mới để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Từ nông nghiệp đến thời trang, từ DN đã lên sàn chứng khoán đến startup non trẻ, bức tranh khởi nghiệp xanh tại Việt Nam đang ngày càng đa sắc. Điểm chung là tinh thần dám nghĩ, dám làm, biến rác thải thành tài nguyên, biến công nghệ thành “đòn bẩy” để sản phẩm Việt chinh phục thị trường trong và ngoài nước. Ông Nguyễn Văn Thứ – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm G.C Food luôn tâm huyết và cho rằng không thể để tài nguyên bị lãng phí, những thứ không còn tận dụng được để phục vụ cho con người cũng có thể chế biến để đưa nó trở lại với vòng quay của đất. Với quan điểm đó, ông Thứ đã từng bước đưa sản phẩm G.C Food vươn tầm quốc tế, đưa công ty lên sàn chứng khoán Việt Nam và hỗ trợ hàng trăm hộ nông dân thực hành nông nghiệp hướng tới vùng trồng xanh và bền vững. Trong lĩnh vực thời trang, Faslink JSC nổi bật với sáng tạo vải sợi bền vững từ cà phê, tre, sen, bạc hà, vỏ hàu... Sau hơn 14 năm hoạt động, Faslink không chỉ ghi dấu trên thị trường trong nước mà còn mở rộng xuất khẩu, được vinh danh Top 100 SME phát triển nhanh năm 2021. Đại diện Faslink cho rằng, DN đã có đơn hàng xuất khẩu từ bã cà phê, nhưng muốn đi xa hơn cần xây dựng thị trường nội địa bền vững trước khi vươn tầm toàn cầu.
Bà Vũ Kim Anh – Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) nhận định, thế giới đang tiến nhanh tới mô hình tái chế, tuần hoàn, coi chất thải là nguyên liệu cho vòng đời mới. Đây chính là “cửa mở” cho cộng đồng startup Việt Nam phát triển dự án xanh với chi phí tối ưu, tiếp cận thị trường khu vực và quốc tế. Nhiều DN trẻ không chỉ sáng tạo trong sản phẩm mà còn biết tận dụng nền tảng số, thương mại điện tử để quảng bá, buôn bán sản phẩm. Thậm chí, chính những người chủ doanh nghiệp, chủ dự án trở thành KOL, KOC cho chính sản phẩm Việt. Điều đó cho thấy sức bật mạnh mẽ của khởi nghiệp xanh trong bối cảnh hội nhập.
Động lực thúc đẩy khởi nghiệp xanh
Để khởi nghiệp xanh bứt phá, nguồn vốn và chính sách hỗ trợ đóng vai trò then chốt. Nhiều bạn trẻ khởi nghiệp cùng khát vọng tiếp cận các quỹ đầu tư để phát triển dự án chuyên nghiệp, đưa sản phẩm thân thiện môi trường đến gần hơn với người tiêu dùng. Đề cập đến vốn cho khởi nghiệp xanh, ông Trần Nhật Khanh – Giám đốc điều hành Touchstone Partners cho biết, chiến lược đầu tư xanh của quỹ tập trung vào công nghệ pin, SaaS giám sát hiệu quả năng lượng, Agritech, kinh tế tuần hoàn... Điểm nhấn là giải pháp dựa vào thiên nhiên, tận dụng thế mạnh Việt Nam về phế thải nông nghiệp và nhu cầu chuyển dịch năng lượng. “Khi các công ty khởi nghiệp thành công, họ sẽ tạo ra tác động tích cực sâu rộng cho Việt Nam. Chúng tôi tìm kiếm những nhà sáng lập có tầm nhìn và sự chính trực để cùng thúc đẩy phát triển bền vững” - ông Khanh chia sẻ. Điều này cho thấy, vốn đầu tư xanh không chỉ nhằm lợi nhuận mà còn hướng đến giá trị lâu dài cho xã hội.
Song song với các quỹ đầu tư, tín dụng xanh từ các ngân hàng, Chính phủ và TPHCM cũng ban hành nhiều chủ trương lớn. Ở tầm quốc gia, Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo và phát triển đô thị lớn, Chiến lược tăng trưởng xanh, cùng cam kết Net Zero 2050 là nền tảng vững chắc. Ở tầm thành phố, với Nghị quyết 20, TPHCM nhấn mạnh phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực bền vững. Theo bà Lê Thị Bé Ba – Phó Giám đốc SIHUB, từ năm 2024-2025, SIHUB triển khai chương trình tuyển chọn, ươm tạo và tăng tốc tối đa 35 dự án khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực phát triển bền vững. Đây là cú hích quan trọng giúp DN trẻ có cơ hội hoàn thiện sản phẩm, kết nối nhà đầu tư và bước vào thị trường với sự chuẩn bị chắc chắn.
Với sự quyết tâm của DN, sự hỗ trợ của Nhà nước và sự đồng hành của nhà đầu tư, khởi nghiệp xanh không chỉ dừng lại ở “ý tưởng tốt” mà đang trở thành lực đẩy quan trọng trong hành trình phát triển bền vững của TPHCM và cả nước. Vì vậy, khởi nghiệp xanh không chỉ là khát vọng của một thế hệ trẻ, mà còn là hành động thiết thực góp phần kiến tạo tương lai thịnh vượng, bền vững cho Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
