Thực trạng đạo đức, lối sống của học sinh, sinh viên: Vẫn khó giải pháp tháo gỡ

Hội thảo là dịp tiếp thu ý kiến các nhà khoa học, các nhà quản lý đánh giá đúng thực trạng và đưa ra giải pháp, để Liên hiệp Hội kiến nghị với Bộ GDĐT, tạo cơ chế chính sách về công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên trong những năm tới.

Ảnh: Quang Vinh.

Phát biểu tại Hội thảo, TS Phan Tùng Mậu - Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội nhấn mạnh, vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường phổ thông nói riêng và vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng và học sinh các trường dạy nghề nói chung, là một vấn đề cấp bách và lâu dài của ngành giáo dục nước ta, cần được sự quan tâm lớn, trước mắt và lâu dài của Đảng và Nhà nước, trong đó ngành giáo dục giữ vai trò chủ công. Nếu làm tốt việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên sẽ góp phần hạn chế được nạn bạo lực học đường, bạo lực xã hội. Chia sẻ thực tiễn giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường, TS Võ Thế Quân- Hiệu trưởng Trường THPT Đông Đô (Tây Hồ, Hà Nội) cho biết: Giáo dục toàn diện đức - trí - thể - mỹ là nhiệm vụ thường xuyên của các trường phổ thông, trong đó giáo dục đạo đức có vị trí quan trọng hàng đầu. Từ khi thành lập năm 1991 đến nay, Trường THPT Đông Đô đã kiên trì thực hiện có hiệu quả các giải pháp giáo dục đạo đức, lối sống học sinh như đưa bộ môn Kỹ năng sống vào chương trình dạy học chính thức trong trường. Chương trình này dạy học mỗi tuần 2 tiết, cả năm học 72 tiết, cả lý thuyết và thực hành với rất nhiều nội dung phong phú về đạo đức, lối sống cho học sinh. Thông qua chương trình giáo dục Kỹ năng sống đã giáo dục cho các em biết cách rèn các kỹ năng cơ bản trong cuộc sống thường ngày.

Bên cạnh đó, trường đã xây dựng bộ quy tắc ứng xử đối với cán bộ giáo viên và học sinh. Với quan điểm “gieo suy nghĩ gặt thói quen, gieo thói quen gặt tính cách, gieo tính cách gặt số phận”. Suy nghĩ tích cực sẽ dẫn đến hành động tích cực, hành động tích cực sẽ dẫn đến kết quả tốt. Nhà trường đã chọn mô hình mới “xây dựng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm chuyên trách”. Đây là những thầy cô giáo có nhiều kinh nghiệm trong công tác giáo dục học sinh, được đào tạo chính quy trong các trường Đại học Sư Phạm, có năng lực chuyên môn và năng lực quản lý. Giáo viên chủ nhiệm chuyên trách đóng vai trò là nhà tâm lý, nhà giáo dục, nhà quản lý, “người mẹ thứ 2” của các em học sinh.

Nói về thực trạng giáo dục đạo đức, lối sống hiện nay của học sinh, sinh viên, ông Nguyễn Văn Hòa - Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Hệ thống trường chất lượng cao Nguyễn Bỉnh Khiêm, Cầu Giấy (Hà Nội) cho rằng: “Chuyện giáo dục đạo đức hiện nay như một báo động về một bộ phận trong thế hệ trẻ đã đi chệch con đường đào tạo con người mà chúng ta mong muốn. Nguyên nhân đầu tiên đó là việc giáo dục đạo đức nhỏ lẻ, không được chú tâm, xem nhẹ. Hiện nay các trường lo lắng và tập trung nhất là chạy theo điểm số, chạy theo thi cử và giáo dục cả nước bị cuốn theo dòng thác thành tích - thi cử. Đã tập trung vào giáo dục chạy theo thành tích - thi cử - điểm số thì việc giáo dục đạo đức nếu không coi là bị xem nhẹ thì cũng không phải là trọng tâm, thường xuyên, làm lấy lệ, hình thức, không xuất phát từ mục tiêu giáo dục con người”.

Theo ông Nguyễn Ngọc Phú- Hội Tâm lý Giáo dục Việt Nam, riêng chủ đề về giáo dục đạo đức có rất nhiều vấn đề, cần phân biệt được thực trạng đạo đức của học sinh, sinh viên với thực trạng giáo dục. Đây là hai phạm trù khác nhau. Cho tới nay đã có đề tài nào bàn về thực trạng đạo đức của học sinh, sinh viên chưa? Gia đình là nền tảng của giáo dục đạo đức, nếu tính số giờ học sinh ở nhà với gia đình nhiều hơn, vì vậy việc dạy bảo của bố mẹ, bố mẹ làm gương cho con cái rất quan trọng. Phải thể hiện việc này bằng những quy định cụ thể. Ví dụ nếu con cái vi phạm pháp luật thì bố mẹ phải chịu trách nhiệm liên đới như hạ bậc lương, trì hoãn nâng bậc lương hoặc trì hoãn bổ nhiệm chức danh...; phải gia tăng kỷ luật, kỷ cương xã hội, thực hiện xử phạt thật nặng những hành vi vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật...

Tại Hội thảo, các đại biểu đặt ra vấn đề cần quan tâm, xem xét giáo dục văn hóa, đạo đức, giá trị sống cho học sinh trong kinh tế thị trường, xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế; tìm kiếm giải pháp tháo gỡ sự tha hóa và đạo đức lối sống cho học sinh, sinh viên; giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh, sinh viên cần đa dạng về hình thức và sát với mục tiêu đào tạo...