Tiếng kêu từ một dòng sông đang chết - Bài cuối: Tầm quan trọng của một dự án

Nhiều chỗ cát bồi lắp cát rất cạn nên ngư dân phải đẩy thuyền qua.

Cửa Lở ngày càng lở

Những ngày giữa tháng 4, chúng tôi đã có chuyến đi qua nhiều vùng đất của sông Trường Giang. Tại Cửa Lở, tình trạng bồi lấp cát và sạt lở đất ở đây rất nghiêm trọng, với số lượng đất cát bồi lấp khủng trải dài cả đoạn sông. Hiện khu vực sâu nhất ở Cửa Lở bị cát bồi chỉ còn khoảng 1m.

Cửa biển nơi đây cũng vì thế mà đã thay đổi dòng chảy, nên mỗi mùa mưa bão gây ra sạt lở bên bờ biển phía Nam ở thôn 4, xã Tam Hải. Đáng nói nữa, đây là con đường ra biển của nhiều tàu cá, ghe, thuyền thúng của người dân xã Tam Hải, Tam Hòa và xã Tam Tiến… nên ảnh hưởng đến việc đánh bắt hải sản của người dân nơi đây.

Trước đó, một đoàn công tác liên ngành của tỉnh Quảng Nam cũng đã có chuyến đi kiểm tra thực tế khu vực này và đã nhận định: “Phía bờ Bắc của sông này thuộc thôn 5 xã Tam Hải, hiện đang bị bồi lấp nặng, hình thành bãi bồi cát trên 20 ha. Việc bồi lấp này đã làm thay đổi dòng chảy, hình thành những doi cát dài chắn ngang cửa sông đổ ra biển và dòng chảy bị nén cong về phía Nam, đang bị xâm thực nặng, gây xói lở mạnh, lấn sâu vào rừng dương và khu vực dân cư thôn 4 xã Tam Hải, tạo nên nhiều bờ vách cao từ 4 đến 5 m”.

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Giúp- Chủ tịch UBND xã Tam Tiến cho rằng: “Hiện nay tàu thuyền của ngư dân không thể ra vào được cửa biển khu vực Cửa Lở. Việc nạo vét các đoạn cạn, bãi bồi để thông tuyền luồng đường thủy cho tàu thuyền đánh cá đi lại là việc làm cấp bách, cần thiết, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân địa phương”

Ông Võ Văn Điềm- Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNN tỉnh Quảng Nam cho biết: “Việc chống sạt lở ở khu vực Cửa Lở trước đây Bộ NN&PTNT đã có nghiên cứu, sau đó có đầu tư xây dựng kè mềm ở một số đoạn và trong những năm đầu đã có tác dụng. Tuy nhiên, hiện nay các đoạn kè này đã bị hư hỏng. Việc nạo vét các doi cát và bãi bồi sông Cửa Lở đoạn giáp biển để phục vụ cho tàu thuyền của ngư dân địa phương ra vào là rất cần thiết”.

Tiếp xúc với chúng tôi ngay trên khu vực Cửa Lở, ông Trần Hữu Hoàng (47 tuổi), trú thôn Xuân Mỹ, xã Tam Hải nói: “Việc bồi Cửa Lở đã diễn ra từ nhiều năm nay rồi, khiến tàu thuyền mỗi lần ra biển hay thả lưới đánh bắt cá dọc sông là hết sức khó khăn. Tôi và nhiều người dân trong thôn rất mong muốn các cấp chính quyền quan tâm khai thông luồng lạch để thay đổi dòng chảy của sông Trường Giang đổ ra biển. Thế nhưng không hiểu sao việc rất quan trọng này đến nay vẫn không được thực hiện. Tôi và bà con mong các cấp hãy cứu lấy dòng sông”.

Sẽ thực thi dự án

Trước tình trạng sông Trường Giang bị bồi lấp nặng, cuối cùng Dự án “Nạo vét luồng và bãi cạn khu vực Cửa Lở, xã Tam Hải, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, kết hợp tận thu sản phẩm cát nhiễm mặn xuất khẩu” cũng đã ra đời. Nhưng dự án này được thực thi không phải thực hiện bằng tiền ngân sách nhà nước như dự án thông luồng biển Cửa Đại mà bằng hình thức xã hội hóa. Bằng cách doanh nghiệp bỏ tiền thực hiện dự án và tận thu sản phẩm để bù chi.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, hồ sơ dự án nói trên đã được Sở Giao thông-Vận tải tỉnh Quảng Nam chấp thuận bằng văn bản số 170/SGTVT-QLHTGT, ngày 16/10/2015 và UBND tỉnh Quảng Nam đã có Quyết định số 3931/QĐ-UBND, ngày 22/10/2015, về việc Chấp thuận hồ sơ dự án “Nạo vét luồng và bãi cạn khu vực Cửa Lở, xã Tam Hải, huyện Núi Thành, kết hợp tận thu sản phẩm”.

Được biết, Công ty TNHH Đại Dương Xanh đã ký hợp đồng số 541/2016/HĐ-NVTT-CL với Sở Giao thông - Vận tải tỉnh Quảng Nam để thực hiện dự án nói trên.

Trao đối với chúng tôi, ông Võ Minh Tuấn- Phó Giám đốc Công ty TNHH Đại Dương Xanh cho biết: “Để thực hiện dự án nói trên, công ty chúng tôi đã tiến hành họp dân các thôn ở xã Tam Hải xin ý kiến và thông báo triển khai dự án. Đại đa số người dân đồng tình ủng hộ. Chúng tôi cam kết sẽ thực hiện dự án thật tốt nhưng cũng rất mong sự đồng tình ủng hộ của chính quyền địa phương và người dân trong vùng dự án”.

Rõ ràng, việc nạo vét, khôi phục, cải tạo lòng sông Trường Giang, trong đó có Cửa Lở là việc làm cần thiết, để tăng cường khả năng thoát lũ phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, đảm bảo phục vụ giao thông, cải tạo môi trường sinh thái và cảnh quan hai bờ sông; bảo vệ trữ lượng nguồn nước và chất lượng nước của dòng sông, bảo tồn và phát triển văn hóa, phát triển dịch vụ, du lịch trong tương lai; góp phần xây dựng Khu kinh tế mở Chu Lai và thực hiện dự án tổng thể sắp xếp dân cư phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai vùng ven biển Quảng Nam…là việc làm cần thiết, cấp bách.

Hy vọng lần này dự án sẽ được thực thi, đáp ứng nguyện vọng của người dân.