Tiểu thương chợ truyền thống cũng phải chuyển đổi số

Yêu cầu tất yếu của nền kinh tế hiện đại

Tại hội thảo “Thanh toán không tiền mặt - Động lực tăng trưởng kinh tế số” diễn ra sáng 14/6, nhiều chuyên gia và nhà quản lý nhấn mạnh, tiểu thương chợ truyền thống không thể đứng ngoài cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ ở mọi lĩnh vực.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đạt mức ấn tượng. Thành quả này đến từ sự phát triển đồng bộ của các hình thức thanh toán hiện đại như chuyển khoản 24/7, thanh toán qua điện thoại, mã QR… Những phương thức này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiện lợi, nhanh chóng của người dân mà còn tạo động lực cho thương mại điện tử và kinh tế số phát triển.

Tuy nhiên, theo bà Thắng, để phát triển bền vững và đồng đều giữa các thành phần kinh tế, không thể bỏ quên nhóm tiểu thương và chợ truyền thống. Tiểu thương vốn đang giữ vai trò quan trọng trong hệ sinh thái tiêu dùng địa phương.

Hiện nay, tiểu thương vốn quen với tiền mặt, với cách bán hàng truyền thống “mắt thấy tay sờ”, nay được khuyến khích áp dụng công nghệ số, sử dụng mã QR, máy tính tiền, hóa đơn điện tử… Điều này có thể là thách thức, nhưng cũng là cơ hội để họ vươn ra thị trường rộng lớn hơn.

“Chuyển đổi số không chỉ giúp tiểu thương cải thiện hiệu quả kinh doanh, mà còn mở ra kênh tiếp cận khách hàng mới, mở rộng tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt là các mặt hàng đặc sản, thực phẩm tươi sống,... để mở rộng lượng khách hàng hơn thay vì chỉ bó hẹp tại chợ truyền thống. Chuyển đổi số là xu thế tất yếu, ai không theo kịp sẽ bị tụt lại phía sau”, bà Thắng nói.

Ông Nguyễn Nam Bình – Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực 2 cũng nhận định, đây là xu thế không thể đảo ngược. Ứng dụng công nghệ trong quản lý kinh doanh không chỉ là yêu cầu từ phía nhà nước, mà còn là điều kiện để người bán hàng phát triển bền vững, dễ dàng theo dõi doanh thu, minh bạch tài chính và xây dựng uy tín với khách hàng.

Hỗ trợ tiểu thương bắt nhịp công nghệ

Theo lãnh đạo Bộ Công Thương, thanh toán không tiền mặt không chỉ là cách giúp người tiêu dùng tiện lợi hơn. Nó là mắt xích đầu tiên đưa cả hệ thống bán lẻ nhỏ lẻ truyền thống bước vào nền kinh tế số. Tiểu thương chợ truyền thống hôm nay, nếu biết tận dụng công nghệ sẽ là doanh nhân số của ngày mai.

Tuy nhiên, để biến tầm nhìn thành hiện thực, Bộ Công Thương và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã và đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ tiểu thương chợ truyền thống bước vào hành trình số hóa. Trong đó, trọng tâm là nâng cao nhận thức cộng đồng, phát triển hạ tầng số tại chợ và đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ cho tiểu thương tại chỗ.

Một trong những giải pháp được đánh giá khả thi là đẩy mạnh áp dụng thanh toán số trong chương trình chuyển đổi số chợ truyền thống. Giải pháp này sẽ giúp tiểu thương tiếp cận công nghệ một cách từ từ, từng bước thay đổi thói quen từ tiền mặt sang không dùng tiền mặt, từ mua bán trực tiếp sang kết hợp với các nền tảng số.

Nói về chuyển đổi số trong các hộ kinh doanh, ông Nguyễn Nam Bình thông tin, ngành thuế TP Hồ Chí Minh đã và đang triển khai Nghị định 70 sửa đổi, bổ sung Nghị định 123/2020/NĐ-CP, với yêu cầu mới về hóa đơn điện tử.

Theo đó, từ ngày 1/6, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm và thuộc 6 nhóm ngành nghề phải xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Điều này giúp minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, đồng thời tạo nền tảng cho tiểu thương tiếp cận với hệ sinh thái số không dùng tiền mặt.

Ông Bình cho biết thêm, tại TP Hồ Chí Minh việc triển khai hóa đơn điện tử nhận được sự ủng hộ tích cực từ người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Không ít tiểu thương dù ban đầu e dè nhưng khi thấy sự tiện lợi trước mắt, lợi ích dài hạn đã bắt đầu chủ động tìm hiểu, sử dụng.

Một số chuyên gia nhìn nhận, chuyển đổi số không đơn thuần là việc sử dụng phần mềm, máy móc hay mã QR. Đó là sự thay đổi tư duy kinh doanh, từ chỗ chỉ cần bán được hàng sang bán hàng hiệu quả, có chiến lược dài hạn. Ngoài ra, việc hỗ trợ các tiểu thương hiện đại hóa mô hình kinh doanh là một phần không thể tách rời trong chiến lược phát triển thương mại điện tử và kinh tế số quốc gia.