Năm 2021 là năm thế giới oằn mình trước sức tấn công khủng khiếp của biến thể Delta gây bệnh Covid-19, gần 300 triệu ca dương tính với SARS-CoV-2, trong đó có tới hơn 5,4 triệu người tử vong. Tuy nhiên nhiều ý kiến của giới chuyên gia y tế cho rằng đại dịch sẽ chấm dứt trong năm 2022.
Những ý kiến lạc quan ấy dựa trên việc nhiều quốc gia, nhiều hãng dược phẩm lớn đã đẩy nhanh việc phát triển thuốc điều trị Covid-19. Đến nay, các cuộc thí nghiệm lâm sàng về loại thuốc này đã cho nhiều kết quả khả quan. Nếu được kết hợp cùng vaccine, những viên thuốc điều trị Covid-19 có thể bổ sung và làm đa dạng thêm kho “vũ khí” giúp thế giới chống lại đại dịch.
Trong tuần đầu năm mới 2022, một số công ty dược lớn đã công bố báo cáo khả quan về các cuộc thí nghiệm lâm sàng thuốc điều trị Covid-19. Trong đó, thuốc kháng virus có tên gọi Molnupiravir của hãng dược Merck & Co (Mỹ) đã trở thành thuốc điều trị Covid-19 dạng uống đầu tiên.
Theo báo cáo các cuộc thử nghiệm lâm sàng, thuốc Molnupiravir, có tên thương mại là Lagevrio, giảm khoảng 50% nguy cơ tử vong hoặc nhập viện ở các bệnh nhân Covid-19.
Cơ quan Quản lý dược phẩm châu Âu (EMA) cũng đã phê duyệt việc sử dụng khẩn cấp viên thuốc điều trị Covid-19. Đối tượng được sử dụng để điều trị là người trưởng thành mắc Covid-19, những người không cần oxy bổ sung và những người có nhiều nguy cơ bệnh trở nặng.
Tới thời điểm này, Hãng dược Pfizer Inc của Mỹ cũng đã chính thức thông báo về một loại thuốc viên kháng virus, có tên là Paxlovid. Viên thuốc này cho thấy khả năng giảm 89% nguy cơ phải nhập viện hoặc bệnh diễn biến nặng ở bệnh nhân Covid-19 là người trưởng thành. Pfizer kỳ vọng công ty có thể sản xuất ít nhất 50 triệu liệu trình trong những tháng đầu năm 2022.
Một loại thuốc khác thuộc dòng kháng thể đơn dòng, Sotrovimab, có tên thương mại là Xevudy, là thuốc điều trị Covid-19 dạng tiêm do Hãng dược phẩm Glaxo SmithKline (GSK) và Công ty Vir Biotechnology đồng phát triển. Dự kiến quyết định của EMA đối với thuốc Sotro-vimab có thể được đưa ra trong tuần thứ 2 của tháng đầu tiên năm 2022.
Tuy nhiên, như người ta vẫn nói “kỳ vọng đan xen thách thức”. Theo ông Alber Bourla, Chủ tịch - Giám đốc điều hành Hãng dược Pfizer thì thuốc điều trị sẽ là yếu tố thay đổi “cuộc chơi” và cho rằng đây sẽ yếu tố thay đổi dịch bệnh, có tiềm năng cứu hàng triệu mạng sống.
Nhưng để điều chế được nó là rất công phu, phải vượt qua được sự kiểm duyệt vô cùng khắt khe của các tầng nấc y tế. Cho đến khi nó được phép thương mại thì đôi khi cũng đã muộn.
Còn ông Sanjaya Senanayake - bác sĩ về bệnh truyền nhiễm đồng thời là Phó Giáo sư tại Trường Y thuộc Đại học Quốc gia Australia, cho rằng do con người sẽ sống chung lâu dài với Covid-19, việc bào chế các loại thuốc điều trị này là rất quan trọng, kể cả có muộn đi chăng nữa.
“Vaccine ngừa Covid-19 vẫn là biện pháp bảo vệ tốt nhất nhằm giảm nguy cơ bệnh chuyển nặng và nhập viện, trong khi những loại thuốc điều trị dạng uống sẽ củng cố “kho vũ khí” của thế giới trong cuộc chiến chống đại dịch. Tiếc thay, điều đó lại không thể xuất hiện ngay lúc này như một phép màu” - ông Sanjaya nói.
Trong khi đó, Giáo sư Ashley Brown thuộc Viện Đổi mới trị liệu (Đại học Y khoa Florida, Mỹ) nhấn mạnh việc bào chế ra thuốc kháng virus dạng uống được xem là yếu tố giúp “thay đổi cuộc chơi”, bởi những loại thuốc này sẽ sẵn có để cung ứng rộng rãi cho người dân.
Theo bà Brown, người mắc Covid-19 có thể tiếp cận với thuốc điều trị Covid-19 dạng uống trong thời gian đầu của bệnh hoặc sau khi tiếp xúc với người bệnh, qua đó người này có thể tránh nguy cơ bệnh chuyển nặng.
Vẫn theo bà Brown, để “thay đổi cuộc chơi” trong cuộc chiến chống Covid-19 thì phải rất nhanh chóng có thuốc đặc trị, vì nếu thời gian kéo dài sẽ xuất hiện khả năng virus SARS-CoV-2 trong cơ thể người bệnh sẽ kháng thuốc.
“Làn sóng Covid-19 thứ 4 đang bùng phát ở châu Âu đã chỉ ra điểm yếu của hệ thống phòng thủ chống dịch chính là những người chưa tiêm vaccine. Điều này cho thấy sự kết hợp của việc phòng bệnh (vaccine) và chữa bệnh (thuốc điều trị) mới là thứ vũ khí tốt nhất giúp thế giới chiến thắng dịch bệnh.