Tình hình ở Zimbabwe đã được quân đội định đoạt
Thời kỳ cầm quyền kéo dài nhiều thập kỷ qua của Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe dường như đã chấm dứt trong hôm 16/11, khi mà cuộc tiếm quyền của quân đội nước này không bị lên án và có khả năng họ đang bắt đầu hình thành một chính phủ lâm thời.
Người dân ở thủ đô Harere đi ngang qua một chiếc xe tăng trên phố. (Nguồn: Reuters).
Không có bên nào lên án
Theo các hãng truyền thông quốc tế, giới lãnh đạo quân đội của Zimbabwe trong hôm thứ Năm đã bắt đầu các cuộc thảo luận về việc thành lập chính phủ lâm thời, sự việc nhận được sự ủng hộ của một số quốc gia châu Phi quan trọng.
"Một tiến trình chuyển giao quyền lực đang diễn ra, và nó được sự ủng hộ của các thế lực trong khu vực" - một thành viên kỳ cựu của đảng đối lập chính ở Zimbabwe, Phong trào Thay đổi Dân chủ (MDC) cho hay - "Các cuộc đàm phán đang diễn ra nhằm hình thành một chính phủ lâm thời".
Zimbabwe đã lâm vào tình trạng bất ổn bắt đầu từ sáng hôm 15/11 khi người phát ngôn quân đội, Thiếu tướng S.B Moyo tuyên bố trên kênh truyền hình trực tiếp rằng quân đội đang thực hiện một chiến dịch nhằm vào "những kẻ tội phạm" thân cận ông Mugabe. Ông Mugabe cùng gia đình, theo vị tướng lĩnh trên, vẫn an toàn.
Theo Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma, ông Mugabe hiện đang bị quản chế ngay trong nhà riêng và không thể rời khỏi đây. Nhiều binh sỹ quân đội vẫn được triển khai bên ngoài phủ Tổng thống, Quốc hội, sân bay và trụ sở hãng phát thanh nhà nước Zimbabwe.
Tổng thống Zuma không lên án động thái của quân đội Zimbabwe, thay vào đó kêu gọi lực lượng quốc phòng nước này kiềm chế, thêm rằng ông hy vọng họ "sẽ không di chuyển và gây thêm tổn thất". "Tôi hy vọng rằng tình hình sẽ được kiểm soát, để Zimbabwe có thể vãn hồi hòa bình và ổn định", ông Zuma nói.
2 vị Bộ trưởng của Nam Phi cũng đã tới Zimbabwe trong hôm 16-11 để gặp gỡ với chính quyền nước này, theo Bộ Quan hệ và Hợp tác Quốc tế Nam Phi.
Một cuộc họp riêng rẽ giữa Cơ quan Phát triển Nam Phi (SADC) cũng được Tổng thống Zuma kêu gọi trong hôm thứ Năm. cuộc họp này, dự kiến được tổ chức tại Botswana, sẽ có sự tham dự của nhiều vị Bộ trưởng nước ngoài và các phái đoàn đến từ các nước láng giềng như Angola, Tanzania và Zambia.
Không khí yên bình
Ngay cả khi quân đội Zimbabwe điều nhiều xe thiết giáp tới các vị trí trung tâm ở thủ đô Harere, người dân sinh sống ở thành phố này vẫn mô tả bầu không khí là "khá yên bình".
"Có nhiều xe tăng quân đội xuất hiện trên đường phố, điều này chưa từng xảy ra trước đây" - một người dân ở Harere nói với Reuters - "Quân đội rõ ràng là đang kiểm soát dù họ có khẳng định rằng đây không phải một cuộc đảo chính. Nó chính là một cuộc đảo chính".
"Ở nhiều nơi, các hoạt động vẫn diễn ra bình thường" - một sinh viên khác cho hay - "Những binh sỹ đang đứng gác bên ngoài văn phòng Tổng thống còn nói chuyện với những người dân đi ngang qua đó".
Đại sứ quán Mỹ ở Harere trong hôm 16/11 đã thúc giục công dân Mỹ ở nước này bình tĩnh và hạn chế di chuyển. Họ cũng tuyên bố rằng chính phủ Mỹ không "đứng về phe nào liên quan tới vấn đề chính trị nội bộ của Zimbabwe", tuy nhiên nói rằng họ hết sức quan ngại về các hành động của quân đội nước này.
"Chúng tôi kêu gọi giới lãnh đạo quân sự Zimbabwe kiềm chế, tôn trọng luật pháp, bảo đảm quyền theo Hiến pháp của tất cả công dân, và nhanh chóng bình ổn tình hình" - Đại sứ quán Mỹ tại Harere nói trong một tuyên bố.
Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cũng kêu gọi "kiềm chế, không bạo lực" ở Zimbabwe.
Quyết định gây sốc của Tổng thống Mugabe hồi tuần trước, trong đó sa thải Phó Tổng thống của ông, được xem là nguyên nhân khiến quân đội Zimbabwe hành động.
Cuộc tranh chấp vị trí kế nhiệm ông Mugabe trong đảng cầm quyền Zanu-PF đã trở nên căng thẳng chưa từng có sau khi Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa bị sa thải, khiến nhiều người ngờ rằng ông Mugabe chuẩn bị trao quyền kế nhiệm cho vợ mình là bà Grace Mugabe, 52 tuổi.
Có nhiều thông tin cho rằng, ngoài gia đình ông Mugabe, quân đội Zimbabwe cũng bắt giữ nhiều quan chức chính phủ khác.
Ông Mnangagwa hiện là một trong những người quyền lực nhất ở Zimbabwe nhờ vào sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía quân đội nước này.
