Tổng thống Mỹ: ‘Đã đến lúc gạt đi quá khứ’

Tổng thống Mỹ Barack Obama có bài phát biểu trước người dân Cuba tại Nhà hát lớn Havana hôm 22/3. (Nguồn: Reuters).

“Tôi ở đây để chôn vùi những tàn dư cuối cùng của cuộc Chiến tranh Lạnh ở châu Mỹ. Tôi ở đây để mở rộng bàn tay bằng hữu với người dân Cuba” - ông Obama nói.

Tổng thống Obama cũng làm rõ rằng, vẫn còn nhiều vấn đề cần phải nghiêm túc giải quyết trước khi ông có thể thuyết phục Quốc hội Mỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận đã tồn tại suốt 54 năm qua đối với Cuba, và đó là một thách thúc lớn trong mối quan hệ Mỹ-Cuba hiện nay.

“Bây giờ, tôi muốn rõ: Các khác biệt giữa chính phủ của chúng ta trong suốt ngần ấy năm là có thực, và chúng rất quan trọng. Tôi chắc rằng Chủ tịch Castro cũng sẽ nói điều tương tự” - ông Obama nói khi quay sang phía Chủ tịch Cuba Raul Castro - “Tôi biết, bởi tôi từng nghe ông ấy nói về những khác biệt này”.

Ông chủ Nhà Trắng cũng bất ngờ tạo nên một khoảng lặng khá dài trong than phòng có đến 1.500 khách mời đến tham dự khi kêu gọi Quốc hội Mỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận đối với Cuba: “Đó là một gánh nặng đã lỗi thời đối với người dân Cuba. Nó là một gánh nặng ngay cả với người dân Mỹ, những người muốn làm việc và giao thương, hoặc đầu tư ở Cuba”.

Khoảng lặng đó càng dài hơn khi ông Obama tiếp tục, nói rằng “thậm chí ngay cả khi chúng tôi gỡ bỏ lệnh cấm vận vào ngày mai, người dân Cuba cũng sẽ không nhìn ra triển vọng của mình nếu như không tiếp tục quá trình thay đổi ở đây, tại Cuba”.

Tuy nhiên, phát biểu của ông Obama có lúc chỉ nhận được sự hưởng ứng từ các góc khán đài khi ông thúc giục Cuba phá bỏ hệ thống lưu hành hai đồng tiền cùng lúc và cho phép truy cập Internet trên tất cả các vùng của quốc đảo này.

Bài phát biểu của ông Obama đôi lúc còn mang theo một hành trang lịch sử kéo dài hơn 1 thế kỷ khi nhắc tới sự kiện các chiến hạm Mỹ băng qua eo biển Florida để kiểm soát Cuba trước kia. Ông gọi Mỹ và Cuba là “những đối thủ vô hình trong một ván đấu địa chính trị”.

“Havana chỉ cách bờ biển Florida có 90 dặm, nhưng đối với chúng ta nó lại là khoảng cách quá xa, do các rào cản của lịch sử” - ông Obama nói.

Bài phát biểu của Tổng thống Obama đôi lúc cũng lấy dẫn chứng từ khía cạnh văn hóa, từ nhà thơ Jose Marti, nhà văn Ernest Hemingway, cầu thủ bóng chày Jackie Robinson và ca sỹ Gloria Estefan… Ông nói rằng hai quốc gia Mỹ và Cuba “cũng giống như hai người anh em ghẻ lạnh trong suốt nhiều năm qua, dù vẫn có chung một dòng máu”.

Ông Obama đã phác họa nước Mỹ như một ví dụ cho một Cuba dân chủ, nhưng nhấn mạnh rằng nền dân chủ đôi lúc có thể rất hỗn loạn và chán nản. Sau đó ông đã khiến cả khán phòng vui vẻ bằng đánh giá hài hước của mình về cuộc chạy đua vào Nhà Trắng ở Mỹ, khi nói rằng có 2 ứng cử viên Mỹ gốc Cuba đảng Cộng hòa đang tranh cử cùng một người phụ nữ và một ứng viên đảng Dân chủ khác.

Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đưa ra bài phát biểu của mình tại Nhà hát lớn Havana, kiến trúc cổ kính được xây dựng năm 1838 và là nơi có vũ đoàn ballet quốc gia nổi tiếng của Cuba. Cũng chính tại nơi đây, Tổng thống Calvin Coolidge - vị Tổng thống Mỹ cuối cùng đến thăm Havana - từng nói trong Hội nghị Pan-America hồi năm 1928 rằng “tất cả người dân châu Mỹ đều có một sự đoàn kết ràng buộc bất diệt, một di sản chung mà chỉ được truyền lại riêng cho chúng ta”.

Có rất nhiều thành viên Quốc hội Mỹ đã đến tham dự buổi phát biểu này. Bài phát biểu với mục đích truyền đi thông điệp tới toàn thể người dân Cuba đã được truyền hình trực tiếp đến 11 triệu người ở quốc đảo này, trong khi cũng không kém phần quan trọng, là 1,6 triệu người Mỹ gốc Cuba - mà trong đó rất nhiều người vẫn còn hoài nghi về chính sách hàn gắn quan hệ với Cuba của chính quyền Tổng thống Obama.

Kể từ một cuộc họp năm 2014 được Giáo hoàng Fancis thúc đẩy, Tổng thống Obama đã mở cửa trở lại Đại sứ quán Mỹ ở Havana, nới lỏng hạn chế du lịch đối với người dân Mỹ đến Cuba, gỡ bỏ một số hạn chế về chuyển tiền và mở cửa các tuyến đường bay và tuyến hàng hải giữa hai nước.

Tuy nhiên, điểm mấu chốt là ở chỗ Quốc hội Mỹ vẫn nằm trong tay đảng Cộng hòa, bởi vậy mà ông Obama chưa thể gỡ bỏ hoàn toàn các lệnh cấm vận đã tồn tại suốt hơn nửa thế kỷ qua khiến cho mối giao thương, du lịch và di chuyển tại Cuba bị hạn chế ngặt nghèo.