TP Hồ Chí Minh hướng đến 'thành phố sống tốt'

Trung tâm thương mại – kinh tế tại Q.7, TP HCM.

Góp ý mô hình tăng trưởng bền vững cho TP HCM, TS Huỳnh Thế Du, cán bộ thuộc Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright (FETP) nhìn nhận, hiện năng lực cạnh tranh của TP HCM so với các địa phương khác trong nước là có tính vượt trội hơn. Tuy nhiên, ở tầm khu vực ASEAN, mà cụ thể là so sánh với 12 thành phố bao gồm xét tổng quan so với các địa phương trong nước, TP HCM có vị trí và năng lực cạnh tranh vượt trội.

Tuy nhiên so với nhóm 12 thành phố điển hình trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương thì TP HCM lại đang ở vị trí yếu thế nhất.

Nhóm này gồm các thành phố, như: Tokyo, Hồng Kông, Singapore, Seoul, Bắc Kinh, Thượng Hải, Đài Bắc, Kuala Lumpur, Bangkok, Mumbai, Jakarta và Manila.

Theo TS Du, nếu xét về khoảng cách về trình độ phát triển cũng như môi trường sống thì ở vào thời điểm hiện tại thì TP HCM thua dưới 11 bậc so với Manila; dưới 13 bậc so với Jakarta; dưới 21 bậc so với Bangkok và dưới 52 bậc so với Singapore;...

Một số chuyên gia cũng đặt lại vấn đề của 40 năm trước đây, khi Singapore chỉ đặt mục tiêu phát triển ngang bằng với Sài Gòn (nay là TP HCM), thì đến nay đã vượt hơn 50 bậc so với thành phố này về nhiều mục tiêu. Nguyên nhân “tụt lại” được các chuyên gia đánh giá là do chính sách đang làm chệch hướng cạnh tranh quốc tế và không có lợi cho thành quả trung của thành phố này.

Theo TS Huỳnh Thế Du, hiện nay mô hình ưu tiên của nền kinh tế thành phố vẫn phụ thuộc vào thứ bậc ưu tiên: DN nhà nước – DN có vốn đầu tư nước ngoài – DN tư nhân. Tuy nhiên, đối với 12 thành phố cùng khu vực, kinh tế tư nhân lại được thúc đẩy ưu tiên đầu tiên và chính những DN tư nhân là nền tảng của nền kinh tế.

Từ đó, chuyên gia này rút ra nhận định: Lâu nay TP HCM nói riêng, và các thành phố lớn của Việt Nam đi theo hướng ưu tiên ngược trong xu thế phát triển kinh tế chung của khu vực và toàn cầu.

Ông Phạm Chánh Trực, nguyên Phó trưởng ban Kinh tế Trung ương cho biết, ông từng có thời gian giữ cương vị Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM nên rất hiểu những vướng mắc trong việc bứt phá của nền kinh tế thành phố. Cụ thể, rào cản về áp lực dân số tăng nhanh, thiếu hụt trong các khoản chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển,…

Theo ông Võ Văn Thưởng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM, ngoài những vấn đề nêu trên thì thành phố có được thành quả cho đến ngày hôm nay thì cái được đầu tiên là sự ủng hộ của lòng dân. Do đó, trong nhiệm kỳ 2015 – 2020 thì TP HCM lần đầu tiên đặt ra nhiệm vụ lấy chỉ số hài lòng của người dân, DN làm thước đo tính hiệu quả, hiệu lực hoạt động, thực thi công vụ của bộ máy chính quyền thành phố.

Giống như TP Đà Nẵng được chọn là “thành phố đáng sống” nhất Việt Nam, TP HCM cũng đang xây dựng một bộ tiêu chí để hướng đến một “thành phố sống tốt” ở tầm cỡ khu vực và quốc tế.

Danh hiệu này dựa trên một cuộc điều tra thường niên về điều kiện sống, chất lượng cuộc sống,…Hiện nay, top 10 quốc gia hàng đầu thế giới được công nhận là “thành phố sống tốt” có Áo, Thụy Điển, Đức, Thụy Sĩ, Úc và Canada.

Vấn đề của TP HCM, cũng như nhiều thành phố khác của Việt Nam là chỉ số phát triển kinh tế luôn với tốc độ cao nhưng điểm xếp hạng chất lượng cuộc sống lại luôn ở mức thấp. Theo các chuyên gia, chất lượng cuộc sống phụ thuộc vào nhiều yếu tố (39 tiêu chí), từ chính trị, kinh tế, xã hội đến môi trường, hệ thống giao thông, chăm sóc sức khỏe, an ninh, giáo dục,…kinh tế, do đó chỉ là một trong hàng loạt những tiêu chí để đảm bảo chất lượng sống của người dân có được nâng lên hay không.

Đối với TP HCM, các ý kiến đánh giá: hàng ngày, hàng giờ người dân ở trung tâm đô thị vẫn đang phải đối mặt với ô nhiễm môi trường, đô thị hóa làm phát sinh nhà lụp xụp, ngập úng, y tế, an sinh xã hội, an toàn vệ sinh thực phẩm, tai nạn giao thông,…

Michael Douglass là nhà nghiên cứu về đô thị, nhận xét TP HCM có lẽ là thành phố tốt nhất có thể xem xét vào nhóm những “thành phố sống tốt”. Ông cũng góp ý thành phố nên quan tâm đến 3 yếu tố: Môi trường tự nhiên tốt. Môi trường sống đô thị và sự phát triển bản thân của con người. Ngoài ra, thành phố cũng cần lưu ý 3 vùng địa lý kinh tế xã hội (nội thành, quận mới và ngoại thành) với những đặc điểm khá khác biệt.

Nhiều ý kiến chuyên gia cũng góp ý, để đạt được mục tiêu vào nhóm 12 thành phố tiêu biểu của khu vực, thì TP HCM phải đóng vai trò đầu tàu trong phát huy lợi thế cạnh tranh của cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.