Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine và thuốc phòng, chống dịch Covid-19 tại TP Hồ Chí Minh (từ ngày 1/1/2020 đến ngày 31/12/2021) và chỉ ra nhiều gói thầu có dấu hiệu “thông thầu”, “nâng giá bán cao bất thường”.
Có dấu hiệu thông thầu
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP) ngày 23/12, trong giai đoạn từ đầu năm 2020, và trong năm 2021, tình hình dịch Covid-19 tại TPHCM diễn biến hết sức phức tạp. Cả hệ thống chính trị vào cuộc cùng với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố để chống dịch. Đặc biệt lực lượng cán bộ y tế của thành phố và cả nước tham gia tuyến đầu ngày, đêm căng mình chống dịch…
Bên cạnh những thành quả phòng, chống dịch đã đạt được như đã nêu trên; công tác thực hiện mua sắm sắm trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm, kít xét nghiệm và thuốc phòng, chống Covid-19 vẫn còn bộc lộ một số vi phạm, thiếu sót.
Kết luận cho thấy, tổng số tiền chênh lệch của thiết bị và gói thầu có dấu hiệu nâng giá do Sở Y tế TPHCM và 4 bệnh viện làm chủ đầu tư, lên đến gần 80 tỷ đồng.
Kết quả thanh tra chỉ ra công tác thực hiện mua sắm trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm, kit xét nghiệm chống dịch Covid-19 có nhiều vi phạm. Trong đó, nghiêm trọng nhất là "một số gói thầu có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh để nâng giá bán cao bất thường".
Cụ thể, theo kết luận của TTCP, có 2 gói thầu mua khẩu trang y tế, trang phục phục vụ công tác phòng, chống dịch do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM làm chủ đầu tư đã xác định giá gói thầu trái với quy định. "Việc thực hiện gói thầu có dấu hiệu vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, gây thiệt hại số tiền hơn 6 tỷ đồng" - kết luận nêu.
Nhiều gói thầu thiết bị y tế giá cao gấp nhiều lần
Cũng theo kết luận của TTCP, có 4 nhà thầu cung cấp một số loại trang thiết bị y tế thuộc các gói thầu do Sở Y tế TPHCM làm chủ đầu tư, có giá trúng thầu cao bất thường so với giá vốn nhập khẩu. Điển hình là mặt hàng Máy X-quang di động DR do Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại và công nghệ kỹ thuật TNT trúng thầu.
Kết quả xác minh cho thấy, giá trúng thầu cao gấp 4,67 lần so với giá vốn nhập khẩu, với giá trị chênh lệch gần 19 tỷ đồng. 3 thiết bị khác của Công ty TNT, Công ty trách nhiệm hữu hạn vật tư và trang thiết bị y tế Hà Thành, Công ty cổ phần Kỹ thuật và thiết bị y tế Sài Gòn cũng có giá bán "cao bất thường" với số tiền chênh lệch từ 5 tỷ đồng đến gần 6 tỷ đồng.
Sở Y tế TPHCM cũng là chủ đầu tư các gói thầu có 3 thiết bị này. Thanh tra xác định, tổng số tiền chênh lệch các thiết bị có dấu hiệu nâng giá do sở làm chủ đầu tư lên đến hơn 41 tỷ đồng.
Tương tự, tại một số bệnh viện, nhiều gói thầu mua sắm vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm và thuốc chữa bệnh Covid-19 có sự mua bán qua nhiều khâu trung gian, có chênh lệch lớn giữa giá trúng thầu với giá vốn nhập khẩu, hoặc giá bán của nhà sản xuất đối với hàng hóa sản xuất trong nước.
Cụ thể, tại gói thầu "mua sắm kit hóa chất dùng trong xét nghiệm Covid-19 bằng phương pháp PCR" do Bệnh viện Nhi đồng 1 làm chủ đầu tư, Công ty TNHH thiết bị y tế Phương Đông là nhà thầu trúng thầu, có giá bán cao gấp 2,59 lần so với giá vốn nhập khẩu. Giá chênh lệch của gói thầu này được xác định hơn 6,6 tỷ đồng. Cũng tại bệnh viện trên, với gói thầu mua thuốc Generic điều trị bệnh nhân Covid-19, thuốc đã được mua bán qua các khâu trung gian. Cụ thể, mặt hàng thuốc Xelostad lOmg, bệnh viện mua 300.000 viên của Công ty CP Gonsa chỉ có giá 35.000 đồng/viên. Tuy nhiên Công ty CP Gonsa mua lại thuốc của Công ty TNHH GSPHARM với đơn giá 21.000 đồng/viên. Đơn vị sản xuất thuốc này cũng là một đơn vị trung gian.
Thanh tra phát hiện chỉ trong thời gian rất ngắn là 5 ngày, việc mua bán qua trung gian loại thuốc trên đã dẫn đến số tiền chênh lệch tăng giá là 4,2 tỷ đồng. Gói thầu mua sắm 20.000 test chống dịch do Bệnh viện Bệnh nhiệt đới làm chủ đầu tư có sản phẩm bị bán giá chênh lệch hơn 4 tỷ đồng và có sản phẩm giá chênh lệch đến hơn 14 tỷ đồng. Tổng số tiền chênh lệch 3 loại sản phẩm do bệnh viện này làm chủ đầu tư là hơn 20 tỷ đồng.
Tương tự tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Nhi đồng thành phố có 3 gói thầu đều "giá cao bất thường" chênh lệch mỗi gói hơn 1 tỷ đồng. Tổng số các gói thầu có "dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh nâng giá cao bất thường" tại 4 bệnh viện trên có chênh lệch lên đến gần 40 tỷ đồng.
Theo kết luận, kết quả kiểm tra các gói thầu cho thấy, đa số các nhà thầu đều đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Điều 5 Luật Đấu thầu 2013 và Nghị định 36/2016/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý trang thiết bị y tế. Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ 2 vụ việc có dấu hiệu thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM đến Bộ Công an để điều tra, xử lý. Chuyển thông tin các vụ việc có dấu hiệu vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; các vụ việc có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh để nâng giá bán cao bất thường đến Bộ Công an đế xem xét, xử lý.
Cơ quan thanh tra cũng phát hiện "có dấu hiệu nhà thầu Công ty BBA và nhà thầu Công ty BNC thông thầu". Hành vi này xảy ra tại 2 gói thầu do Bệnh viện Từ Dũ làm chủ đầu tư và 1 gói thầu do Bệnh viện Nhi đồng thành phố làm chủ đầu tư. Qua thanh tra đã phát hiện một số gói thầu có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh, mua bán qua nhiều khâu trung gian để nâng giá bán cao bất thường, cần phải xem xét để xử lý theo quy định của pháp luật.