Trả lại giá trị thật cho trường công

Theo đó, ngoài các đối tượng được miễn học phí theo quy đinh hiện hành, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đề xuất và được Bộ Chính trị đồng ý bổ sung miễn học phí cho toàn bộ học sinh mầm non, học sinh tiểu học, học sinh THCS và học sinh THPT công lập kể từ năm học 2025 - 2026 tới đây. Học sinh các trường dân lập, tư thục được cấp bù học phí bằng mức học phí của trường công lập theo quy định của pháp luật; phần chênh lệch học phí giữa trường công lập và dân lập, tư thục sẽ do gia đình học sinh chi trả. Việc hỗ trợ học phí được thực hiện dựa trên thời gian trẻ thực học tại trường và không quá 9 tháng/năm học.

Song song với việc áp dụng quy định hiện hành, Chính phủ cũng đã quy định chính sách giảm 50 -70% học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho nhiều đối tượng học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh thuộc đối tượng chính sách xã hội, học sinh đồng bào dân tộc thiểu số (học tại trường công lập và trường dân lập, tư thục).

Mặc dù rất vui trước thông tin con em mình sẽ được miễn học phí, nhưng nhiều phụ huynh cũng thắc mắc tại sao với những địa phương đã miễn học phí cho học sinh mà mỗi tháng, các phụ huynh bậc tiểu học hoặc THCS vẫn phải đóng tiền triệu cho con? Trên thực tế, khi học sinh đến trường, tùy vào việc đăng ký, lựa chọn từ đầu năm học của từng gia đình, các phụ huynh sẽ đóng tiền học bán trú và ăn bán trú; học tiếng Anh tăng cường; học các lớp năng khiếu, tiền nước uống, tiền báo Đội; tiền photo đề ôn tập, tiền bảo hiểm y tế, bảo hiểm thân thể tự nguyện… Dẫu thế, theo chia sẻ của không ít phụ huynh, mức đóng góp của các trường công lập hiện nay là hợp lý so với thu nhập của đại đa số các gia đình. Đó chính là lý do các cuộc đua tuyển sinh đầu cấp vào các trường công lập tại Hà Nội luôn “nóng”.

Theo các chuyên gia giáo dục, việc miễn học phí đồng nghĩa với xóa bỏ các khoản thu bắt buộc, trả lại giá trị thật cho trường công. Đây là một thông điệp mạnh mẽ về việc hoạt động dạy học trong nhà trường hướng tới không thu tiền, một quyết định hợp lòng dân. Song, một trong những vấn đề cần được xem xét kỹ lưỡng là ảnh hưởng của chính sách này đối với hệ thống trường tư thục. Khi học phí tại các trường công lập được miễn hoàn toàn, một số phụ huynh có thể chuyển hướng cho con em theo học tại các trường công lập thay vì trường tư thục. Điều này có thể gây ra sự suy giảm số lượng học sinh tại các trường tư, buộc họ phải điều chỉnh chính sách học phí hoặc nâng cao chất lượng giáo dục để cạnh tranh.

Nhiều phụ huynh được hỏi bày tỏ mong muốn, việc miễn học phí cần đi đôi với việc nâng cao chất lượng giáo dục, để các em học sinh được học tập trong một môi trường tốt nhất. Bởi việc đảm bảo chất lượng giảng dạy khi số lượng học sinh tăng đột biến, quản lý dạy thêm được siết lại là một vấn đề cần giải quyết, cần được nhìn nhận một cách thỏa đáng, thấu đáo. “Miễn học phí” và “học miễn phí” là hai khái niệm có khác nhau. Nhà trường chỉ không thu khoản học phí mà trước nay vẫn thu, trong khi vẫn còn vô số những khoản thu khác như đã kể ở trên. Và những khoản thu ấy không phải lúc nào cũng được tất cả phụ huynh đồng thuận.

TS Nguyễn Tùng Lâm - Phó Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam cho rằng, miễn học phí cho học sinh là một chính sách nhân văn, góp phần phát triển giáo dục, mang lại hạnh phúc cho mọi người dân. Chính sách này cũng phù hợp bước phát triển của đất nước trong kỷ nguyên vươn mình. Tuy nhiên, cần quan tâm hơn nữa tới cơ chế đầu tư phát triển giáo dục cho đúng với nền kinh tế thị trường hội nhập quốc tế, tạo điều kiện cho các nhà trường được tự chủ. Cùng với đó, Nhà nước cần có chính sách tuyển dụng, đào tạo và đãi ngộ giáo viên hợp lý để thu hút người tài, duy trì chất lượng giáo dục.