Trách nhiệm của cơ quan tố tụng trong tiếp nhận chứng cứ

Luật sư Otmar Kury, chủ tịch Đoàn Luật sư Hanseatic Hamburg Đức phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: TTXVN).

Dẫn lại vụ án của ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang) như một minh chứng về hậu quả từ việc thiếu độc lập trong việc thu thập và đánh giá chứng cứ của các cơ quan tiến hành tố tụng, LS Nguyễn Văn Chiến cho biết, hoạt động thu thập, đánh giá chứng cứ trong các giai đoạn tố tụng của vụ án chưa được chú trọng nên hiệu quả minh oan cho ông Chấn không đạt tại thời điểm đó, dù LS bào chữa chỉ định có đánh giá khác với các cơ quan tiến hành tố tụng.

Từ đó LS Chiến cho rằng, phải có cơ chế bảo đảm trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng trong việc tiếp nhận, xem xét, đánh giá chứng cứ của LS cung cấp. “Khi thực hiện hoạt động thu thấp chứng cứ, không ít người tiến hành tố tụng do bất cẩn đã làm mất mát, hư hỏng thậm chí cố tình đánh tráo, cất giấu hoặc hủy hoại những vật chứng quan trọng nhằm làm sai lệch hồ sơ vụ án và không ít trường hợp đã kết án oan người vô tội, bỏ tọt tội phạm. Cho nên LS cũng phải biết cách bảo vệ chứng cứ mình thu thập”- LS Nguyễn Văn Chiến cho hay.

Theo LS Phan Trung Hoài- Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, những vấn đề gây bức xúc cho LS trong quá trình thu thập chứng hiện nay là do Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 chưa tạo được cơ chế để người bào chữa được thu thập chứng cứ, đặc biệt là quyền gặp mặt bị can.

Tuy nhiên với cơ chế mới về “ghi âm, ghi hình” quá trình hỏi cung quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 được đánh giá là sẽ tạo điều kiện cho việc thu thập, đánh giá chứng cứ để bảo vệ, loại trừ hiện tượng oan, sai người vô tội, tránh bỏ lọt tội phạm. Đồng thời, theo Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, LS được thu thập chứng cứ thì những vật chứng, tài liệu LS thu thập được có đủ thuộc tính của chứng cứ sẽ được công nhận là chứng cứ.

Chỉ còn gần 1 tháng nữa Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 sẽ có hiệu lực, song các LS vẫn lo ngại việc triển khai Bộ luật còn nhiều vấn đề cần tiếp tục quan tâm để cải thiện quyền hành nghề của LS, trong đó có quyền gặp mặt giữa LS và thân chủ, quyền thu thập chứng cứ. Theo LS Nguyễn Thị Minh Châu- Văn phòng LS Bảo Châu, LS còn khi gặp người bị tạm giữ, bị can đang bị tam giam, LS chưa được tạo điều kiện tiếp xúc riêng tư, nên khó gỡ tội được cho thân chủ.

Theo LS Otmar Kury- Chủ tịch Đoàn LS Hanseatic (Hamburg, Đức), một trong các quyền của LS là quyền được yêu cầu thực thi các quy định của pháp luật. Quy định của luật dành cho tất cả mọi người nên việc thu thập chứng cứ của các bên được luật cho phép phải được tôn trọng như nhau. Nếu ai “bẻ luật” trong hoạt động này thì đều phải chịu phạt.