Trung Quốc dừng 'hiệp ước dẫn độ' với New Zealand

Quyết định được phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân thông báo trong buổi họp báo ở Bắc Kinh hôm nay. Tuy nhiên, "hiệp ước dẫn độ" giữa Trung Quốc và New Zealand không tồn tại trong thực tế.

Bộ Ngoại giao New Zealand chưa bình luận về sự việc.

Động thái diễn ra sau khi Ngoại trưởng New Zealand hôm 28/7 thông báo đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hong Kong để phản đối luật an ninh mà Trung Quốc ban hành tại đặc khu này. New Zealand cũng thay đổi cách kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng nhạy cảm như công nghệ quân sự hoặc hàng hóa "ứng dụng kép" có thể phục vụ mục đích quân sự. Những mặt hàng này khi xuất khẩu sang Hong Kong sẽ được đối xử như xuất đến Trung Quốc.

Wellington cũng nâng khuyến cáo đi lại để cảnh báo người dân về những rủi ro do luật an ninh mới. Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại New Zealand cho biết công dân có nguy cơ bị bắt và truy tố vì một loạt hoạt động và người bị bắt có thể bị đưa sang Trung Quốc đại lục. Hình phạt tối đa theo luật an ninh Hong Kong là tù chung thân.

Hiệp ước dẫn độ giữa New Zealand và Hong Kong được ký ngày 28/8/1998, cho phép dẫn độ nghi phạm bị cáo buộc tội giết người, hỗ trợ hoặc xúi giục tự sát, tấn công gây thương tích, bắt cóc, tấn công tình dục, buôn bán ma túy và nhiều tội danh khác.

New Zealand và Trung Quốc có một hiệp ước, song không cùng mức độ như hiệp ước New Zealand - Hong Kong. Bộ trưởng Tư pháp mỗi nước có thể tùy ý quyết định dẫn độ hay không.

Các đồng minh của New Zealand trong liên minh an ninh Ngũ Nhãn gồm Mỹ, Canada, Australia và Anh, trước đó cũng đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hong Kong do luật an ninh mới. Đức cũng đã đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hong Kong cuối tuần qua.

Trung Quốc chấm dứt hiệp ước dẫn độ giữa Hong Kong với Canada, Australia và Anh để đáp trả, tuyên bố các nước này "chính trị hóa hợp tác tư pháp với Hong Kong" và "làm tổn hại nghiêm trọng nền móng hợp tác tư pháp".

Luật an ninh Hong Kong được ban hành cuối tháng 6, hình sự hóa 4 loại tội phạm an ninh quốc gia gồm ly khai, lật đổ, khủng bố và thông đồng với nước ngoài hoặc các phần tử bên ngoài để gây nguy hiểm cho an ninh. Người Hong Kong vi phạm luật có thể bị kết án chung thân, quyền tố tụng và xét xử các "trường hợp nghiêm trọng" thuộc về chính quyền trung ương.

Chính phủ Trung Quốc và chính quyền Hong Kong khẳng định luật an ninh mới chỉ nhắm đến một nhóm đối tượng nhỏ, trong khi quyền lợi, tự do của người Hong Kong cũng như lợi ích các nhà đầu tư nước ngoài vẫn được đảm bảo. Tuy nhiên, Mỹ và nhiều các nước châu Âu chỉ trích luật này, gọi đây là sự hủy hoại tự chủ, tự do của Hong Kong và làm suy yếu nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ".