Từ nông thôn mới tới du lịch nông thôn - Bài 1: Đánh thức những giá trị vùng nông thôn đồng bằng
Thành quả xây dựng nông thôn mới 15 năm qua giúp nhiều xóm làng, xứ đạo ở khu vực ven biển tỉnh Ninh Bình trở nên khang trang, sạch đẹp. Người dân địa phương chuyển hướng làm du lịch khi nhận ra chính bản thân mình, làng quê, xứ đạo của mình là những giá trị hấp dẫn du khách trong và ngoài nước ưa trải nghiệm.
Định vị là loại hình du lịch trải nghiệm đời sống nông nghiệp, nông thôn, sản phẩm du lịch của một số cơ sở du lịch khu vực ven biển tỉnh Ninh Bình không phải là những thắng cảnh hùng vĩ, khách sạn sang trọng mà là không gian thanh bình của làng quê, xứ đạo, với ruộng lúa, đồng muối, vuông tôm, làng chài, hàng cau, vạt rừng xú vẹt, cây cầu ngói, gác chuông nhà thờ, những món ăn dân dã cùng những câu chuyện về phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo của người địa phương, do chính họ kể lại.
Khi nông dân làm du lịch
Ở tuổi 54, bà Hoàng Thị Gấm ở thôn Quyết Thắng, xã Minh Thái (tỉnh Ninh Bình) có phần bỡ ngỡ khi ngồi nghe chuyên gia giới thiệu, huấn luyện kiến thức, kỹ năng liên quan hoạt động du lịch. Trước đó gần một năm, bà Gấm phải sống một mình khi chồng đã mất, con gái lấy chồng xa, con trai lập nghiệp ở Hà Nội. Những ngày buồn tẻ của bà sớm qua nhanh, khi 6 tháng trước, ngôi nhà liền kề nhà bà được chủ nhà đầu tư cải tạo, đưa vào kinh doanh lưu trú du lịch, theo mô hình Ecohost - loại hình du lịch gắn liền với thiên nhiên, sinh thái, trải nghiệm đời sống của người dân địa phương. Hiền lành, chất phác, nhanh nhẹn, bà Gấm được chủ cơ sở mời vào làm việc. “Công việc hàng ngày của tôi là nấu ăn, dọn dẹp phòng nghỉ và nhiều việc khác. Có việc tôi đã quen, có việc chưa quen, chưa biết nên khi cơ sở mời chuyên gia về tập huấn tôi háo hức ngồi học, tham gia thực hành” - bà Gấm chia sẻ.
Chị Trần Thị Loan (xã Hải Hậu) chủ đầu tư cơ sở lưu trú Ecohost Trực Thắng - nơi bà Giấm làm việc cho biết, đây vốn là một tư gia, được xây dựng theo kiến trúc nhà ở truyền thống vùng đồng bằng Bắc bộ, với nhà mái ngói, có sân, có vườn, có ao, lối đi lát gạch, tổng thể không gian rất yên tĩnh, sạch đẹp, thân thiện, do anh em chủ nhà xây dựng với mục đích làm nơi cho con cháu ở xa tụ họp mỗi dịp lễ, tết. Tuy nhiên, tần suất sử dụng không nhiều. “Nhận thấy địa điểm rất phù hợp để làm dịch vụ lưu trú, gần một năm trước tôi cùng chủ nhà hợp tác, đầu tư cải tạo, đưa vào kinh doanh”- chị Loan nói. Quá trình hình thành cơ sở lưu trú, chị Loan được chính quyền địa phương quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện. “Công an xã hỗ trợ chúng tôi rất nhiệt tình, thủ tục đăng ký lưu trú cho khách lưu trú được thực hiện trực tuyến nên rất nhanh chóng, thuận tiện” - chị Loan nói.
Theo chị, ngoài không gian sạch đẹp, yên bình, địa điểm này còn nằm rất gần nhiều di tích lịch sử, văn hóa, tôn giáo nổi tiếng ở địa phương, như: Đền Thánh Hưng Nghĩa (cách 7km); Cầu Ngói - Chùa Lương (cách 8km); ngôi Nhà di sản Quần Anh (cách 8km); làng cau Hoành Đồn (cách 2km); xứ đạo Phạm Pháo (15km, nơi có nghề mộc, nghề làm kèn đồng nổi tiếng); nhà thờ đổ Hải Lý (cách 14,5km)… “Ngoài cung cấp dịch vụ lưu trú, ăn uống, chúng tôi phối hợp với đối tác Ecohost Việt Nam - doanh nghiệp chuyên hỗ trợ vận hành các mô hình du lịch cộng đồng để xây dựng, thiết kế, tổ chức cho khách du lịch tìm hiểu, khám phá các địa điểm trên” - chị Loan chia sẻ.
Là khách từng lưu trú ở Ecohost Trực Thắng, anh Trần Quang Huy, 28 tuổi, ở phường Nam Định chia sẻ, về đây trải nghiệm, anh có cảm giác như một lần về quê thăm người thân. “Về đây, tôi cùng bạn bè không chỉ “nghỉ” mà như được sống cùng người thân. Nghĩa là cùng làm cơm với gia đình, ăn rau trong vườn, sáng sớm đi chợ quê, chiều đạp xe dạo quanh làng ngắm những hàng cau cao vút, nghe bà con kể chuyện về quá trình quai đê lấn biển của người Hải Hậu, về những ngôi thánh đường trong vùng, về ngày lễ Thánh, về những chiếc kèn đồng, về cách làm nem nắm …”- anh Huy chia sẻ.
Hấp dẫn từ sự dân dã
Thời gian qua, chị Doãn Thị Thoa ở thôn Điện Biên Đông, xã Giao Hòa - một trong những xã vùng đệm của Vườn quốc gia Xuân Thủy cũng đang dành mọi tâm huyết gây dựng, phát triển cơ sở du lịch theo mô hình Homestay của mình. “Là người địa phương, từ bé tôi đã thấy rất nhiều đoàn khách trong và ngoài nước về tham quan, tìm hiểu Vườn quốc gia Xuân Thủy nhưng ở địa phương lại thiếu những dịch vụ cơ bản như lưu trú, ăn uống, hướng dẫn khách tìm hiểu, trải nghiệm” - chị Thoa chia sẻ. Đây là lý do thời gian qua chị Thoa cùng các cộng sự huy động vốn đầu tư xây dựng cơ sở lưu trú An Eco homestay trên diện tích đất 1.200 m2 của gia đình. Cơ sở có 15 phòng lưu trú, được thiết kế đơn giản nhưng đầy đủ tiện nghi; lấy sự hòa quyện, gắn kết với thiên nhiên, ruộng đồng, bờ bãi vùng hạ nguồn sông Hồng làm điểm nhấn.
“Mới đi vào hoạt động chưa lâu nhưng An Eco homestay đã đón được khoảng gần 1.000 khách trong và ngoài nước. Đầu tháng 10 vừa qua, chúng tôi rất vui khi được đón 2 vị khách đặc biệt là mẹ con chị Audrey Steinke đến từ Canada xa xôi. Bằng cách nào đó mẹ con chị biết đến cơ sở lưu trú của chúng tôi, tự vào Booking.com đặt tour, dùng Google Maps để tìm đến, ở lại 2 ngày. Đích thân tôi dẫn mẹ con chị ấy đi trải nghiệm mò ngao, tham quan vườn quốc gia, tham quan một số nhà thờ công giáo ở liền kề. Họ rất thích thiên nhiên trong lành ở đây, cả những món ăn miền biển. Khi ra bãi, xắn quần, lội bùn bì bõm mò ngao, mẹ con chị ấy rất thích, cười như trẻ nhỏ. Đây là động lực để chúng tôi duy trì, nỗ lực phát triển dịch vụ của mình”- chị Thoa chia sẻ.
Sau hai ngày cùng nhóm bạn xưa học cùng lớp đại học về tham quan Vườn quốc gia Xuân Thủy, lưu trú ở An Eco homestay, ông Trần Quang Phúc, đến từ Hà Nội nhận xét đây là loại hình du lịch dân dã nhưng những trải nghiệm thì rất bổ ích.
“Chúng tôi đều là những người từng tốt nghiệp đại học, đi đó đi đây, trải nghiệm ở những điểm du lịch hiện đại cũng nhiều nhưng đến điểm du lịch dân dã này thấy có nhiều điểm thú vị riêng. Hôm tham quan Vườn quốc gia, được chị Thoa trực tiếp hướng dẫn, thuyết trình, những ông già như chúng tôi lần đầu có dịp hiểu cặn kẽ thế nào là khu dự trữ sinh quyển, về biến đổi khí hậu, về rừng ngập mặn, về nước biển dâng. Có lẽ phải rất yêu, rất hiểu mảnh đất quê mình chị ấy mới tâm huyết đến vậy!” - ông Phúc chia sẻ.
Trong số các cơ sở du lịch ở các xã vùng ven Vườn quốc gia Xuân Thủy, chúng tôi có dịp tìm hiểu, mô hình du lịch cộng đồng của Hợp tác xã Du lịch cộng đồng Giao Xuân (xã Giao Phúc) được hình thành sớm hơn cả. Theo ông Trịnh Văn Hậu, Giám đốc Hợp tác xã, mô hình ra đời từ hơn 10 năm trước từ sự hỗ trợ của một dự án bảo vệ vườn quốc gia trong bối cảnh thời điểm đó vườn đang bị tác động tiêu cực bởi những hoạt động khai thác kém bền vững. Khi đó, các dịch vụ du lịch của Hợp tác xã đều hướng đến việc tuyên truyền, nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân địa phương, du khách trong việc tham gia bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái, sinh học của vườn. Ở thời điểm hiện tại, ngoài cung cấp dịch vụ lưu trú, ăn uống ngay tại gia đình các thành viên, Hợp tác xã còn cung cấp một số dịch vụ khác như tham quan Vườn quốc gia, tổ chức do du khách trải nghiệm bắt ngao ở các bãi ngao; tìm hiểu, trải nghiệm làm muối cùng diêm dân, làm nước mắm ở các làng nghề ở vùng đệm của Vườn.
Ông Phùng Văn Hà - Chủ tịch UBND xã Giao Hòa cho biết, nhằm đảm bảo cho hoạt động du lịch ở địa phương diễn ra an toàn, nhất là đảm bảo an toàn cho du khách nước ngoài, chính quyền địa phương luôn chú trọng kiểm tra các cơ sở lưu trú trong việc thực hiện các quy định đảm bảo an ninh, trật tự; phòng cháy, chữa cháy; vệ sinh môi trường; quy định, quy chế tham quan Vườn quốc gia; yêu cầu các cơ sở lưu trú thực hiện nghiêm và tích cực hỗ trợ các cơ sở thực hiện khai báo lưu trú trực tuyến một cách thuận tiện, nhanh chóng.
(Còn nữa)
