Chiều 28/7, sau gần 1 tuần nghị án, TAND TP Hà Nội đã tuyên án 54 bị cáo trong vụ "chuyến bay giải cứu" xảy ra tại Bộ Ngoại giao và một số tỉnh, thành phố.
Tòa tuyên cao nhất 4 án tù chung thân
1. Phạm Trung Kiên, nguyên Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế, nhận hối lộ hơn 42 tỷ đồng, tù chung thân.
2. Vũ Anh Tuấn, nguyên Phó Trưởng phòng Tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an, nhận hối lộ hơn 27 tỷ đồng, tù chung thân.
3. Nguyễn Thị Hương Lan, nguyên Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao, nhận hối lộ hơn 25 tỷ đồng, tù chung thân.
4. Tô Anh Dũng, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nhận hối lộ 21,5 tỷ đồng, 16 năm tù.
5. Đỗ Hoàng Tùng, nguyên Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao, nhận hối lộ hơn 12 tỷ đồng, 12 năm tù.
6. Vũ Sỹ Cường, nguyên cán bộ Phòng Tham mưu Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an, nhận hối lộ hơn 9 tỷ đồng, 9 năm tù.
7. Trần Văn Dự, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an, nhận hối lộ 7,6 tỷ đồng, 7 năm tù.
8. Trần Văn Tân, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, nhận hối lộ 5 tỷ đồng, 6 năm tù.
9. Nguyễn Quang Linh, nguyên Trợ lý Phó Thủ tướng Chính phủ, nhận hối lộ hơn 4 tỷ đồng, 7 năm tù.
10. Nguyễn Tiến Thân, nguyên chuyên viên Vụ Quan hệ quốc tế, Văn phòng Chính phủ, nhận hối lộ hơn 3,6 tỷ đồng, 5 năm tù.
11. Nguyễn Thanh Hải, nguyên Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế, Văn phòng Chính phủ, nhận hối lộ hơn 3,6 tỷ đồng, 6 năm tù.
12. Nguyễn Mai Anh, nguyên chuyên viên Vụ Quan hệ quốc tế, Văn phòng Chính phủ, nhận hối lộ 3 tỷ đồng, 6 năm tù.
13. Nguyễn Hồng Hà, nguyên Tống Lãnh sự quán Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản, nhận hối lộ hơn 2 tỷ đồng, 4 năm tù.
14. Chử Xuân Dũng, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, nhận hối lộ hơn 2 tỷ đồng, 3 năm tù.
15. Vũ Hồng Quang, nguyên Phó Trưởng phòng Vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải, nhận hối lộ gần 2 tỷ đồng, 4 năm tù.
16. Vũ Hồng Nam, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản, nhận hối lộ hơn 1,8 tỷ đồng, 30 tháng tù.
17. Lê Tuấn Anh, nguyên Chánh Văn phòng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao, nhận hối lộ gần 1,8 tỷ đồng, 42 tháng tù.
18. Ngô Quang Tuấn, nguyên chuyên viên Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Giao thông Vận tải, nhận hối lộ hơn 1,8 tỷ đồng, 4 năm tù.
19. Hoàng Văn Hưng, cựu điều tra viên Bộ Công an, lừa đảo chiếm đoạt tài sản hơn 18,8 tỷ đồng, tù chung thân.
20. Trần Minh Tuấn, Giám đốc Công ty cổ phần Xây dựng Thái Hòa, lừa đảo chiếm đoạt tài sản gần 5,7 tỷ đồng và đưa hối lộ gần 800 triệu đồng, tổng mức án 18 năm tù.
21. Vũ Ngọc Minh, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Angola, nhận hối lộ 864 triệu đồng, 30 tháng tù.
22. Lưu Tuấn Dũng, nguyên Phó Trưởng phòng Bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao, nhận hối lộ hơn 500 triệu đồng, 18 tháng tù.
23. Nguyễn Thị Thanh Hằng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Blue Sky, cùng đưa hối lộ hơn 100 tỷ đồng, 11 năm tù.
24. Lê Hồng Sơn, Tổng Giám đốc Công ty Blue Sky, cùng đưa hối lộ hơn 100 tỷ đồng, 10 năm tù.
25. Hoàng Diệu Mơ, Tổng Giám đốc Công ty An Bình, đưa hối lộ hơn 34 tỷ đồng, 7 năm tù.
26. Nguyễn Tiến Mạnh, Phó Giám đốc Công ty Lữ Hành Việt, đưa hối lộ gần 28 tỷ đồng, 7 năm tù.
27. Vũ Thùy Dương, Giám đốc Công ty Lữ Hành Việt, đưa hối lộ hơn 24 tỷ đồng, 3 năm tù treo.
28. Bị cáo Hoàng Anh Kiếm, đưa hối lộ hơn 22,8 tỷ đồng, 6 năm tù.
29. Bị cáo Nguyễn Thị Tường Vy, Giám đốc Công ty ATA Việt Nam, đưa hối lộ gần 12 tỷ đồng, 4 năm tù.
30. Bị cáo Võ Thị Hồng, Giám đốc Công ty Minh Ngọc, đưa hối lộ gần 11 tỷ đồng, 4 năm tù; cộng 30 tháng tù trong vụ án khác, bằng 6 năm 6 tháng tù.
31. Bị cáo Lê Văn Nghĩa, Giám đốc Công ty Nhật Minh, đưa hối lộ hơn 9,5 tỷ đồng, 3 năm tù.
32. Bị cáo Trần Thị Mai Xa, Giám đốc Công ty MasterLife, đưa hối lộ hơn 8 tỷ đồng, 3 năm tù.
33. Bị cáo Lê Thị Ngọc Anh, cán bộ Ban Đối ngoại Trung ương Đảng, đưa hối lộ hơn 7,6 tỷ đồng, 3 năm tù.
34. Bị cáo Nguyễn Thị Hiền, đưa hối lộ 4,1 tỷ đồng, 30 tháng tù.
35. Bị cáo Đào Minh Dương, Giám đốc Công ty cổ phần Vijasun, đưa hối lộ hơn 3,5 tỷ đồng, 3 năm tù treo.
36. Bị cáo Nguyễn Thị Dung Hạnh, Giám đốc Công ty TNHH G 19 Việt Nam, đưa hối lộ hơn 3 tỷ đồng, 30 tháng tù.
37. Bị cáo Phan Thị Mai, Giám đốc Công ty cổ phần Quốc tế Sao Hà Nội, đưa hối lộ hơn 2,3 tỷ đồng, 30 tháng tù treo.
38. Bị cáo Vũ Minh Thắng, Giám đốc Công ty Đầu tư và Thương mại Thuận An, đưa hối lộ hơn 2 tỷ đồng, 30 tháng tù treo.
39. Bị cáo Nguyễn Thế Dũng, Giám đốc Công ty Sang Trọng, đưa hối lộ hơn 1,6 tỷ đồng, 24 tháng tù treo.
40. Bị cáo Trần Hồng Hà, Giám đốc Công ty Quốc tế Sao Việt, đưa hối lộ hơn 1,6 tỷ đồng, 24 tháng tù treo.
41. Bị cáo Phạm Bích Hằng, Phó Giám đốc Công ty Du lịch Quốc tế, đưa hối lộ gần 1,2 tỷ đồng, 20 tháng tù.
42. Bị cáo Trần Việt Thái, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 4 năm tù.
43. Bị cáo Nguyễn Lê Ngọc Anh, nguyên Bí thư thứ Hai, Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 30 tháng tù.
44. Bị cáo Nguyễn Hoàng Linh, nguyên Bí thư thứ Hai, Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 30 tháng tù.
45. Bị cáo Đặng Minh Phương, nguyên cán bộ Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 18 tháng tù.
46. Bị cáo Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Phó Giám đốc Công an TP.Hà Nội, môi giới hối lộ hơn 61,6 tỷ đồng, 5 năm tù, phạt tiền 50 triệu đồng.
47. Bị cáo Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Công ty Cổ phần xúc tiến Thương mại và Du lịch Việt Nam, môi giới hối lộ hơn 7,4 tỷ đồng, 3 năm tù.
48. Bị cáo Bùi Huy Hoàng, nguyên chuyên viên Phòng Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, môi giới hối lộ hơn 3,3 tỷ đồng, 30 tháng tù, phạt tiền 50 triệu đồng.
49. Bị cáo Phạm Thị Kim Ngân, cán bộ Phòng Trị sự, Tạp chí Thanh tra Chính phủ, môi giới hối lộ gần 2 tỷ đồng, 15 tháng tù.
50. Bị cáo Lý Tiến Hùng, nguyên Bí thư thứ Nhất, Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga, nhận hối lộ hơn 400 triệu đồng, 30 tháng tù.
51. Bị cáo Trần Tiến, Giám đốc Công ty Phi, đưa hối lộ hơn 600 triệu đồng, 18 tháng tù treo.
52. Phạm Bá Sơn, nhân viên Công ty cổ phần Xây dựng Thái Hòa, đưa hối lộ 520 triệu đồng, 18 tháng tù treo.
53. Bị cáo Tào Đức Hiệp, Giám đốc Công ty Công đoàn Đường sắt, đưa hối lộ hơn 485 triệu đồng, 18 tháng tù treo.
54. Bị cáo Đào Thị Chung Thúy, đưa hối lộ hơn 437 triệu đồng, 15 tháng tù treo.
Hình phạt bổ sung: Phạt tiền tất cả nhóm bị cáo bị cáo buộc nhận hối lộ - 100 triệu đồng.
Không tuyên án tử hình cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế
Trong vụ án, bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế, đã nhận hối lộ 253 lần, tổng số hơn 42,6 tỷ đồng. Hội đồng xét xử thấy mức tử hình Viện kiểm sát đề nghị áp dụng cho bị cáo là tương xứng. Tuy nhiên, quá trình truy tố, xét xử, bị cáo Kiên đã thay đổi lời khai, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; tác động gia đình khắc phục tổng số hơn 42 tỷ đồng; có bố đẻ và bố vợ là thương binh…
Hội đồng xét xử thấy không cần phải loại bỏ vĩnh viễn bị cáo khỏi xã hội, chỉ cần áp dụng hình phạt tù để khuyến khích những người phạm tội ra đầu thú; đảm bảo giáo dục riêng, phòng ngừa chung.
Theo tòa án, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, hành vi của các bị cáo nguy hiểm cho xã hội, gây bất bình, tạo dư luận xấu trong nhân dân. Nhóm nhận hối lộ đều có chức vụ quyền hạn nhưng lợi dụng dịch bệnh, lợi dụng vị trí công tác để nhũng nhiễu, tạo cơ chế xin cho buộc donah nghiệp đưa hối lộ.
Thủ đoạn nhận hối lộ có 2 trường hợp, gồm mặc cả, buộc doanh nghiệp chi tiền hoặc gây khó khăn bằng cách mập mờ, làm không hết trách nhiệm buộc doanh nghiệp chi tiền "bất thành văn" mới được cấp phép chuyến bay. Một số bị cáo còn thông đồng, chia sẻ nhau tiền nhận hối lộ nên cần xử phạt nghiêm.
Với nhóm cựu cán bộ tại Malaysia, đứng đầu là cựu Đại sứ Trần Việt Thái, tòa xác định họ là người có chức vụ, quyền hạn, có trách nhiệm thực thi công vụ nhưng khi làm nhiệm vụ đã vụ lợi, thu tiền của những người mãn hạn tù vượt mức quy định. Do vậy, họ phạm tội "Lợi dụng, chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ"; ông Thái phải chịu trách nhiệm chính.
Nhóm môi giới hối lộ, gồm cựu Thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn, tòa án xác định họ lợi dụng sự thân quen với các cá nhân có thẩm quyền, giúp một số doanh nghiệp, cá nhân đưa tiền để được cấp phép chuyến bay hoặc "chạy án". Riêng ông Tuấn còn bị xác định môi giới số tiền đặc biệt lớn - 1,8 triệu USD nên cần mức hình phạt nghiêm để răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung.
Hội đồng xét xử khẳng định việc nhận tiền "cảm ơn" là nhận hối lộ
Theo Hội đồng xét xử: Một số bị cáo cho rằng không đòi hỏi, sách nhiễu doanh nghiệp; sau khi cấp phép chuyến bay, họ chỉ nhận tiền cảm ơn, không phải nhận hối lộ. Hội đồng xét xử thấy, Điều 354 Bộ luật Hình sự và Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 quy định không được nhận quà tặng liên quan công việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi đơn vị mình giải quyết.
Thời điểm cấp phép các chuyến bay, nhiều doanh nghiệp khó khăn, bị từ chối hoặc không trả lời. Có doanh nghiệp nhận phê duyệt trước một ngày nên thua lỗ. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp liên hệ các bị cáo đặt vấn đề nhờ vả, xin cấp phép chuyến bay nhiều hơn với nhiều khách hơn và cấp phép sớm. Chỉ có Phạm Trung Kiên và một số người sách nhiễu, các bị cáo khác không đòi hỏi chi phí nhưng hứa hỗ trợ các doanh nghiệp thân quen rồi nhận tiền cảm ơn. Số tiền này dựa trên số chuyến bay, số khách, cân đối lợi ích của doanh nghiệp, có lần lên tới hàng tỷ đồng. Việc nhận tiền diễn ra nhiều lần với số lượng vượt hàng trăm lần thu nhập bình thường.
Tại tòa, các bị cáo thuộc doanh nghiệp khai không đưa tiền sẽ không được tạo điều kiện; việc đưa tiền là chia sẻ lợi ích, mong được tiếp tục cấp phép. Như vậy, Hội đồng xét xử khẳng định việc nhận tiền "cảm ơn" là nhận hối lộ; không chấp nhận ý kiến của các bị cáo nói chỉ là cảm ơn.
Với nhóm đưa hối lộ, Hội đồng xét xử xác định họ đưa tiền cho nhiều bị cáo để mong muốn được tạo điều kiện. Có doanh nghiệp đưa nhiều lần, số lượng đặc biệt lớn và sau đó, họ được ưu ái tổ chức chuyến bay nhiều hơn tại những thị trường mong muốn.
Việc đưa tiền để mang lại lợi ích là đưa hối lộ, theo Hội đồng xét xử. Các ý kiến bào chữa nói đây là tiền cảm ơn theo văn hóa người Việt là không chấp nhận được.