Vaccine ngừa Covid-19 ‘made in Vietnam’: Vượt tiến độ 2 tháng

Theo ước tính của đại diện Công ty TNHH MTV Vaccine và sinh phẩm số 1, trong khoảng từ 9 đến 12 tháng tới, dự án nghiên cứu vaccine phòng Covid-19 của đơn vị này có thể thử nghiệm được trên người.

Thử nghiệm thành công trên động vật

Hiện tại, dự án sản xuất vaccine do nhóm các nhà khoa học của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương và Vaibiotech thực hiện đang có những triển vọng rất tích cực khi thành công thử nghiệm trên chuột.

Cụ thể, kết quả đánh giá, phân tích của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương với 2 lô mẫu huyết thanh của 50 con chuột đã tiêm dự tuyển vaccine Covid-19 mà các nhà nghiên cứu của Viện đã nhận được đã cho đáp ứng kháng thể, trong đó có những mẫu đáp ứng khá cao.

Kết quả này khẳng định Dự án nghiên cứu vaccine Covid-19 của các nhà khoa học Việt Nam đang đi đúng hướng và đã cho kết quả bước đầu khi tạo được miễn dịch chống lại virus SARS-CoV-2 trên động vật thí nghiệm. Đây là cơ sở để phát triển thành vaccine hoàn chỉnh sử dụng trên người.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, TS Đỗ Tuấn Đạt, Chủ tịch Vabiotech cho biết: Đáp ứng miễn dịch trên động vật là kết quả đầu tiên khi muốn có đáp ứng miễn dịch trên người. Điều đó chứng tỏ vùng kháng nguyên mà chúng ta lựa chọn là vùng phù hợp. Bước tiếp theo là có thể hoàn thiện thành vaccine phù hợp cho cơ thể người.

Đồng thời, ông Đỗ Tuấn Đạt cho hay, với kết quả này, dự án đã vượt tiến độ hơn 2 tháng so với kế hoạch ban đầu.

Bắt kịp với tiến độ quốc tế

GS.TS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho biết, trên thế giới hiện có khoảng 70-80 nhà phát triển vaccine đang ở ngưỡng tương tự Việt Nam, tức là thử nghiệm trên chuột, trong đó có 8 công ty đã tiêm thử nghiệm song song trên người và động vật.

Theo ông Đặng Đức Anh, thế giới đang sử dụng 3 công nghệ sản xuất vaccine ngừa Covid-19. Đó là công nghệ sử dụng virus bất hoạt, công nghệ vector virus và công nghệ gien. Công nghệ sử dụng virus bất hoạt đang được Trung Quốc ứng dụng sản xuất vaccine và đang tiến hành thử nghiệm trên người ở giai đoạn ban đầu với kết quả có đáp ứng miễn dịch tương đối tốt. Tuy nhiên nếu ứng dụng công nghệ này, cơ sở vật chất để sản xuất vaccine cũng phải tương đương phòng an toàn sinh học cấp 3; nếu sản xuất đại trà sẽ khó đáp ứng trong giai đoạn hiện nay. Công nghệ gien đang được Mỹ, Anh sử dụng để sản xuất vaccine Covid-19.

TS Đỗ Tuấn Đạt lý giải, công nghệ mà Vabiotech sử dụng trong sản xuất vaccine phòng chống dịch bệnh là công nghệ vector virus thay vì các công nghệ vaccine bất hoạt hay sống giảm độc lực như truyền thống. Đây là công nghệ mới, đa năng, cho hiệu suất sản xuất cao, không phụ thuộc vào việc nuôi cấy toàn thể tác nhân gây bệnh, phù hợp đối với các vaccine đại dịch.

“Nhờ nguồn kinh phí tài trợ, Công ty đã nâng cấp được hệ thống nuôi cấy tế bào Bioreactor vốn đã được trang bị gần 10 năm trước. Model thế hệ mới này thích ứng hơn với công nghệ vector virus mà chúng tôi đang dùng”, TS Đỗ Tuấn Đạt cho hay.

Bên cạnh đó, Dự án nghiên cứu vaccine của Vabiotech có thể tăng tốc còn do được “hưởng lợi” từ những kết quả của đề tài nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học của virus SARS-CoV-2 mà Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đang triển khai.

Được biết, ngay từ đầu tháng 2/2020, 2 cán bộ nghiên cứu của Vabiotech đã được cử sang làm việc và phối hợp với các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm của Đại học Bristol (Anh), nỗ lực triển khai thực hiện nhiều công đoạn nghiên cứu nhằm đẩy nhanh tiến độ của Dự án. Một trong hai người là ThS Mạc Văn Trọng.

Theo chia sẻ của ông Trọng, ê kip này đã kịp quay về Việt Nam ngay sát thời điểm đóng cửa hàng không quốc tế hồi cuối tháng 3, sau 14 ngày cách ly tập trung, họ đã có gần 1 tháng cách ly kép, tức là vừa cách ly, vừa ăn ngủ làm việc tại phòng thí nghiệm, cho đến khi có vaccine tiêm cho động vật hồi cuối tháng 4 vừa qua.

Với ThS Trọng và nhóm nghiên cứu của Công ty Vabiotech, kết quả này có ý nghĩa “sống còn”. Dự án nghiên cứu, sản xuất vaccine phòng Covid-19 mà họ theo đuổi đang đi đúng hướng và đã cho kết quả bước đầu. “4 tháng quên ăn quên ngủ của chúng tôi đã được đền đáp”- nhà nghiên cứu của Vabiotech chia sẻ.

Ở giai đoạn tiếp theo, vắc xin dự tuyển sẽ được phát triển thành vắc xin hoàn chỉnh, ổn định và đủ tiêu chuẩn để sử dụng cho người. Nhóm nghiên cứu cũng sẽ xây dựng quy trình sản xuất thương mại để có thể đáp ứng quy mô sản xuất lên tới hàng triệu, thậm chí là hàng chục triệu liều.

Theo TS Đỗ Tuấn Đạt, Dự án lần này không chỉ dừng lại ở việc cho ra đời loại vaccine mà cả thế giới đang trông đợi, mục tiêu lớn hơn là giúp tăng tính chủ động về vaccine cho Việt Nam, nhất là các vaccine đại dịch. Nếu trong tương lai xuất hiện thêm chủng Corona virus mới gây đại dịch ở người, với công nghệ sẵn có trong tay, chỉ cần “lắp ráp” phần gen của chủng virus mới vào là rất nhanh sẽ cho ra đời loại vaccine mới, sẵn sàng và chủ động vaccine phòng chống dịch bệnh cho người dân.

Ông Đỗ Tuấn Đạt cho rằng, đây là lần đầu tiên, một vắc xin mới được phát triển trong thời gian ngắn như vậy. Thông thường, trước đây, để phát triển một vaccine cần thời gian 3-5 năm, mỗi khâu kéo dài hàng năm. Nhưng với công nghệ mới sử dụng vector virus, đã giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu, đánh giá, thử nghiệm. Đây cũng là lần đầu tiên Việt Nam bắt kịp nhịp với các nhà sản xuất quốc tế khi động vật được tiêm có kháng thể đáp ứng miễn dịch.

140 loại vaccine trên thế giới đang chạy đua

Cho đến nay, theo Tổ chức Y tế thế giới, có hơn 140 loại vaccine đang được các tổ chức và các nước trên thế giới phát triển để phòng Covid-19.

Trong đó, có hơn 125 loại vaccine đang ở giai đoạn tiền lâm sàng (chưa thử nghiệm trên người). 11 loại đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 (thử nghiệm trên người trưởng thành khỏe mạnh, để dò liều an toàn và hiệu quả). 8 loại đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 (nhằm tiếp tục đánh giá tính an toàn và tính sinh miễn dịch của vaccine, lựa chọn liều, lịch dùng thích hợp). 3 vaccine đang được thử nghiệm lâm sàng ở giai đoạn 3 (quy mô lớn ở nhiều nơi khác nhau nhằm đánh giá tính an toàn và hiệu quả của vaccine). Một loại vaccine đã được cho phép sử dụng giới hạn. Đây là vaccine của Trung Quốc do Công ty CanSino Biologics liên kết phát triển được cho phép dùng trong quân đội Trung Quốc từ ngày 25/6.