Vụ án Việt Á: Hành trình “hô biến” công trình nghiên cứu kit test

Chia % doanh thu tiêu thụ kit test

Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an (C03) đã có kết luận điều tra vụ án liên quan đến Việt Á. Trong đó, đề nghị truy tố 38 bị can, có nhiều người từng giữ chức vụ cao. Cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) Chu Ngọc Anh và cựu Thứ trưởng Phạm Công Tạc đều có tên trong danh sách này.

Kết luận điều tra xác định, đầu năm 2020, khi dịch Covid-19 bùng phát trên thế giới, thực hiện chủ trương của Chính phủ và Bộ KHCN về việc chủ động nghiên cứu, phục vụ công tác phòng, chống dịch, Học viện Quân y đã ra chủ trương giao Viện Nghiên cứu Y dược học quân sự tiến hành nghiên cứu, chế tạo bộ sinh phẩm phát hiện virus Corona.

Ngày 6/2/2020, ông Chu Ngọc Anh khi ấy là Bộ trưởng Bộ KHCN ký quyết định số 188 về việc phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, kinh phí, phương thức khoán chi và thời gian thực hiện nhiệm vụ “Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real time RT-PCR phát hiện chủng virus Corona mới 2019 (2019-nCoV)”. Học viện Quân y tổ chức chủ trì; chủ nhiệm là ông Hồ Anh Sơn - Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Y dược học Quân sự; tổng kinh phí thực hiện 18,98 tỷ đồng (từ ngân sách sự nghiệp khoa học và công nghệ trung ương). Thời gian thực hiện là 18 tháng.

Theo cơ quan điều tra, ông Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng Vụ KHCN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KHCN) là người có vai trò quyết định, giúp Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu, sử dụng kết quả nghiên cứu đề tài, lập hồ sơ đăng ký và được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành, sản xuất, tiêu thụ kit test xét nghiệm.

Theo đó, Phan Quốc Việt có mối quan hệ thân thiết với Trịnh Thanh Hùng và Hồ Anh Sơn từ khi Công ty Việt Á phối hợp với Học viện Quân y thực hiện Đề tài nghiên cứu, sản xuất test xét nghiệm vi khuẩn Lao do Bộ KHCN phê duyệt năm 2012-2013.

Khi dịch Covid-19 bùng phát và Học viện Quân y đề xuất thực hiện nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm, Hùng đã chủ động tham mưu, đề xuất để ngày 6/2/2020, Bộ KHCN có quyết định giao Học viện Quân y chủ trì, Công ty Việt Á phối hợp thực hiện Đề tài nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm.

Phan Quốc Việt và Trịnh Thanh Hùng có thỏa thuận ăn chia theo % doanh thu tiêu thụ kit test xét nghiệm của Việt Á. Việt đã đưa cho Hùng 2 lần tổng số tiền là 350.000 USD (tương đương hơn 8 tỷ đồng) tại nhà riêng của Hùng ở phố Trần Duy Hưng (quận Cầu Giấy, TP Hà Nội).

Lần đầu tiên là vào ngày 26/8/2020, Việt nhắn cho Hùng: “Yes Ô.H, có ít O2 rồi, tự tin đi Hà Nội” (O2 là tiền thanh toán từ hợp đồng 200.000 kit test do Bộ Y tế mua). Ô.H là ký tự riêng của Việt dùng để chỉ Hùng.

Khoảng 18h cùng ngày, Việt tiếp tục nhắn cho Hùng: “Em qua chờ ở nhà Ô.H nha”. Khi đến nhà Hùng ở phố Trần Duy Hưng, Việt xách túi xanh bên trong có chứa 100.000 USD đi vào nhà. Sau khi nói chuyện khoảng 30 phút, Việt đưa túi màu xanh cho Hùng và nói: “Em mới nhận được một ít thanh toán, em có tí cảm ơn anh đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ trong thời gian vừa qua”. Hùng nói “Anh cảm ơn”.

Lần thứ 2 là vào đầu tháng 2/2021, Việt và nhân viên Công ty Việt Á đang hỗ trợ chống dịch ở tỉnh Hải Dương. Ngày 8/2/2021, Việt đi từ Hải Dương lên Hà Nội, thuê khách sạn ở phố Đội Cấn. Sau đó, Việt lại chuẩn bị một túi màu xanh bên trong chứa 250.000 USD rồi đi đến nhà ông Hùng.

Sau 30 phút nói chuyện, Việt đưa túi chứa 250.000 USD cho Hùng rồi nói: “Em có tí quà chúc Tết anh”. Hùng cảm ơn sau đó Việt ra về. Cơ quan điều tra đánh giá: Trong quá trình thông đồng giúp Công ty Việt Á được cấp số đăng ký lưu hành, sản xuất, tiêu thụ Test xét nghiệm, thu lời bất chính, Trịnh Thanh Hùng và Phan Quốc Việt thỏa thuận ăn chia % tiền doanh thu của Công ty Việt Á từ việc tiêu thụ Test xét nghiệm. Sau đó, Phan Quốc Việt đã 2 lần đưa Trịnh Thanh Hùng tổng số tiền 350.000 USD (tương đương hơn 8 tỷ đồng).

Trịnh Thanh Hùng bị cơ quan điều tra đề nghị truy tố về tội “nhận hối lộ”, quy định tại Khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự, với số tiền 350.000 USD.

Quá trình hối lộ của Phan Quốc Việt

Để có được sự đồng thuận của Bộ KHCN trong quá trình “hô biến” công trình nghiên cứu của Nhà nước thành của Việt Á, Phan Quốc Việt cũng đã đưa tiền cho những lãnh đạo cao nhất của Bộ.

Theo Kết luận điều tra, chiều 19/4/2021, Phan Quốc Việt (Chủ tịch Việt Á) nhắn tin qua ứng dụng Viber hẹn và được Phạm Công Tạc đồng ý gặp tại phòng làm việc của Tạc tại trụ sở Bộ KHCN. Khi đến trụ sở Bộ KHCN, Việt đăng ký với bộ phận bảo vệ để lấy thẻ và đi cầu thang bộ lên thẳng phòng làm việc của Tạc tại tầng 3.

Trước khi đến, Việt chuẩn bị 50.000 USD (tương đương hơn 1,1 tỷ đồng) để trong túi màu xanh có in website và số điện thoại hotline của Việt Á cùng với vài hộp khẩu trang và nước rửa tay. Sau khi trao đổi xã giao với Phạm Công Tạc, Việt cầm túi màu xanh có chứa USD đặt lên bàn và nói: “Em cảm ơn anh, anh tạo điều kiện cho bọn em đề tài và hỗ trợ tụi em rất nhiệt tình. Nếu tình hình tốt thì sắp tơi em sẽ ghé thăm anh nữa”.

Tạc nói: “Cảm ơn chú, tớ vì việc chung thôi”. Sau đó, Phan Quốc Việt lấy ra chai nước rửa tay khô, khẩu trang để giới thiệu tính năng, cách sử dụng với Tạc.

Cơ quan điều tra xác định, số tiền 50.000 USD được Việt rút tiền mặt từ tài khoản cá nhân, sau đó đổi ra USD và mang ra Hà Nội. Việt đưa tiền cho Tạc với mục đích cảm ơn Tạc đã tạo điều kiện cho Việt Á tham gia đề tài nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm, tổ chức nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài làm căn cứ để Việt Á hoàn thiện hồ sơ đăng ký, không đề xuất thu hồi khi Việt Á sử dụng test xét nghiệm là kết quả nghiên cứu Đề tài thuộc sở hữu nhà nước.

Tương tự đối với Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng KHCN), cơ quan điều tra xác định, sáng 27/8/2020, Việt nhắn tin qua ứng dụng Viber cho Chu Ngọc Anh để xin gặp nhưng Chu Ngọc Anh không trả lời. Chiều cùng ngày, Việt khoác theo 1 balo màu xanh, bên trong có 200.000 USD và một số khẩu trang, nước rửa tay đến trụ sở Bộ KHCN và được ông Nguyễn Mai Dương - Chánh Văn phòng Bộ KHCN đưa lên phòng làm việc của Chu Ngọc Anh.

Khi vào phòng làm việc, Chu Ngọc Anh và Việt nói chuyện xã giao. Việt giới thiệu sản phẩm khẩu trang y tế mà Công ty Việt Á mới nghiên cứu được. Khi ra về, Việt mở balo lấy túi màu xanh đưa Chu Ngọc Anh và nói có chút quà cảm ơn. Chu Ngọc Anh cất túi vào buồng ngủ phía trong phòng làm việc.

Khoảng cuối tháng 9/2020, khi dọn dẹp phòng làm việc tại trụ sở Bộ KHCN để chuyển đến phòng làm việc tại Trụ sở UBND TP Hà Nội, Chu Ngọc Anh thấy túi quà do Việt đưa, kiểm tra bên trong thấy chứa 200.000 USD.

“Các hành vi nêu trên tạo điều kiện để Công ty Việt Á biến test xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu Nhà nước, thành sản phẩm thương mại thuộc sở hữu của Công ty Việt Á. Sản xuất, thương mại hóa, thu lời bất chính, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, tổ chức, cá nhân” - Kết luận điều tra nêu rõ.

Trong vụ án này, Phan Quốc Việt được đánh giá là người chủ mưu cầm đầu, nhiều lần trực tiếp mang hàng trăm nghìn USD đi “bôi trơn”, hối lộ. Vụ án được xác định gây thiệt hại hơn 833 tỷ đồng cho Nhà nước.

Cơ quan điều tra xác định, Phan Quốc Việt đã đưa hối lộ bị can Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký của bị can Long) 4 tỷ đồng; Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế - Bộ Y tế) 300.000 USD; Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó Vụ KH-CN) 350.000 USD; Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính - Bộ Y tế) 100.000 USD; Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc CDC Hải Dương) 27 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Việt còn chi tiền “cảm ơn” cho Chu Ngọc Anh 200.000 USD, Phạm Công Tạc 50.000 USD và Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư tỉnh Hải Dương) 200.000 USD.