Vụ phá Vườn quốc gia ở Nam Định: Cảnh sát xác minh nguồn gốc đất và cây rừng bị chặt phá

Liên quan vụ việc người dân ở Nam Định có hành vi huy động nhân lực, phương tiên vào khu vực Cồn Lu, nằm trong Vườn quốc gia Xuân Thủy chặt cây, hút cát, cải tạo đầm bãi (được phát hiện 2 lần, vào ngày 7/6 và 22/8), ngày 29/8, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nam Định có văn bản phúc đáp công văn đề nghị làm rõ hồ sơ, diện tích và nguồn gốc diện tích rừng bị chặt, phá của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Giao Thủy (nơi có Vườn).

Theo văn bản, sau khi nhận được đề nghị, Sở này đã chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm phối hợp với Vườn quốc gia Xuân Thủy và các đơn vị có liên quan tiến hành kiểm tra, rà soát tại hiện trường, hồ sơ, tài liệu liên quan đến quản lý đất và rừng tại khu vực Vườn quốc gia Xuân Thủy.

Dẫn báo cáo ngày 14/6 của Vườn Quốc gia Xuân Thủy, báo cáo ngày 24/8 của Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải, Chi cục Kiểm Lâm; Biên bản Kiểm tra hiện trường tại khu vực Cồn Lu, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nam Định cho biết kết quả tổng hợp đến ngày 23/8 tại đây có 6.804 m2 đất có cây ngập mặn, cây phi lao tái sinh tự nhiên bị chặt phá (trong đó có khoảng 500 cây ngập mặn và 130 cây Phi lao); 5.605 m2 đất bãi bồi đã bị tự ý cải tạo.

“Toàn bộ diện tích trên thuộc phân khu phục hồi sinh thái của Vườn quốc gia Xuân Thủy”, cơ quan quản lý cấp tỉnh ở Nam Định khẳng định.

Dẫn quy định tại Điều 8 Thông tư số 33/2018/TT-BNNPTNT ngày 16/11/2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định về điều tra, kiểm kê và theo dõi diễn biến rừng (diện tích chưa có rừng bao gồm diện tích có cây gỗ tái sinh đang trong giai đoạn khoanh nuôi, phục hồi để thành rừng; diện tích đã trồng cây rừng nhưng chưa đạt các tiêu chí thành rừng; diện tích khác đang được sử dụng để bảo vệ và phát triển rừng), Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nam Định cho biết, diện tích cây ngập mặn, cây phi lao trên (cây bị chặt phá) là diện tích cây tái sinh tự nhiên, chưa thành rừng, chưa có hồ sơ khoanh nuôi tái sinh nên chưa được cập nhật vào số liệu hiện trạng rừng để theo dõi, quản lý, do vậy chưa được coi là diện tích rừng đặc dụng.

Dẫn căn cứ theo Mục 1.2.3.3, Phụ lục số 01 Thông tư số 27/2018/TTBTNMT ngày 14/12/2018 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về thống kê, kiểm kê đất đai và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất (Đất đang được sử dụng để phát triển rừng đặc dụng: Thống kê, kiểm kê diện tích đất đã được giao, cho thuê sử dụng vào mục đích rừng đặc dụng và đã, đang được trồng rừng (rừng mới trồng) hoặc đang trong giai đoạn khoanh nuôi tái sinh tự nhiên hoặc khoanh nuôi tái sinh có kết hợp trồng bổ sung cây lâm nghiệp theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhưng chưa đạt tiêu chuẩn rừng; kể cả diện tích các hạng mục công trình hạ tầng cơ sở kỹ thuật trong rừng theo thiết kế phục vụ cho bảo vệ, phát triển rừng như nêu tại điểm 1.2.1.1 Phụ lục này), Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nam Định nêu ý kiến: “Việc xác định mục đích sử dụng các loại đất đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Giao Thủy nghiên cứu các căn cứ theo các quy định thuộc lĩnh vực đất đai để xử lý”.

Tuy nhiên, trong văn bản phúc đáp, dẫn Quyết định số 01/2003/QĐ-TTg ngày 02/01/2003 của Thủ tướng Chính phủ (về việc chuyển Khu bảo tồn đất ngập nước Xuân Thủy thành Vườn quốc gia Xuân Thủy, với tổng diện tích là 7.100 ha, trong đó có 3.100 ha đất nổi và 4.000 ha là đất ngập nước; dẫn Quyết định số 2156/QĐ-UBND ngày 23/10/2015 của UBND tỉnh Nam Định (về việc phê duyệt khối lượng kiểm kê rừng năm 2015), Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nam Định khẳng định: “Diện tích đất nơi có cây ngập mặn, cây phi lao bị chặt phá và diện tích đất bãi bồi nơi bị tự ý cải tạo là thuộc phân khu phục hồi sinh thái của Vườn quốc gia Xuân Thủy và do Vườn quốc gia Xuân Thủy quản lý”.

Ngoài ra, cơ quan quản lý cấp tỉnh ở Nam Định dẫn quy định tại Điều 2, Luật Lâm nghiệp năm 2017 (Phân khu phục hồi sinh thái của rừng đặc dụng là khu vực được quản lý, bảo vệ chặt chẽ để rừng phục hồi hệ sinh thái tự nhiên của vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn loài - sinh cảnh) để đi đến khẳng định: “Khu diện tích đất có cây bị chặt phá và bãi bồi bị tự ý cải tạo trên là trái quy định đối với công tác quản lý, bảo vệ chặt chẽ rừng phục hồi hệ sinh thái tự nhiên tại Vườn quốc gia Xuân Thủy”.

Trước đó, như Đại Đoàn Kết Online đã thông tin, vào ngày 7/6, qua tuần tra, Đoàn công tác gồm đại diện Vườn quốc gia Xuân Thủy, UBND xã Giao Lạc, Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải và Đồn Biên phòng Ba Lạt phát hiện tại khu vực Cồn Lu (vị trí tọa độ E00607295 - N02234672) thuộc địa phận quản lý hành chính xã Giao Lạc giáp ranh giới xã Giao Xuân (huyện Giao Thủy) xảy ra việc người dân tự ý huy động máy móc, thuê nhân công hút cát cải tạo bãi, chặt phá cây phi lao, cây ngập mặn; yêu cầu dừng các hành vi trên, giữ nguyên hiện trường.

Vào ngày 8/6, Đoàn đã làm việc với các cá nhân liên quan là ông Nguyễn Văn Phê (50 tuổi, trú khu Đông Nhất, thị trấn Ngô Đồng, huyện Giao Thủy), ông Trần Văn Hạp (66 tuổi, trú xóm 8, xã Giao Lạc, huyện Giao Thủy) để xác minh vụ việc.

Theo khai nhận của ông Phê, chính người này đã thuê một người tên Hiếu ở địa phương cùng phương tiện vào khu vực Cồn Lu hút cát, cải tạo bãi; thuê vợ chồng ông Huỳnh, bà Dung chặt phá cây. Tuy nhiên, người này khai đã chỉ đạo bà Dung chặt một số cây phi lao để cắm vây còn phần diện tích cây ngập mặn ở khu vực rừng tái sinh là do ông Huỳnh tự ý chặt. Đoàn công tác sau đó đã yêu cầu ông Phê và những người làm thuê giữ nguyên hiện trạng, không được di chuyển máy móc, phương tiện ra khỏi hiện trường.

Đến ngày 12/6, trên cơ sở báo cáo của Vườn quốc gia Xuân Thủy, UBND huyện Giao Thủy đã tổ chức hội nghị giữa các bên liên quan để giải quyết vụ việc trên. Tại đây, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Giao Thủy Cao Thành Nam đã đề nghị các bên liên quan cung cấp hồ sơ, tài liệu và đề xuất giải pháp để giải quyết vụ việc.

Đến ngày 13/6, Ban quản lý Vườn quốc gia Xuân Thủy, đại diện Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải đã làm việc với Công an huyện Giao Thủy để cung cấp chi tiết hồ sơ vụ việc vi phạm, đồng thời cung cấp các văn bản pháp lý, bản đồ hiện trạng và bản đồ quy hoạch có liên quan tại khu vực vi phạm để hỗ trợ việc điều tra, xác minh và giải quyết vụ việc.

Cũng trong ngày 13/6, Vườn quốc gia Xuân Thủy phối hợp với UBND xã Giao Lạc, Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải và Đồn Biên phòng Ba Lạt đã kiểm tra, xác minh hiện trường vi phạm để củng cố, hoàn thiện hồ sơ pháp lý có liên quan để báo cáo UBND huyện Giao Thủy.

Đáng nói là, trong khi vụ việc đang trong quá trình xử lý thì đến ngày 22/8 qua kiểm tra, Đoàn công tác lại phát hiện tại vị trí ngày 7/6 ông Nguyễn Văn Phê và những người làm thuê bị phát hiện, lập biên bản về hành vi chặt cây phi lao, cây ngập mặn, hút cát, tự ý cải tạo đầm bãi lại tiếp tục tái diễn các hành vi vi phạm.

Liên quan vụ việc, ngày 23/8 UBND tỉnh Nam Định ra văn bản chỉ đạo, giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, UBND huyện Giao Thủy và các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Vườn quốc gia Xuân Thủy nằm ở cửa Ba Lạt, nơi sông Hồng đổ về biển với một bên là huyện Giao Thủy (Nam Định) một bên là huyện Tiền Hải (Thái Bình), là một hệ sinh thái đất ngập nước vùng cửa sông. Từ năm 1989 Vườn đã tham gia Công ước Ramsar và từ năm 2004 được UNESCO công nhận là vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển vùng châu thổ sông Hồng.

Đặc trưng của Vườn là bạt ngàn cây sú vẹt, mênh mông đầm bãi với rất nhiều loài thủy sản. Vườn cũng được biết đến như một “ga chim” khi hàng năm các loài chim di trú trên hành trình tránh rét thường về đây “dưỡng sức”, chuẩn bị cho hành trình tiếp theo. Lâu nay, Vườn không chỉ là địa chỉ tìm đến của các nhà nghiên cứu mà còn là địa chỉ tham quan, trải nghiệm của nhiều du khách, hội, nhóm…

Tuy nhiên, trong nhiều năm qua nhiều vụ việc xâm hại Vườn quốc gia này đã được ghi nhận.