Vùng kinh tế đặc biệt khó khăn: Cần cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp sử dụng lao động người dân tộc thiểu số
Nhiều chính sách khuyến khích sử dụng và đào tạo lao động là người dân tộc thiểu số hiện khó áp dụng, thậm chí bất lợi cho doanh nghiệp, tổ chức. Điều này rất cần một sự điều chỉnh từ các cơ quan chuyên môn để đảm bảo quyền lợi các bên.
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) Võ Văn Hưng, đến thời điểm này, Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã sử dụng và đào tạo lao động là người dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn đã áp dụng vào thực tế được hơn 12 năm và dần xuất hiện những vấn đề mới cần điều chỉnh. Chẳng hạn, doanh nghiệp muốn hưởng chính sách về đất buộc phải sử dụng đất vào mục đích sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản mới được hỗ trợ nên chưa thu hút được các tổ chức, doanh nghiệp ở lĩnh vực này.
Ông Nguyễn Văn Liên - chủ doanh nghiệp chế biến các sản phẩm lâm sản (tỉnh Lai Châu) phản ánh, theo quy định của Luật Đất đai, doanh nghiệp không phải lập hồ sơ đề nghị miễn giảm tiền thuê đất nên không có căn cứ để xác định tỷ lệ lao động là người dân tộc thiểu số theo quy định. Một bất cập khác, hơn 10 lao động mới tuyển vào công ty muốn thạo việc và đáp ứng được tiêu chí của doanh nghiệp cần phải được đào tạo tại chỗ nhưng doanh nghiệp không được phép đào tạo mà buộc phải gửi lao động tới các cơ sở đào tạo đủ điều kiện hoạt động giáo dục nghề nghiệp.
Báo cáo mới đây được Bộ NNMT gửi tới Chính phủ cho thấy, Luật Doanh nghiệp năm 2020 thay thế Luật năm 2014 và quá trình thực hiện cổ phần hóa, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, thay đổi mức vốn điều lệ do nhà nước nắm giữ 100% dẫn đến một số doanh nghiệp nhà nước thay đổi tên và không nắm giữ 100% vốn điều lệ nên không còn thuộc đối tượng hỗ trợ theo Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg của Chính phủ khi làm thủ tục thanh toán tiền hỗ trợ với nhà nước không được hỗ trợ nên phải treo số tiền đã hỗ trợ người lao động.
Để giải quyết các vướng mắc trên, Bộ NNMT cùng nhiều bộ ngành khác kiến nghị tới Chính phủ, sửa đổi hoặc bổ sung về đối tượng áp dụng cho phù hợp với Luật doanh nghiệp, đồng thời, mở rộng đối tượng hỗ trợ sang lĩnh vực chế biến nông sản và áp dụng đối với tất cả các doanh nghiệp; bổ sung hỗ trợ đào tạo cho lao động là người dân tộc thiểu số theo hình thức thực hành tại chỗ, đào tạo lại để chuyển đổi nghề theo kế hoạch của đơn vị sử dụng lao động; tăng thời gian hỗ trợ nộp thay bảo hiểm cho đơn vị sử dụng lao động lên 10 năm; nghiên cứu cắt giảm thủ tục, thời gian xét duyệt cấp kinh phí và tiếp tục hỗ trợ tiền thuê đất cho đơn vị sử dụng lao động. Cùng với đó, hỗ trợ cho doanh nghiệp đang hưởng chính sách nhưng do thay đổi Luật Doanh nghiệp năm 2020 không còn thuộc đối tượng các khoản chi phí đào tạo, bảo hiểm và hỗ trợ tiền thuê đất từ năm 2021 đến nay.
Thứ trưởng Võ Văn Hưng cho biết, trước đây các văn bản của Bộ NNMT và cùng nhiều bộ ngành khác sử dụng cụm từ: “Các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên nông, lâm, thủy sản do nhà nước làm chủ sở hữu; Ban quản lý rừng đặc dụng, Ban quản lý rừng phòng hộ; hợp tác xã; các doanh nghiệp ngoài Nhà nước (bao gồm cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài) sử dụng đất vào mục đích sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản”. Nay để phù hợp thực tế, cần thay bằng cụm từ: “Tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản” để không hạn chế đối tượng doanh nghiệp và phù hợp với Luật Doanh nghiệp năm 2020, mở rộng đối tượng sang cả chế lĩnh vực biến nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản.
Song song với đó, kinh phí hỗ trợ đào tạo, ngoài việc cấp cho đơn vị sử dụng lao động, còn cần cấp cho cơ sở đào tạo để đơn vị sử dụng có thể gửi đào tạo thông qua đơn vị đào tạo trong trường hợp lao động không đủ lớp và cơ sở đào tạo phải đào tạo lao động của nhiều đơn vị trong 1 lớp học.
