Xây dựng Cà Mau thành địa phương điển hình về bảo vệ người dân trên không gian mạng
Trong khuôn khổ Hội thảo “An toàn số cho cộng đồng – Xây dựng Cà Mau thành địa phương điển hình về bảo vệ người dân trên không gian mạng” do Báo Đại đoàn kết phối hợp với Hiệp hội Chuyển đổi số tỉnh Cà Mau tổ chức, ghi nhận nhiều ý kiến tâm huyết của lãnh đạo tỉnh và các giải pháp bảo vệ người dân trên không gian mạng.
Những năm gần đây, cùng với quá trình chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi cả nước, kéo theo tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng ngày càng gia tăng nhanh chóng, diễn biến phức tạp, với phương thức, thủ đoạn tinh vi, chuyên nghiệp và có tổ chức. Từ các đô thị lớn đến khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, không gian mạng đã trở thành “mặt trận mềm” tiềm ẩn không ít rủi ro đối với người dân.
Theo thống kê của các cơ quan chức năng, phần lớn các vụ việc xâm phạm an ninh mạng hiện nay có liên quan trực tiếp đến mạng xã hội, ứng dụng viễn thông và dịch vụ tài chính số. Các đối tượng tội phạm lợi dụng tâm lý nhẹ dạ, thiếu kỹ năng số của người dân để thực hiện hàng loạt hành vi lừa đảo như: giả danh cơ quan Nhà nước, ngân hàng; đầu tư tài chính, chứng khoán, ngoại hối; tuyển cộng tác viên online; cài đặt ứng dụng độc hại chiếm quyền điều khiển thiết bị; chiếm đoạt, giả mạo tài khoản mạng xã hội để vay mượn tiền người thân.
Thực tế tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nơi quá trình số hóa đang diễn ra nhanh nhưng mặt bằng nhận thức số chưa đồng đều, người dân, doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã và học sinh – sinh viên trở thành nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Các vụ việc lừa đảo không chỉ gây thiệt hại lớn về kinh tế mà còn làm xói mòn niềm tin xã hội, ảnh hưởng đến an ninh trật tự và uy tín của chính quyền địa phương.
Riêng tại tỉnh Cà Mau, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản đang đặt ra những thách thức rất đáng lo ngại. Tính đến tháng 12/2025, trên địa bàn đã ghi nhận 91 vụ việc với tổng thiệt hại ước tính lên đến 105 tỷ đồng. Trong đó, đã khởi tố 77 vụ, đang tiếp tục xác minh 14 vụ; điều tra làm rõ được 4 vụ, bắt giữ 6 đối tượng liên quan.
Chia sẻ tại Hội thảo, Thượng tá Trần Duy Kiên, Phó Trưởng phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Cà Mau cho biết: Thời gian qua, tình trạng tin giả và các hành vi lừa đảo trên không gian mạng tại Cà Mau diễn biến ngày càng phức tạp, với thủ đoạn tinh vi, chuyên nghiệp, liên tục thay đổi. Các đối tượng lợi dụng mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin và công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo để mạo danh cơ quan nhà nước, doanh nghiệp dịch vụ công, ngân hàng, từ đó dẫn dụ người dân cung cấp thông tin cá nhân, mã xác thực hoặc cài đặt ứng dụng độc hại, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.
Theo Thượng tá Trần Duy Kiên, Phó Trưởng Phòng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Cà Mau, thực tiễn cho thấy, tội phạm mạng không đánh vào công nghệ trước, mà đánh thẳng vào tâm lý chủ quan, sự thiếu thông tin và niềm tin của người dân. Vì vậy, bên cạnh các biện pháp nghiệp vụ, Công an tỉnh Cà Mau xác định việc nâng cao nhận thức, kỹ năng nhận diện tin giả và hành vi lừa đảo cho người dân chính là “lá chắn” bền vững nhất trên không gian mạng.
Thượng tá Trần Duy Kiên, Phó Trưởng Phòng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Cà Mau khuyến cáo người dân: Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, hình ảnh căn cước công dân, dữ liệu sinh trắc học cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào qua điện thoại, mạng xã hội; không truy cập các đường link lạ, không cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc. Khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn, cần bình tĩnh kiểm chứng thông tin và chủ động liên hệ cơ quan công an nơi gần nhất để được hỗ trợ kịp thời. Việc xây dựng môi trường mạng an toàn không thể chỉ trông chờ vào lực lượng chức năng, mà cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị, báo chí và mỗi người dân, để mỗi cá nhân thực sự trở thành một “tấm khiên sống” bảo vệ mình và cộng đồng trên không gian mạng.
Một trong những trường hợp điển hình mới đây là vụ việc của ông Đỗ Công Huyên, nhân viên bảo vệ Trường THCS 1 Sông Đốc (xã Sông Đốc, tỉnh Cà Mau). Bằng thủ đoạn mạo danh nhân viên ngành nước, các đối tượng đã tiếp cận, tạo dựng niềm tin, yêu cầu cung cấp thông tin căn cước công dân và xác thực khuôn mặt để “lưu hồ sơ điện tử”. Chỉ trong thời gian rất ngắn, toàn bộ số tiền hơn 350 triệu đồng tích góp nhiều năm của gia đình ông đã bị chiếm đoạt. Đây không phải là trường hợp cá biệt, mà là hồi chuông cảnh báo rõ nét về mức độ nguy hiểm của tội phạm mạng hiện nay.
Trước thực trạng đó, lực lượng Công an tỉnh Cà Mau xác định: Bên cạnh các biện pháp nghiệp vụ, việc xây dựng “lá chắn số” từ chính nhận thức của người dân là giải pháp căn cơ, lâu dài và bền vững nhất. Thời gian qua, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh đã chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, trường học tổ chức hơn 20 buổi tuyên truyền, tập huấn, thu hút trên 25.000 lượt người tham dự. Nội dung tập trung vào kỹ năng thực chiến: bảo mật thông tin cá nhân, nhận diện thủ đoạn lừa đảo, xử lý tình huống khi bị “bắt cóc online”, thao túng tâm lý qua mạng.
Đặc biệt, nhận thấy học sinh, sinh viên là nhóm dễ bị tổn thương, chiến dịch “Không một mình – Cùng nhau an toàn trực tuyến” đã được triển khai tại nhiều trường học trên địa bàn tỉnh, trang bị cho các em kỹ năng nhận biết, ứng phó khi bị dụ dỗ, bắt nạt, xâm hại trên không gian mạng, góp phần lan tỏa thông điệp không để ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số.
Chia sẻ tại hội thảo, ông Nguyễn Công Thắng, Trưởng Phòng Tuyên truyền - Báo chí - Xuất bản Ban Tuyên giáo và Dân dân Tỉnh ủy Cà Mau cho biết, thực tiễn thời gian qua cho thấy, cùng với mặt tích cực của công nghệ và mạng xã hội, Cà Mau đang chịu tác động ngày càng rõ nét của các loại hình thông tin xấu độc, tin giả, lừa đảo công nghệ cao. Không ít người dân, nhất là ở vùng nông thôn, ven biển, đã trở thành nạn nhân của các chiêu trò mạo danh ngân hàng, đầu tư tài chính, việc làm online, thậm chí là xuyên tạc chính sách, bôi nhọ cán bộ, gây hoang mang dư luận.
Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra không chỉ là “xử lý thế nào?”, mà quan trọng hơn là ai sẽ đứng ra tạo dựng ‘lá chắn thông tin’ cho người dân – một lá chắn mềm, bền vững, dựa trên nhận thức, niềm tin và khả năng tự bảo vệ của cộng đồng. Và ở đây, báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng, mang tính tiên phong và dẫn dắt.
Theo ông Thắng, Báo chí cách mạng Việt Nam, trong đó có các cơ quan báo chí trung ương và địa phương hoạt động tại Cà Mau, trong đó có Báo Đại đoàn kết không chỉ là kênh truyền tải thông tin, mà còn là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng – văn hóa. Trách nhiệm xã hội của báo chí hôm nay không dừng lại ở việc đưa tin nhanh, đúng, trúng, mà phải đi xa hơn: chủ động định hướng, giải thích, phản biện và bảo vệ người dân trước những luồng thông tin sai lệch.
Thực tiễn ở Cà Mau cho thấy, khi báo chí vào cuộc kịp thời, những “điểm nóng thông tin” đã được hạ nhiệt; nhiều vụ việc tin đồn thất thiệt về môi trường, giá nông sản, thủy sản, chính sách hỗ trợ đã được làm rõ, góp phần ổn định sản xuất và đời sống nhân dân. Điều đó khẳng định một chân lý: báo chí chính là tuyến phòng thủ đầu tiên trong việc bảo vệ niềm tin xã hội.
Tuy nhiên, để xây dựng một “lá chắn thông tin” đủ mạnh, báo chí không thể đơn độc. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tuyên giáo và dân vận, cơ quan quản lý Nhà nước, lực lượng Công an chuyên trách, doanh nghiệp công nghệ và chính quyền địa phương. Trong đó, báo chí giữ vai trò trung tâm kết nối, lan tỏa và dẫn dắt dư luận.
“Khi báo chí thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của mình, mỗi bài báo, mỗi chương trình truyền thông sẽ trở thành một lớp “lá chắn thông tin”, góp phần bảo vệ người dân vùng sông nước Cà Mau trước những rủi ro vô hình nhưng đầy nguy hiểm của không gian mạng”, ông Thắng cho hay.
Bên cạnh đó, các tham luận của VNPT và MobiFone đã cung cấp góc nhìn toàn diện về xu thế an ninh mạng trong nước và quốc tế, đồng thời cho thấy vai trò nòng cốt của các doanh nghiệp viễn thông – công nghệ trong việc xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng, thông qua hạ tầng kỹ thuật, giải pháp công nghệ và cơ chế cảnh báo sớm.
Được sự uỷ quyền của Thường trực Tỉnh uỷ, bà Võ Thị Ngọc
Hân - Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cà Mau thay mặt lãnh đạo tỉnh yêu cầu các cấp
Lực lượng chức năng tiếp tục chủ động nắm tình hình, đấu tranh phòng, chống tội phạm công nghệ cao, đồng thời tăng cường phối hợp với doanh nghiệp viễn thông, công nghệ và các tổ chức xã hội – nghề nghiệp để bảo vệ người dân một cách hiệu quả, kịp thời. Đồng thời các cơ quan báo chí, truyền thông cần phát huy mạnh mẽ vai trò định hướng dư luận, lan tỏa thông tin tích cực, góp phần xây dựng môi trường mạng lành mạnh, an toàn và nhân văn cho cộng đồng.
“Với sự đồng hành của các cơ quan Trung ương, sự chủ động của chính quyền địa phương, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và báo chí, cùng với sự hưởng ứng của người dân, Cà Mau sẽ từng bước trở thành địa phương điển hình trong bảo vệ người dân trên không gian mạng, đóng góp thiết thực cho mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh và khu vực ĐBSCL”, bà Hân nhấn mạnh.
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Tổng Biên tập Báo Đại đoàn kết Trần Bảo Trung trân trọng cảm ơn Hiệp hội Chuyển đổi số tỉnh Cà Mau đã phối hợp chặt chẽ với Báo trong công tác tổ chức; cảm ơn sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh; cảm ơn các chuyên gia, doanh nghiệp và quý đại biểu đã mang đến hội thảo nhiều ý kiến sâu sắc, thực tiễn và có giá trị định hướng cao.
Theo Phó Tổng Biên tập Báo Đại đoàn kết Trần Bảo Trung, trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, báo chí – trong đó có Báo Đại đoàn kết (Cơ quan ngôn luận của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) tiếp tục giữ vị trí quan trọng là “người gác cổng thông tin”, góp phần đấu tranh chống tin giả, tin sai lệch, tin độc hại. Tuy nhiên, trước sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội, mỗi người dân đều trở thành một chủ thể thông tin, việc nâng cao “sức đề kháng thông tin” cần được xác định là trách nhiệm chung của toàn xã hội.
Cà Mau – vùng đất cực Nam của Tổ quốc – đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong xây dựng chính quyền điện tử, công dân số, nông thôn thông minh. Hội thảo hôm nay cho thấy quyết tâm rất rõ của địa phương trong việc song hành giữa chuyển đổi số và bảo đảm an toàn số, hướng tới xây dựng cho mỗi người dân một “miễn dịch số” vững vàng, từ nhận thức, kỹ năng đến ý thức khi tham gia không gian mạng.
Điểm nhấn của hội thảo không chỉ nằm ở các nội dung trao đổi chuyên môn, mà còn ở ý nghĩa lan tỏa cộng đồng, hướng tới hình thành các hành động thiết thực, cụ thể về an toàn số – những việc làm tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa lâu dài trong việc giúp người dân chủ động bảo vệ mình và gia đình trên môi trường số.
Phó Tổng Biên tập Báo Đại đoàn kết Trần Bảo Trung chia sẻ thêm: Trong năm 2025, Báo Đại Đoàn Kết đã để lại nhiều dấu ấn ý nghĩa tại tỉnh Cà Mau thông qua Chương trình “Tự hào Tổ quốc tôi” được tổ chức tại Đất Mũi và Chương trình “Vinh danh người truyền lửa”, trong đó Cà Mau vinh dự có đại diện được lựa chọn là một trong những gương mặt tiêu biểu toàn quốc vì những đóng góp nổi bật cho cộng đồng và xã hội. Những hoạt động đó cho thấy sự gắn bó, đồng hành thực chất và lâu dài của Báo Đại Đoàn Kết với địa phương.
Phó Tổng Biên tập Trần Bảo Trung khẳng định cam kết tiếp tục đồng hành cùng các tỉnh, thành phố, trong đó có Cà Mau, trong việc phát triển các chuyên trang, chuyên mục và các chiến dịch truyền thông về an toàn số, góp phần xây dựng một môi trường thông tin an toàn, lành mạnh, minh bạch và nhân văn.
