Xây dựng một trung tâm tăng trưởng mới có năng lực cạnh tranh vùng và quốc gia

Tham dự buổi làm việc có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng: Lê Minh Hưng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; Nguyễn Duy Ngọc, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các đồng chí: Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Lê Thành Long, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long…

Theo báo cáo tại hội nghị, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy 3 tỉnh đã bám sát sự chỉ đạo của Trung ương qua các nghị quyết, kết luận, chỉ thị gần đây, kịp thời chỉ đạo các cấp, ngành triển khai nghiêm túc, ban hành các văn bản thực hiện, thành lập Ban Chỉ đạo, xây dựng các chương trình hành động, kế hoạch cụ thể hóa, xác định rõ lộ trình, tiến độ thời gian, phân công nhiệm vụ cho từng thành viên, cơ quan, đơn vị. Các địa phương đã đề ra từ 14-20 nhiệm vụ cụ thể.

Đến nay, các nhiệm vụ cơ bản được thực hiện theo lộ trình, có sản phẩm và đạt chất lượng. Qua triển khai, đa số cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng thuận với chủ trương lớn của Đảng, góp phần vào sự phát triển chung của vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.

Về thực hiện mục tiêu phát triển, 3 tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế-xã hội. Năm 2024 và trong những tháng đầu năm 2025, tốc độ tăng trưởng kinh tế của 3 tỉnh tiếp tục duy trì ở mức khá, thể hiện đà phục hồi ổn định và chuyển biến tích cực trong cơ cấu nội tại.

Cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch rõ nét theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, giảm dần phụ thuộc vào nông nghiệp thuần túy. An sinh xã hội được bảo đảm, đời sống nhân dân ngày càng cải thiện. Tỷ lệ hộ nghèo tại Trà Vinh và Vĩnh Long giảm nhanh, trong đó Vĩnh Long đặt mục tiêu còn dưới 0,05% vào cuối năm 2025.

Chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công, người nghèo, người yếu thế được triển khai đồng bộ, đạt kết quả rõ rệt. Các chỉ tiêu về giải quyết việc làm đạt hoặc vượt kế hoạch. Hệ thống y tế, giáo dục được củng cố; nhiều địa phương đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu…

Phát biểu kết luận hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá những kết quả tích cực mà các địa phương đạt được không chỉ tạo nền tảng cho sự phát triển trong thời gian tới mà còn là tiền đề quan trọng để ba tỉnh tiến tới hợp nhất, hình thành một đơn vị hành chính-kinh tế mới có năng lực cạnh tranh cao, thực sự là một trong những cực tăng trưởng nhanh của vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Tổng Bí thư nêu rõ, bên cạnh kết quả tích cực, thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội tại ba tỉnh còn bộc lộ nhiều tồn tại mang tính cơ cấu và phổ biến. Quy mô kinh tế của từng địa phương còn nhỏ, phân tán; năng lực cạnh tranh, tính tự chủ và khả năng thu hút đầu tư chiến lược hạn chế.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ giải ngân đầu tư công ở cả ba địa phương đều thấp hơn kỳ vọng. Thu hút đầu tư FDI, nhất là vào các lĩnh vực mũi nhọn như năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến và logistics còn chậm. Liên kết kinh tế giữa ba địa phương và với vùng đồng bằng sông Cửu Long nhìn chung rời rạc. Các ngành kinh tế có lợi thế bổ sung như dừa, thủy sản, nông nghiệp hữu cơ, năng lượng sạch... vẫn phát triển theo chiều ngang, thiếu mô hình chuỗi giá trị tích hợp và phối hợp liên vùng.

Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội của cả ba tỉnh thiếu tính đồng bộ, nhất là các tuyến trục kết nối ra biển, cảng cạn, đường ven biển, các hành lang kinh tế đường thủy. Ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số chưa trở thành động lực phát triển thực chất. Tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo thấp; năng lực quản trị số trong các cơ quan công quyền còn hạn chế…

Những điểm nghẽn này cho thấy sự cần thiết cấp bách phải tổ chức lại không gian phát triển, nâng cao hiệu quả quản trị vùng, thống nhất quy hoạch, thúc đẩy liên kết kinh tế thực chất, kiến tạo một cực tăng trưởng mạnh hơn, hiệu quả hơn.

Tổng Bí thư nhấn mạnh việc sáp nhập, hợp nhất ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh là quyết định có tính chiến lược, đã được đánh giá, cân nhắc kỹ lưỡng trên hành trình hiện thực hóa các nghị quyết lớn của Bộ Chính trị về phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long, phát triển kinh tế tư nhân, khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới tổ chức chính quyền và nâng cao năng lực thực thi chính sách ở cấp địa phương.

Ba tỉnh có cơ cấu kinh tế, thế mạnh ngành nghề, vị trí địa lý mang tính bổ sung tự nhiên, tạo nền tảng thuận lợi để hợp nhất thành một thực thể phát triển hài hòa và toàn diện. Vĩnh Long giữ vị trí trung tâm vùng, có lợi thế kết nối liên tỉnh, đóng vai trò đầu mối trung chuyển nông sản và phát triển logistics nội vùng. Bến Tre nổi bật với nông nghiệp hữu cơ, công nghiệp chế biến dừa, kinh nghiệm trong phát triển kinh tế xanh và năng lượng tái tạo. Trà Vinh sở hữu lợi thế chiến lược về cảng biển, kinh tế biển và tiềm năng lớn về năng lượng gió, mặt trời.

Với vị trí nằm giữa hạ lưu sông Tiền, sông Hậu và giáp Biển Đông, tỉnh Vĩnh Long mới sau hợp nhất hội tụ đầy đủ các yếu tố để trở thành một trong những trung tâm kinh tế, logistics, nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo và dịch vụ biển của toàn vùng, giữ vai trò cầu nối giữa các tiểu vùng nội địa với không gian biển và chuỗi cung ứng quốc tế.

Ghi nhận các địa phương đã tích cực triển khai các nghị quyết, kết luận, chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương, Tổng Bí thư đề nghị 3 tỉnh tiếp tục bám sát thực tiễn địa phương, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ. Các địa phương cần tập trung rà soát, đánh giá mức độ hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra.

Tích cực xây dựng tầm nhìn phát triển cho tỉnh mới sau hợp nhất trên cơ sở sớm rà soát, điều chỉnh và tích hợp quy hoạch ba tỉnh thành một quy hoạch tổng thể, bảo đảm tính đồng bộ, không chồng lấn, phát huy thế mạnh bổ sung của từng vùng địa sinh thái và kinh tế. Tầm nhìn dài hạn cần hướng tới việc xây dựng một trung tâm tăng trưởng mới có năng lực cạnh tranh vùng và quốc gia, dựa trên nền tảng phát triển xanh, thông minh, đa trung tâm, gắn với chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập.

Tiến hành cải cách mạnh mẽ mô hình tổ chức bộ máy gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, chú trọng lựa chọn những người có năng lực, tư duy đổi mới; đẩy mạnh xây dựng chính quyền số, hiện đại hóa quản lý nhà nước; tập trung quản lý, lưu trữ hồ sơ tài liệu, kiểm kê, kiểm soát tài sản công; xây dựng, triển khai phương án sắp xếp, bố trí sử dụng các trụ sở dôi dư theo hướng ưu tiên cho các lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục.

Tỉnh Vĩnh Long sau hợp nhất cần chuyển đổi mạnh từ mô hình tăng trưởng truyền thống sang mô hình phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh, liên kết vùng và chuyển đổi số; phát triển kinh tế trên nền tảng khoa học công nghệ, vốn nhân lực và phát triển kinh tế tư nhân. Trọng tâm là phát triển có chọn lọc các ngành chủ lực, trên cơ sở khai thác hiệu quả lợi thế bổ sung giữa 3 địa phương, gồm nông nghiệp sinh thái hữu cơ gắn với công nghiệp chế biến sâu; kinh tế biển và năng lượng tái tạo ở Trà Vinh; dịch vụ logistics và vận tải nội vùng tại Vĩnh Long; du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng ở Bến Tre-Vĩnh Long-Trà Vinh gắn với hệ sinh thái sông nước miệt vườn đặc trưng của vùng. Hình thành các vùng động lực kinh tế liên kết quy mô lớn, có năng lực lan tỏa cao như vùng ven sông Tiền, sông Hậu phát triển logistics và trung chuyển nông sản; vùng dừa-cây ăn trái-thủy sản của Bến Tre và Vĩnh Long phát triển nông nghiệp công nghệ cao và nông sản xuất khẩu; vùng ven biển Trà Vinh tập trung cho năng lượng sạch, cảng biển và công nghiệp chế biến thủy hải sản.

Tỉnh mới phải ưu tiên đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng chiến lược liên vùng, như Quốc lộ 60, các tuyến ven biển, đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Cần Thơ-Cà Mau, đường thủy nội địa, hệ thống cảng biển - cảng cạn; đồng thời tăng cường năng lực khoa học, công nghệ và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Các chính sách an sinh xã hội cần được tiếp tục triển khai quyết liệt, thực hiện giảm nghèo đa chiều, phát triển các dịch vụ thiết yếu, nhất là ở các khu vực còn khó khăn. An sinh xã hội phải gắn liền với sinh kế bền vững và trao quyền cho người dân tự vươn lên.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, trong bối cảnh thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính và chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng, yêu cầu củng cố tổ chức đảng và hệ thống chính trị càng trở nên cấp thiết. Các cấp ủy trong tỉnh sau hợp nhất cần tập trung xây dựng Đảng vững mạnh toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; giữ vững kỷ luật, kỷ cương, phát huy vai trò nêu gương của cán bộ chủ chốt.

Chuẩn bị tốt đại hội đảng bộ các cấp theo đúng tinh thần Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 14/4/2025, bảo đảm tiến độ, nguyên tắc, chất lượng và phù hợp với thực tiễn. Sau hợp nhất, tỉnh mới phải chủ động chuyển từ tư duy nhiệm kỳ sang tư duy chiến lược dài hạn, từ quản lý hành chính sang kiến tạo phát triển, từ hành động đơn lẻ sang phối hợp tổng thể giữa cấp ủy, chính quyền, doanh nghiệp và người dân.