Xây dựng thiết chế phòng ngừa hiệu quả, chặt chẽ để không thể tham nhũng

Ngày 5/6, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn đối với Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn.

ĐB Nguyễn Mạnh Cường (Đoàn Quảng Bình) cho hay, nhiều vụ án tham nhũng cho thấy có sự cấu kết giữa doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước với một số cán bộ, công chức trong các dự án đầu tư công để trục lợi tài sản của nhà nước.

Theo ông Cường, tuy các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước không thuộc các đối tượng kiểm toán của Kiểm toán nhà nước nhưng những vụ việc này đều liên quan tới sử dụng tài chính công, tài sản công và dự án đầu tư công. “Đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết sẽ có kiến nghị như nào để Kiểm toán nhà nước có thể tham gia phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn các vụ việc tương tự xảy ra thời gian tới?”-ông Cường chất vấn.

Theo ĐB Vũ Thị Lưu Mai (Đoàn Hà Nội), trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, cơ quan Kiểm toán Nhà nước có vai trò, trách nhiệm đặc biệt quan trọng trong việc tham gia phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng. Những năm vừa qua, đất nước ta đã đạt được những thành tựu rất lớn trong công cuộc phòng, chống tham nhũng nhưng vẫn còn tồn tại tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm. “Với vị trí là người đứng đầu một trong những cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết cần phải làm gì để một mặt xử lý nghiêm những hành vi tham nhũng, mặt khác vẫn nuôi dưỡng được niềm tin, bảo vệ được những người dám nghĩ, dám làm, mong muốn được cống hiến cho đất nước?”-bà Mai nói.

Trả lời, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho rằng, hai Tập đoàn Phúc Sơn và Thuận An không có vốn nhà nước nên không thuộc đối tượng được kiểm toán. Song, họ có đơn vị liên quan đến hoạt động kiểm toán. Riêng Tập đoàn Phúc Sơn, bị khởi tố liên quan đến việc chấp hành pháp luật về kế toán, gây hậu quả nghiêm trọng thì hoàn toàn không liên quan đến hoạt động của Kiểm toán còn Tập đoàn là Thuận An vi phạm về đấu thầu.

Theo ông Tuấn, trên thế giới, thuật ngữ kiểm toán điều tra đã được đề cập từ năm 1946 nhưng đến nay sau gần 80 năm mới dừng ở mức độ tranh luận xem kiểm toán có nên thực hiện thêm chức năng điều tra hay không. Hiện nay có rất ít cơ quan kiểm toán tối cao ở các nước thực hiện chức năng này. Tổ chức quốc tế Các cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI) cũng chưa bao giờ có hướng dẫn về việc này.

“Với góc độ Kiểm toán nhà nước Việt Nam, chúng tôi cố gắng làm tròn chức năng đánh giá kết luận kiến nghị theo đúng lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói đó là “đúng vai thuộc bài”. Khi đúng vai, thuộc bài thì không bao giờ sai”-ông Tuấn cho hay.

Trước vấn đề mà ĐB Mai đặt ra, ông Tuấn cho hay, “đây là câu hỏi rất khó”. Làm sao tiếp tục đẩy mạnh phòng chống tham nhũng tiêu cực mà không giảm sự năng động sáng tạo của cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thường nói “làm sao đánh chuột mà không vỡ bình”. Trước hết để đẩy mạnh tăng cường công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực thì phải làm tốt 3 việc. Đó là xây dựng thiết chế phòng ngừa hiệu quả, chặt chẽ để không thể tham nhũng. Xây dựng thiết chế về phát hiện xử lý nghiêm minh để không dám tham nhũng. Xây dựng chế độ đãi ngộ hợp lý để không muốn, không cần tham nhũng. Như vậy công tác phòng chống tham nhũng mới hiệu quả. Làm sao chống đùn đẩy né tránh sợ trách nhiệm thì có 3 nguyên nhân. Ý thức trách nhiệm của một bộ phận cán bộ công chức. Trình độ năng lực bất cập chưa theo kịp yêu cầu. Công tác lãnh đạo chỉ đạo chưa sâu sát.

“Do đó giải pháp trong thời gian tới cần đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức trách nhiệm, nâng cao trình độ năng lực. Hoàn thiện thể chế để quy định rõ quyền và nghĩa vụ của từng công chức. Trong đó quy định rõ công chức ngồi vào vị trí A thì phải làm gì, không được làm gì, rõ quyền trách nhiệm gắn với quyền lợi. Đi đôi với đó là công tác kiểm tra giám sát làm sao cho lượng hoá công tác đánh giá cán bộ, tạo thuận lợi cho việc sử dụng cán bộ”-ông Tuấn nói.