Xe buýt, metro Thủ đô làm gì để thu hút khách?

Vì sao chưa hút khách?

Sáng ngày 26/9 Báo Giao thông tổ chức tọa đàm "Cách nào để xe buýt, metro Thủ đô thêm hút khách?" với mục đích tạo ra diễn đàn trao đổi, góp phần tìm ra giải pháp để xe buýt, metro Hà Nội thêm hút khách.

Theo thống kê, Hà Nội hiện có tổng số 153 tuyến buýt đang khai thác, vận hành. Trong đó 128 tuyến buýt trợ giá, 9 tuyến buýt không trợ giá,13 tuyến buýt kế cận và 3 tuyến City tour.

Mạng lưới xe buýt hiện đã tiếp cận đến toàn bộ 30 quận, huyện, thị xã; 513/579 số xã, phường thị trấn (đạt 88,6%); 65/75 bệnh viện (đạt 87%); 192/286 các trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông (đạt 67%).

Ông Phạm Đình Tiến, Trưởng phòng Kế hoạch - Vận hành, Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông TP Hà Nội cho hay: "Theo thống kê, ước đến hết tháng 9/2024, tỷ lệ đáp ứng vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) tại Hà Nội đạt 19,5% tổng nhu cầu đi lại của người dân.

Theo ông Tiến trong tỷ lệ này, lượng hành khách đi lại thường xuyên (học sinh, sinh viên, người đi làm, đối tượng ưu tiên - người cao tuổi) chiếm 70% sản lượng. Tỷ lệ hành khách đi lại bằng phương tiện công cộng có sự chuyển biến, song vẫn cách xa chỉ tiêu kỳ vọng đặt ra.

Nguyên nhân chưa hút khách, ông Tiến chỉ ra tập trung ở 4 nhóm chủ yếu. Thứ nhất là đại dịch Covid-19 kéo dài từ 2020 đến gần cuối năm 2022 tác động nghiêm trọng đến VTHKCC.

Thứ hai, tiến độ đưa vào vận hành hệ thống đường sắt đô thị chưa đạt như kỳ vọng. Đến nay mới chỉ có tuyến 2A và đoạn trên cao Nhổn - ga Hà Nội được đưa vào khai thác .

Thứ ba, thành phố đang triển khai một số công trình trọng điểm, thời gian vận hành của xe buýt vì thế bị ảnh hưởng.

Thứ tư là do cơ sở hạ tầng giao thông, ùn tắc giao thông diễn biến phức tạp, thời gian đi lại của hành khách chưa đáp ứng được yêu cầu.

TS Phan Lê Bình chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực VTHKCC cho rằng, nếu xét khách quan, con số 19% trong tổng lưu lượng hành khách là con số ấn tượng.

"Tuy chưa đạt được như kỳ vọng nhưng để so sánh với thời gian trước, thị phần hành khách công cộng chỉ chiếm 9-10% trong tổng lưu lượng hành khách và nay tăng ngoạn mục lên 19% thì có thể thấy đây là mức tăng ngoạn mục", TS Phan Lê Bình nhận định.

TS Phan Lê Bình cho rằng, chúng ta chỉ rút ngắn được thời gian đi lại nếu dành làn đường riêng cho xe buýt công cộng như các tuyến BRT.

“Tôi nhiều lần đề xuất cần phải mở rộng thêm đường dành riêng cho xe buýt và nhiều người cho rằng điều đó rất khó, mặt đường 4-5 làn xe mới dành riêng làn cho xe buýt được nhưng theo tôi dù có 10 làn xe mà chúng ta không dành riêng làn cho xe buýt thì vẫn tắc như thường. Đơn cử khu vực ở nút giao đầu Trần Duy Hưng dù đường rất rộng nhưng vẫn tắc”, ông Bình nói thêm.

Một biện pháp khác, ông Bình nhận thấy rất khả thi nhưng đến nay chưa thực hiện đó là những tuyến đường do thành phố bỏ chi phí đầu tư mở rộng làm thêm làn đường thì làn đó không dành cho ô tô xe máy mà phải dành cho phương tiện công cộng.

Làm gì để xe buýt, metro hút khách?

TS Vũ Hồng Trường, TGĐ Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho hay, để xe buýt, metro hút khách hơn, giai đoạn tới xe buýt tập trung cạnh tranh với phương tiện cá nhân trên phương diện chi phí đi lại, tính an toàn và thái độ phục vụ.

"Hiện giá cả đã có chỉ cần tăng cường hơn tính an toàn như khi tiếp cận nhà ga, thay đổi từ phương thức này sang phương thức khác, khi đi trên xe buýt", TS Vũ Hồng Trường phân tích.

Góp ý thêm với xe buýt, ông Trường chỉ ra phương tiện này có hai ưu điểm là tính linh hoạt luồng tuyến, đa dạng hóa hình thức phục vụ rất cần phát huy.

"Có nơi, họ dùng xe buýt linh hoạt. Vào giờ cao điểm, họ dùng xe buýt lớn còn giờ bình thường họ sẽ dùng xe buýt nhỏ, thông qua ứng dụng, để đón khách.

Tới đây, có đề án kết nối 2 tuyến metro với nhau, trước mắt sẽ kết nối bằng xe buýt đi theo 2 cánh cung.

Đối với phương tiện vận tải công cộng, không có phương tiện nào ra đời triệt tiêu phương tiện khác. Các phương tiện vận tải công cộng là một gia đình nếu phối hợp với nhau thì sẽ giúp cả hệ thống cùng khỏe", ông Trường nhấn mạnh.

Tương tự, ông Nghiêm Thắng, Phó Chủ tịch Hiệp hội VTHKCC Hà Nội cho cho biết, để vận tải hành khách công cộng (xe buýt, tàu điện) thu hút khách cần tập trung vào 4 yếu tố.

Thứ nhất là rút ngắn thời gian đi lại cho người dân khi sử dụng dịch vụ. Theo thống kế, từ năm 2014 đến nay, thời gian tốc độ lữ hành của vận tải HKCC ở Hà Nội đang ngày càng giảm, ước chừng mỗi năm giảm được 1km/h, tuy nhiên, tới đây, cần tiếp tục giảm mạnh hơn để đáp ứng nhu cầu người dân, tăng sự cạnh tranh với các phương tiện cá nhân.

Thứ hai là nâng cao chất lượng phục vụ của nhân viên phục vụ trên xe đối với hành khách. Hiện nay, nhiều tuyến xe buýt, nhân viên có thái độ phục vụ rất tốt như Bảo Yến, Vinbus, và đặc biệt Metro Hà Nội, được người dân đánh giá cao. Cần phải phát huy hơn và làm tốt hơn nữa.

Thứ ba là nâng cao chất lượng phương tiện, hiện nay các doanh nghiệp đã tăng cường đầu tư, đổi mới phương tiện theo hướng hiện đại, tiện nghi. Tôi cho rằng, với chủ trương của nhà nước tới đây sẽ thay thế phương tiện VTHKCC bằng phương tiện xanh, chất lượng sẽ ngày càng nâng cao.

Thứ tư là chú trọng mở rộng, bổ sung, đầu tư các điểm dừng, nhà chờ khách của VTHKCC, đi đôi với chất lượng.