Xiếc 'bắt tay' với cải lương: Tái hiện hình tượng Thánh Mẫu Liễu Hạnh

Sự kết hợp đầy sáng tạo

Vở diễn “Thượng Thiên Thánh Mẫu” (đạo diễn: NSND Triệu Trung Kiên - NSND Tống Toàn Thắng) là câu chuyện xoay quanh ba lần giáng trần cứu nhân độ thế và truyền dạy cho dân nghề nông cũng như những khúc văn ca của Thánh Mẫu Liễu Hạnh - một trong bốn vị thánh bất tử (Tứ bất tử) trong tín ngưỡng của người Việt.

Vở diễn là sự kết hợp hoà quyện giữa hai loại hình nghệ thuật cải lương và xiếc, mang đến cách thưởng thức nghệ thuật có tính giải trí cao nhưng vẫn đầy đặn tính triết lý sâu sắc, trữ tình và tư duy bác học của sân khấu đương đại.

Khán giả sẽ được thưởng thức những lớp diễn tràn đầy cảm xúc vừa mang tính hiện thực, vừa mang tính huyền thoại. Trong đó, không gian và thời gian được kéo đẩy bằng hình ảnh các bạn trẻ thời nay đi xuyên không vào quá khứ, hoà mình vào câu chuyện của Thánh Mẫu Liễu Hạnh.

Trong vở diễn, những tinh hoa của cải lương như các điệu lý, vọng cổ đã được khai thác triệt để. Những trò diễn đặc sắc của xiếc như bay trên không, ảo thuật nâng người, xoay người trên trục được áp dụng hoàn hảo trong không gian và hoàn cảnh của tác phẩm.

Bên cạnh đó, NSND Tự Long cũng đã rất xuất sắc khi cống hiến cho người xem những khúc Văn ca Thánh Mẫu và nghi lễ Hầu đồng giàu cảm xúc, tinh tế, linh thiêng.

Đặc biệt, những cảnh như các bạn trẻ đi xuyên không vào quá khứ, Thái Bà sinh hạ Thánh Mẫu, Giáng Tiên chia biệt Đào Lang về Thiên giới, Hội quần tiên trên Thiên giới lý giải tại sao Thánh Mẫu giáng trần, Thánh Mẫu diệt kẻ ác nhân nơi Tây Hồ Phong Nguyệt bảo vệ công lý, Thánh Mẫu quyết chiến với Tiền Quân Thánh để bảo vệ dân chúng… đã tạo nên những kết hợp tinh tế của hai loại hình nghệ thuật.

Chia sẻ về vở diễn, NSND Triệu Trung Kiên cho biết: đích hướng tới là phải làm nổi bật nội dung của vở diễn, nghĩa là xây dựng hình tượng Thánh Mẫu Liễu Hạnh và làm sao khoe được những sáng tạo đặc trưng nổi bật của hai loại hình nghệ thuật xiếc và cải lương.

"Chúng tôi rất mừng vì nghệ sĩ của cả hai đơn vị nghệ thuật đều cảm thấy hào hứng, chờ đón tác phẩm ra đời. Hi vọng sang năm mới, Việt Nam sẽ ngăn chặn được dịch Covid-19 và nghệ sĩ chúng tôi có thể khoe những tác phẩm mà chúng tôi đã giành tất cả tâm huyết sáng tạo với khán giả".

Hướng đi mới cho sân khấu

Không chỉ tái hiện một trong những huyền tích của lịch sử Việt Nam, vở diễn “Thượng Thiên Thánh Mẫu” còn mở ra những hướng đi mới cho việc phát triển sân khấu ở Việt Nam. Việc kết hợp hai loại hình nghệ thuật vốn “chẳng liên quan” đã tạo nên những trải nghiệm cho các nghệ sĩ và tạo nên tính đa dạng, hấp dẫn hướng tới nhiều đối tượng khán giả.

Trong đó, các nghệ sĩ cải lương đã được tham gia vào các trò diễn của nghệ thuật xiếc và các nghệ sĩ xiếc cũng được tham gia vào các lớp thoại và diễn của kịch bản mà vẫn đầy tính chuyên nghiệp. Đặc biệt, hai đạo diễn cũng mạnh dạn đưa một số giá hầu đồng vào vở diễn và giới thiệu cho khán giả thẩm nhận được không gian và các nhân vật trong Tứ Phủ một cách mềm mại và sống động.

NSƯT Quang Khải - Nhà hát Cải lương Việt Nam (vai Đào Lang) chia sẻ, được hát cải lương khi đang bay trên không là trải nghiệm tuyệt vời đối với người nghệ sĩ. Ban đầu, tôi khá sợ và lo lắng nhưng khi đã dần làm quen được với các động tác xiếc thì thấy hào hứng vô cùng. Thông qua vai diễn, chính bản thân tôi đã được thử thách bản thân, được tung hứng lần đầu tiên với sân khấu bốn chiều, được kích thích cảm xúc diễn.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, NSND Tống Toàn Thắng - Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam cho biết, chưa có một tác phẩm nào mà chúng tôi lại dàn dựng vất vả, kỳ công như với “Thượng Thiên Thánh Mẫu”.

Khởi công dàn dựng từ tháng 4/2021 nhưng tới tận tháng 1/2022 mới ra mắt được. Cá nhân tôi có rất nhiều cảm xúc khi phải trải qua một thời gian dài với rất nhiều sự cố, biến động trong cuộc đời làm nghệ thuật. Sự chậm trễ bởi dịch bệnh, việc phải thực hiện giãn cách, rồi cách ly, rồi cả sự thất vọng khi chương trình đã lên kế hoạch dàn dựng, khai trương lại bị dừng lại.

Tuy nhiên, tất cả những thất bại và cả khó khăn đó không làm cho hai nhà hát bị khuất phục. Chúng tôi lại cùng nuôi cho mình những năng lượng mới để cùng nghiền ngẫm, sáng tạo, tìm ra chìa khoá và ngôn ngữ khai phá tác phẩm.

Do tình hình dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp, vở diễn “Thượng Thiên Thánh Mẫu” chưa được phổ biến rộng rãi tới công chúng. Tuy nhiên với nỗ lực của những người nghệ sĩ, “Thượng Thiên Thánh Mẫu” đang được kỳ vọng sẽ trở thành “món ngon” phục vụ khán giả cho ngày sân khấu được “sáng đèn” trở lại.