Để chấn chỉnh tình trạng rao bán nhà ở xã hội (NOXH) sai quy định, Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi một số địa phương yêu cầu UBND cấp tỉnh cần chỉ đạo các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra, làm rõ các thông tin tiêu cực, xử lý nghiêm các vi phạm theo thẩm quyền.
Theo quy định tại Điều 64 Nghị định 16/2022 của Chính phủ, các mức xử phạt đối với việc rao bán NOXH khi chưa đủ điều kiện được quy định như sau:
- Phạt tiền từ 40 triệu đồng đến 60 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Bán, cho thuê, cho thuê mua NOXH không đúng đối tượng hoặc không đảm bảo các điều kiện theo quy định.
- Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 120 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Bên thuê, thuê mua hoặc mua NOXH bán, cho thuê lại, cho mượn nhà trong thời gian thuê, thuê mua hoặc bán lại nhà không đúng quy định.
Bên cạnh đó, tại điểm b khoản 6 Điều 64 Nghị định 16/2022 quy định về biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thu hồi NOXH và buộc hoàn trả bên mua, bên thuê mua số tiền mua, thuê, thuê mua NOXH.
Mức phạt tiền nêu trên là mức phạt áp dụng đối với tổ chức, đối với cùng hành vi vi phạm hành chính về quản lý giao dịch nhà ở, thì mức phạt tiền đối với cá nhân bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ chức (điểm c khoản 3 Điều 4 Điều 64 Nghị định 16/2022).
Như vậy với những đối tượng “cò mồi” có hành vi rao bán NOXH không đúng đối tượng sẽ bị xử phạt từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng. Phạt từ 50 triệu đồng đến 60 triệu đồng đối với cá nhân có hành vi bán lại NOXH khi chưa đủ thời hạn 5 năm từ thời điểm trả hết tiền và có sổ đỏ.
Đối với người dân, Bộ Xây dựng khuyến cáo, pháp luật nhà ở hiện hành quy định việc ký hợp đồng mua bán NOXH thực hiện trực tiếp với chủ đầu tư. Do vậy, để có thông tin chính thức, xác thực, đề nghị người dân liên hệ trực tiếp với chủ đầu tư hoặc truy cập vào cổng thông tin của Sở Xây dựng.
Trước đó, Bộ Xây dựng cho biết, các phương tiện thông tin đại chúng đã đưa tin về một số tồn tại, bất cập, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng NOXH tại một số địa phương, trong đó có Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bình Định, Phú Yên... Cụ thể về đối tượng được mua NOXH chưa đúng quy định; việc lập dự toán theo phương án tính giá bán của chủ đầu tư dự án NOXH chưa đúng; chủ đầu tư, khách hàng tự thay đổi thiết kế công trình, căn hộ; việc sử dụng căn hộ không đúng mục đích...
Về phía địa phương, có thể nêu ví dụ ở tỉnh Bắc Ninh. Sở Xây dựng tỉnh này từng thông tin về kết quả kiểm tra liên quan đến việc quản lý, sử dụng nhà chung cư tại 3 dự án: Khu nhà ở chung cư cho người có thu nhập thấp tại Bắc Từ Sơn, phường Đồng Nguyên (TP Từ Sơn); dự án Khu NOXH Cao Nguyên 3 tại phường Tân Hồng (TP Từ Sơn) và dự án Khu NOXH tại phường Khắc Niệm (TP Bắc Ninh). Qua kiểm tra 3 dự án này, Sở Xây dựng Bắc Ninh phát hiện nhiều trường hợp mua nhà không đúng đối tượng, người mua phải mua kèm "gói nội thất", thậm chí phải chi tiền “ngoài hợp đồng” lên đến cả trăm triệu đồng.