Yên Nhân sau cơn lũ dữ

Lũ đi qua

Đến sáng ngày 3/9, xã miền núi Yên Nhân mới tạm thời thoát khỏi cảnh bị cô lập. 25 điểm sạt lở nghiêm trọng trên tuyến QL457, đoạn qua xã Yên Nhân đã khiến địa phương này gần như bị biệt lập hẳn với thế giới bên ngoài. Buổi sáng chúng tôi đến, Yên Nhân vẫn chưa có điện, không nước sạch sinh hoạt. Ngổn ngang khắp nơi là bùn đất, cây cối gãy đổ. Hàng trăm nếp nhà sàn khang trang kiên cố trước đây của đồng bào người Thái bị kéo sập, hàng chục hécta lúa màu chuẩn bị cho thu hoạch vùi lấp dưới đống đổ nát. Một Yên Nhân hoang tàn, ngổn ngang sau cơn thịnh nộ của trời đất… Có lẽ, chưa bao giời đời sống của bà con trong xã gặp khó khăn như lúc này.

Trong căn nhà sàn đã bị bung hết ván cửa, bùn đất ngập ngang lưng đang bắt đầu quánh lại khi nắng lên, anh Lê Văn Nguyên - trú tại bản Na Nghịu đang hối hả xúc từng xẻng bùn lẫn đá lên xe rùa để đẩy ra ngoài. Trong khi đó, 9 người khác trong gia đình anh vẫn tạm thời phải ở tại nhà văn hóa thôn, chưa thể về vì ngọn núi phía trước nhà vẫn đang đứng trước nguy cơ sụt lở bất cứ lúc nào.

Trước đó, ngày 25/8, sau 2 ngày mất liên lạc hoàn toàn với gia đình, anh Nguyên đã vội vã về quê trong trời mưa như trút. Từ đầu con dốc dẫn vào bản, lẫn trong màn mưa trắng xóa là tiếng đất đá sạt trượt trầm đục, tiếng cây cối bị vặn xoắn gãy đổ và cả tiếng người thất thanh gọi nhau tránh lũ của những người đã mất nhà. Bất chấp, anh bỏ xe máy, chân trần bươn bả tìm về được đến nhà, trời đã quá trưa. Trước mặt anh là căn nhà bị dòng lũ tràn qua, cuốn phăng tất cả ván thưng, tài sản trong nhà xuống con suối Chiềng phía sau nhà. Nhìn sang nhà hàng xóm, tất cả cũng đã vắng lặng…

“Chạy ngược ra đầu bản, lúc ấy mình mới biết, cả gia đình và dân bản đều đã được di dời đến nơi an toàn ngay trước khi cơn lũ quét đổ xuống. Thôi, còn người là còn tất cả. Đống đổ nát này cũng sẽ được dọn dẹp trong mấy ngày tới. Cái khó khăn nhất với chúng tôi lúc này là thiếu điện và nước sạch để sinh hoạt. Mất điện, mất nước thì việc dọn dẹp không trôi được”- anh Nguyên chia sẻ.

Trong cơn thiên tai khủng khiếp này, nhà ông Lữ Minh Duân là một trong số ít hộ còn may mắn sót lại giữa dòng lũ hung hiểm. Hầu như tất cả các nhà cửa của hàng xóm sinh sống bên cạnh, đều đã bị lũ ống quét sạch. “Trưa ngày 26/8, sau cả buổi sáng mưa triền miên, nước suối Chiềng lên cao và chảy xiết bất thường, ngọn núi Chiềng sau bản bắt đầu “cựa” mình. Tôi chỉ kịp chạy ra hô hoán, thúc giục 12 hộ dân với hơn 60 nhân khẩu chạy ra khỏi nhà, tìm nơi an toàn trú ẩn. Nhưng biết chạy đi đâu khi trước mặt là suối, khắp nơi đất đá, cây cối lao rầm rầm từ lưng chừng núi xuống. Mọi người chỉ còn biết chọn nơi mặt đường còn chưa bị vùi lấp để lánh tạm. Chỉ trong phút chốc, những nếp nhà sàn, khối tài sản lớn duy nhất được bà con tích cóp dựng nên đã bị đất đá trườn qua. Cũng may không có thiệt hại về người”- ông Duân kể.

Còn lại tình người

Trong cái nắng gay gắt mới lên sau giông bão, cả Yên Nhân bị bao phủ bởi một thứ mùi khó chịu. Dưới đống đổ nát, cây cối, rác bắt đầu phân hủy đã làm cho môi trường ở đây bị ô nhiễm nghiêm trọng. Hầu như tất cả các căn nhà nằm ở phía ta luy âm của QL47 đều bị xiêu đổ, bùn đất vùi lấp đến ngang vách. Giữa bùn lầy, nhiều bóng áo rằn ri của các chiến sĩ bộ đội, công an và dân quân tự về cùng chung tay với người dân đang hối hả dọn dẹp.

Thiếu úy Nguyễn Văn Hải, thuộc Trung đoàn 162 vừa cùng các đồng đội gạt bùn ra khỏi phòng khách của một hộ dân ở bản Chiềng, vừa cho biết: Ngay sau khi ngớt mưa, anh đã cùng hàng chục chiến sĩ khác được phân công tăng cường về Yên Nhân để hỗ trợ, giúp đỡ bà con dọn dẹp, dựng lại nhà cửa. Mặc dù không nói ra nhưng ai cũng tự ý thức trách nhiệm, thấy việc là xắn tay vào làm, chỉ mong sao giúp nhân dân sớm ổn định lại đời sống sau lũ. “Đợt lũ quét này gây ra thiệt hại cho bà con Yên Nhân lớn quá! Nếu có điện, có nước và làm việc cật lực, em nghĩ cũng phải mất tầm 1 - 2 tháng mới ổn được. Thương nhất là các em nhỏ đã đến ngày tựu trường mà sách vở, dụng cụ học tập, quần áo đều bị lũ cuốn trôi cả” - Thiếu úy Hải chia sẻ.

Mưa tạnh, đường thông, đã có những chuyến hàng cứu trợ Yên Nhân được các mạnh thường quân đưa đến tận tay người dân gặp thiên tai. Những nhu yếu phẩm như: Thuốc men, lương thực thực phẩm, nước sạch đóng chai... dù chưa thể giúp người dân giải quyết hết các khó khăn nhưng “lá lành đùm lá rách”, “một miếng khi đói bằng một gói khi no”, nghĩa đồng bào đang góp phần an ủi, sẻ chia, động viên bà con sớm vượt qua khó khăn, mất mát đứng dậy sau lũ.

Anh Hoàng Văn Nam - một mạnh thường quân trú tại phường Hạc Thành (tỉnh Thanh Hóa) cho biết: Anh và đội thiện nguyện của mình đã dự định sẽ lên hỗ trợ đồng bào trước dịp Tết Độc lập. Nhưng do mưa lớn kéo dài, kèm theo đó là đường vào Yên Nhân bị chia cắt, cô lập hoàn toàn nên đành phải chờ thông tuyến. “Nghe tin bà con ở Yên Nhân, Bát Mọt bị cô lập và thiệt hại nặng nề do mưa lũ, anh em trong đoàn rất sốt ruột, chỉ mong sớm lên được với người dân vùng lũ. Chuyến hàng này chúng tôi chỉ tạm thời đưa chăn màn, quần áo và các nhu yếu phẩm thiết yếu. Sau khi khảo sát thực tế, chuyến tới nhóm sẽ mua những thứ thiết thực nhất mà bà con đang cần, để góp phần nhỏ bé, giúp Yên Nhân sớm ổn định lại sinh hoạt thường nhật”- anh Nam tâm sự.

Dồn sức cho vùng lũ

Một số cụ cao niên tại Yên Nhân khẳng định: Phải đến hơn 50 năm rồi, ở đây mới lại xảy ra một đợt thiên tai khủng khiếp đến vậy. Số liệu thống kê sơ bộ cho thấy: Trong đợt mưa lũ vừa qua, toàn xã có tới 326 căn nhà bị sập đổ và bị cuốn trôi hoàn toàn. Gần 40ha lúa mùa và toàn bộ diện tích ao chuôm của người dân bị xóa sổ hoàn toàn. Hệ thống đường giao thông, đường điện bị sạt lở và hư hỏng nặng nề. Thiệt hại ước tính lên đến hơn 200 tỷ đồng.

“Hiện tại, đồng bào cần gì nhất?”- tôi hỏi ông Quách Thế Thuận - Chủ tịch UBND xã Yên Nhân. “Cần tiền!” - ông Thuận trả lời gần như không cần phải suy nghĩ. Vì theo ông Thuận, những khó khăn về môi trường, đường giao thông sẽ nhanh chóng được xử lý, khắc phục nhờ sự vào cuộc và chung tay của các cơ quan, lực lượng chức năng… Nhưng đối với 326 căn nhà kiên cố bị lũ cuốn trôi, kéo sập thì không dễ. “Để làm một căn nhà ở nơi tái định cư mới, mỗi hộ phải tốn từ 400 - 600 triệu đồng cho tiền vật liệu, tiền công, bà con biết lấy đâu ra kinh phí. Khó khăn đấy, nhưng tôi tin cùng với sự chung tay hỗ trợ của nhân dân cả nước, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, Yên Nhân sẽ nhanh chóng ổn định trở lại”- ông Thuận nói và cho biết thêm: Hiện, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban bố tình trạng sạt lở khẩn cấp tại 2 xã Yên Nhân và Bát Mọt. Căn cứ vào chỉ đạo của tỉnh, xã đang khảo sát và lên phương án quy hoạch, xây dựng 4 khu tái định cư cho các hộ dân phải di dời. Hy vọng, các dự án này sẽ sớm được triển khai.

Bà Nguyễn Thị Phương - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Thanh Hóa cũng cho biết: Ngay sau khi mưa dứt, Ủy ban MTTQ tỉnh đã khẩn trương tổ chức đoàn công tác đến thăm hỏi động viên người dân vùng lũ Yên Nhân. Trao 124 triệu đồng cho 62 hộ dân bị mất nhà, chưa thể về nhà, 100 thùng mì tôm, 50 thùng nước lọc, 1.000 cuốn vở học sinh. Ngoài ra, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam cũng ủng hộ người dân vùng lũ 1 tỷ đồng, Hội doanh nghiệp Thanh Hóa tại Hà Nội ủng hộ 100 triệu đồng, cùng với đó là các đoàn thiện nguyện trong và ngoài tỉnh đang đăng ký để đến với bà con.

“Về lâu dài, chúng tôi đang triển khai rà soát đối với các trường hợp bị mất nhà, sập nhà và phải di dời để có phương án hỗ trợ cụ thể trong thời gian tới. Cùng với sự hỗ trợ kịp thời của Đảng, Nhà nước, các doanh nghiệp, những tấm lòng hảo tâm trong cả nước, bà con Yên Nhân sẽ sớm vượt qua khó khăn, ổn định lại đời sống”- bà Phương bày tỏ.