4.0 hay là 0.4?

Thu phí dịch vụ đường bộ theo hình thức điện tử không dừng đã từng áp dụng từ lâu, nhưng số chủ phương tiện ô tô cá nhân cũng như nhiều chủ doanh nghiệp vận tải ô tô vẫn nấn ná, chủ yếu là do việc trả tiền mặt mỗi khi qua trạm thu phí đã thành thói quen. Tuy nhiên, đến thời hạn chót là ngày 1/8, thì không thể không tuân thủ, vì nếu không sẽ bị phạt. Nhưng để việc này thông suốt thì rất quan trọng là các địa phương nơi có cao tốc đi qua và có trạm thu phí phải phối hợp với Tổng cục Đường bộ Việt Nam xây dựng phương án phân luồng, tổ chức giao thông bảo đảm trật tự, an toàn, kết nối liên thông; trong bối cảnh vẫn duy trì một làn thu phí hỗn hợp trên mỗi chiều xe.

Những ngày qua, đã có phản ánh xe bị tự động đăng ký sử dụng dịch vụ của Epass và cho rằng có hiện tượng chạy doanh số dán thẻ bất chấp mong muốn của chủ phương tiện, gây bức xúc, khó khăn cho các phương tiện khi muốn dán thẻ tham gia dịch vụ; xe không qua trạm vẫn bị trừ tiền.

Bộ GTVT đã và đang tích cực kiểm tra việc này, đồng thời nhấn mạnh các nhà cung cấp dịch vụ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu xảy ra sự cố và tranh chấp pháp lý trong quá trình vận hành hệ thống. Có giải pháp để chủ phương tiện thuận lợi hủy hoặc thay thế thẻ dịch vụ (Etag hoặc Epass) đã dán thông qua việc tăng cường các điểm dịch vụ hoặc thực hiện online qua hệ thống internet.

Theo Nghị định 100/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ, đường sắt, được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định 123, nếu lái xe vi phạm quy định sẽ bị phạt tiền từ 1-2 triệu đồng. Ngược lại, trong trường hợp người điều khiển xe tuân thủ các quy định về thu phí tự động không dừng nhưng trạm ETC xảy ra lỗi thì ai sẽ chịu trách nhiệm? Có bị xử phạt hay không? Xử phạt như thế nào? Về việc này, ông Lê Đình Thọ - Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết đã quy định thì phải bình đẳng, bình đẳng giữa người dân, bình đẳng với đối tượng phục vụ, người cung cấp dịch vụ. Nhà cung cấp dịch vụ, trạm ETC không hoàn thành cũng phải xử lý theo quy định. “Anh làm mà không đúng về nguyên tắc anh phải bồi thường cho người sử dụng dịch vụ" - ông Thọ khẳng định, kể cả trường hợp lỗi do máy móc, thiết bị gây ra.

Còn theo Thiếu tướng Lê Xuân Đức - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an), có 3 hành vi vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định tại Nghị định 100/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ, đường sắt, được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định 123. Cụ thể: Hành vi không dán thẻ đầu cuối khi đi vào trạm thu phí ETC; số tiền trên tài khoản người dân không đủ để thanh toán; điều khiển phương tiện đi vào trạm thu phí không dừng. Cảnh sát giao thông sẽ xử phạt vi phạm hành chính qua thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ là hình ảnh, qua đó trích xuất để xử phạt.

Vẫn biết rằng thời gian đầu của việc thu phí dịch vụ đường bộ theo hình thức điện tử không dừng cũng khó có thể thông suốt được ngay. Nhưng nếu người dân, doanh nghiệp vận tải đã tuân thủ thì mặt khác cơ quan quản lý, mà ở đây là ngành giao thông, cũng phải đầu tư thích đáng công cụ, thiết bị và nhân lực, không dồn hết trách nhiệm sang cho dân. Việc trục trặc mấy ngày qua đã cho thấy điều đó. Không thể chỉ tuyên truyền, vận động, xử phạt... mà trước hết tự mình phải “dọn dẹp” mọi vướng mắc, nâng cao năng lực của mình.

Việc thu phí trực tiếp bằng tiền mặt tại các trạm đã từng gây ùn ứ, xảy ra sự cố phức tạp, thì không thể để lặp lại điều đó khi thu phí điện tử không dừng, hình thức thu phí tiên tiến đối với các tuyến cao tốc. Chúng ta vẫn nói về cuộc cách mạng công nghệ 4.0 thì đây chính là một biểu hiện rõ ràng nhất. Nếu như đã áp dụng hình thức thu phí tiên tiến, chẳng lẽ 4.0 rồi mà vẫn như 0.4?