40 năm nghiên cứu và hành trình đưa cây nần nghệ vào Dược điển Việt Nam
Sau hơn 40 năm nghiên cứu, cây nần nghệ đã chính thức được ghi danh trong Dược điển Việt Nam V (2017) – bộ tiêu chuẩn quốc gia về dược liệu. Đây không chỉ là một dấu mốc khoa học, mà còn là niềm tự hào của trí tuệ Việt Nam khi một cây thuốc dân gian được bước vào “ngôi đền” của y học hiện đại.
Trong kho tàng dược liệu Việt Nam, hiếm có loài cây nào mang hành trình dài và bền bỉ như nần nghệ. Từ những dây leo mọc hoang nơi núi rừng Tây Bắc, nần nghệ từng chỉ được biết đến qua bài thuốc dân gian giúp người mệt mỏi nhanh hồi phục, ăn ngon, ngủ sâu, bớt nhức mỏi sau ngày dài lao động. Nhưng ít ai biết rằng, sau hơn 40 năm miệt mài nghiên cứu, loài cây này đã chính thức được ghi danh trong Dược điển Việt Nam V (2017) – bộ tiêu chuẩn quốc gia về dược liệu. Đây không chỉ là một dấu mốc khoa học, mà còn là niềm tự hào của trí tuệ Việt Nam khi một cây thuốc dân gian được bước vào “ngôi đền” của y học hiện đại.
Hành trình 40 năm từ dân gian đến khoa học
Từ thập niên 1980, các nhà khoa học thuộc Viện Dược liệu Trung ương và Trường Đại học Dược Hà Nội đã khởi đầu những nghiên cứu đầu tiên về nần nghệ. Họ phát hiện trong củ nần nghệ chứa diosgenin – một hợp chất tự nhiên quý hiếm, có tác dụng điều hòa lipid, hỗ trợ chuyển hóa cholesterol và bảo vệ tế bào gan. Nhiều công trình tiếp nối trong những năm sau đó đã chứng minh chiết xuất nần nghệ giúp giảm mỡ máu, cải thiện men gan và hỗ trợ ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm đau khớp. Từ phòng thí nghiệm đến các nghiên cứu lâm sàng, nần nghệ dần được nhìn nhận không chỉ là kinh nghiệm dân gian mà là một dược liệu có giá trị khoa học thực tiễn.
Điều đặc biệt là hầu hết công trình này đều do các nhà khoa học Việt Nam thực hiện, với nguồn dược liệu được định danh, thu hái và kiểm nghiệm trong nước. Trải qua bốn thập niên, hàng trăm mẫu nghiên cứu, báo cáo và thử nghiệm đã hình thành một bộ dữ liệu khoa học đồ sộ, đủ điều kiện để nần nghệ bước vào hệ thống tiêu chuẩn quốc gia.
Bước ngoặt: Nần nghệ vào Dược điển Việt Nam
Việc được đưa vào Dược điển Việt Nam V (2017) là một bước ngoặt quan trọng. Trong ngành dược, Dược điển được ví như “tấm hộ chiếu khoa học” – chỉ khi một dược liệu có mặt trong đó, nó mới được công nhận là nguồn nguyên liệu hợp chuẩn dùng trong bào chế thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Để đạt được điều này, nần nghệ phải trải qua quy trình đánh giá khắt khe:
- Định danh hình thái học rõ ràng (thân, lá, củ, bột dược liệu).
- Chuẩn hóa tỷ lệ hoạt chất diosgenin bằng phương pháp sắc ký hiện đại.
- Đảm bảo an toàn dược liệu, bao gồm kiểm tra vi sinh, kim loại nặng, độc tính.
Khi được chính thức ghi nhận, nần nghệ đã vượt ra khỏi giới hạn của một cây thuốc dân gian để trở thành dược liệu quốc gia, được chuẩn hóa và công nhận trong hệ thống y học chính thống. Đây là kết quả của hàng chục năm kiên trì nghiên cứu, khẳng định năng lực của các nhà khoa học Việt Nam trong việc bảo tồn và phát huy tri thức bản địa.
Từ tri thức dân gian, ứng dụng nghiên cứu khoa học hiện đại đến đời sống
Thế nhưng, hành trình của nần nghệ không dừng lại ở trang sách Dược điển. Câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để giá trị khoa học ấy đến được với cộng đồng? Đó chính là lúc doanh nghiệp và thế hệ tiếp nối khoa học bước vào cuộc. Một trong những đơn vị đang góp phần nối dài hành trình này là Công ty Cổ phần Linh Dược Ngự Y Việt – doanh nghiệp định hướng phát triển theo con đường bảo tồn và ứng dụng tinh hoa y học cổ truyền cung đình. Bằng việc tiếp cận các dược liệu truyền thống như nần nghệ trên nền tảng nghiên cứu chuẩn mực, Linh Dược Ngự Y Việt đang nỗ lực kết nối giữa ứng dụng nghiên cứu khoa học, thực hành lâm sàng đến đời sống, để dược liệu Việt trở về đúng vị trí vốn có – phục vụ sức khỏe con người bằng tri thức Việt Nam.
Niềm tự hào và trách nhiệm
Sự kiện nần nghệ được ghi danh trong Dược điển Việt Nam không chỉ là thành tựu khoa học, mà còn là niềm tự hào dân tộc. Nó cho thấy năng lực nghiên cứu của Việt Nam đủ sức chuẩn hóa một cây thuốc từ dân gian, biến tri thức bản địa thành tri thức khoa học được quốc tế công nhận. Tuy nhiên, phía trước vẫn còn nhiều việc phải làm. Nguồn giống nần nghệ trong tự nhiên đang ngày càng khan hiếm, việc nhân giống và trồng trọt chuẩn hóa vẫn là thách thức. Khoảng cách giữa nghiên cứu và ứng dụng cần được rút ngắn bằng sự chung tay của giới khoa học – doanh nghiệp – cộng đồng.
Bốn mươi năm đã qua, nần nghệ đã đi hết nửa hành trình – từ dân gian đến khoa học. Phần còn lại, từ khoa học đến đời sống, chính là trách nhiệm của thế hệ hôm nay: những người tiếp nối ước mơ về một nền y dược Việt Nam vừa hiện đại, vừa đậm đà bản sắc.
Câu hỏi xin để ngỏ: Sau 40 năm nghiên cứu, chúng ta sẽ làm gì để cây nần nghệ thật sự trở thành dược liệu quốc dân – vừa là niềm tự hào, vừa là món quà sức khỏe cho người Việt?
*Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
