AI hé lộ bí mật của “người siêu nhận diện”
Một nghiên cứu mới sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cùng công nghệ theo dõi chuyển động mắt đã giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn vì sao có những người có khả năng ghi nhớ khuôn mặt vượt trội đến mức phi thường.
Những người này thường được gọi là “người siêu nhận diện”, có thể nhớ và nhận ra khuôn mặt chỉ sau một lần gặp, thậm chí nhiều năm sau vẫn không quên. Họ từng được cảnh sát Anh mời hợp tác trong các vụ án nghiêm trọng, như truy tìm nghi phạm trong vụ đầu độc ở Salisbury hay nhận diện tội phạm giết người.
Theo công bố trên Tạp chí Khoa học Sinh học Hoàng gia Anh, nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ James Dunn thuộc Đại học New South Wales (Australia) dẫn đầu đã phân tích dữ liệu từ 37 người có khả năng nhận diện đặc biệt và 68 người bình thường.
Kết quả cho thấy “người siêu nhận diện” có cách quan sát thông minh và hiệu quả hơn. Nói cách khác, họ biết tập trung đúng chỗ vào những phần chứa nhiều đặc điểm giúp nhận dạng nhanh nhất, như khoảng cách giữa mắt, hình dáng miệng hay độ cong của lông mày.
Nhóm nghiên cứu sử dụng dữ liệu theo dõi mắt để tái tạo lại hình ảnh thực tế mà người tham gia nhìn thấy, rồi đưa thông tin này vào một hệ thống AI mô phỏng cách con người nhận diện khuôn mặt. Kết quả cho thấy, dù trong điều kiện ánh sáng hay mức hiển thị khuôn mặt khác nhau, AI luôn nhận diện chính xác hơn khi dựa vào dữ liệu từ nhóm “người siêu nhận diện”.
Đáng chú ý, ngay cả khi lượng thông tin hình ảnh giữa 2 nhóm là như nhau, dữ liệu từ “người siêu nhận diện” vẫn giúp AI nhận dạng tốt hơn. Điều đó cho thấy, sự khác biệt của họ nằm ở cách chọn lọc thông tin. Mỗi điểm họ quan sát đều chứa nhiều manh mối giúp nhận diện người khác.
Tiến sĩ Rachel Bennetts - Chuyên gia tại Đại học Brunel (Anh), nhận định nghiên cứu này góp phần làm sáng tỏ bí ẩn lâu nay: khả năng nhận diện vượt trội không phụ thuộc vào việc nhìn lâu hay nhìn rộng, mà là do họ biết cách thu thập đúng loại thông tin quan trọng trên khuôn mặt.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng khả năng này khó có thể rèn luyện được. Theo Tiến sĩ Dunn, yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng. “Những người này dường như bẩm sinh đã biết nhìn vào những đặc điểm có giá trị nhất để phân biệt khuôn mặt và điều đó rất khó để học theo, vì mỗi gương mặt lại khác nhau” - ông Dunn cho biết.
Hiện nhóm nghiên cứu đã phát triển một bài kiểm tra miễn phí mang tên Bài kiểm tra nhận diện UNSW, giúp mọi người có thể tự khám phá xem mình có thuộc nhóm “người siêu nhận diện” hay không.
